19 nhiệm vụ, quyền hạn trong lĩnh vực điện lực đã phân quyền về địa phương

Quy định chung về phân quyền trong lĩnh vực điện lực

Sáng 27/6, Bộ Công Thương đã tổ chức Hội nghị trực tuyến tập huấn chuyên sâu về phân quyền, phân cấp và phân định thẩm quyền trong các lĩnh vực quản lý nhà nước thuộc Bộ. Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên chủ trì hội nghị, cùng dự có Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân.

Tham dự trực tiếp tại điểm cầu trụ sở Bộ Công Thương có lãnh đạo các Cục, Vụ, Viện, đơn vị chức năng thuộc Bộ. Hội nghị được kết nối trực tuyến đến UBND các tỉnh, thành phố; UBND các huyện, các xã trên cả nước.

Theo báo cáo của Cục trưởng Cục Điện lực Phạm Nguyên Hùng, ngày 12/6/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 146/2025/TT-BCT quy định về phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực công nghiệp và thương mại. Trong đó, lĩnh vực điện lực được quy định cụ thể tại Chương XVI của nghị định, với trình tự, thủ tục thực hiện phân cấp, phân quyền được hướng dẫn chi tiết tại Phụ lục XIII kèm theo.

Cục trưởng Cục Điện lực Phạm Nguyên Hùng. Ảnh: Cấn Dũng

Theo đó, có 19 nhiệm vụ, quyền hạn được chuyển giao từ Bộ Công Thương về cho Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thực hiện. Các nội dung này bao gồm định giá dịch vụ khí thiên nhiên, cấp phép hoạt động trong các lĩnh vực phân phối, bán buôn và bán lẻ điện.

Luật Điện lực năm 2024 là một trong những căn cứ pháp lý chủ yếu điều chỉnh các nội dung phân quyền mới. Đáng chú ý, Thủ tướng Chính phủ được phân quyền phê duyệt danh mục dự án đầu tư kinh doanh điện lực không thuộc thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư của Quốc hội nhưng nằm trong quy hoạch phát triển điện lực. Việc thực hiện nhiệm vụ này do Bộ Công Thương đảm nhiệm.

Căn cứ để lập danh mục là quy hoạch phát triển điện lực, kế hoạch thực hiện quy hoạch và kế hoạch đầu tư phát triển 5 năm của doanh nghiệp Nhà nước. Sau khi lập danh mục, Bộ Công Thương sẽ lấy ý kiến các bộ, ngành và địa phương liên quan trước khi phê duyệt.

Ngoài ra, Thủ tướng Chính phủ cũng được phân quyền giao doanh nghiệp Nhà nước khảo sát dự án điện gió ngoài khơi trước khi lựa chọn nhà đầu tư. Nhiệm vụ này do Bộ Nông nghiệp và Môi trường thực hiện theo trình tự thủ tục do Bộ trưởng Bộ này quy định.

Bên cạnh đó, Thủ tướng còn có nhiệm vụ quyết định lộ trình giảm bù chéo giá điện và cải tiến cơ cấu biểu giá bán lẻ điện. Bộ Công Thương được giao trách nhiệm ban hành chỉ đạo, yêu cầu Tập đoàn Điện lực Việt Nam xây dựng phương án, tổ chức lấy ý kiến và tổng hợp để ra quyết định.

Một nội dung quan trọng khác là phê duyệt Chương trình quản lý nhu cầu điện quốc gia. Chương trình này bao gồm các biện pháp quản lý nhu cầu, cơ chế tài chính và trách nhiệm của các bên. Bộ Công Thương sẽ tổ chức lấy ý kiến các bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp liên quan trước khi phê duyệt chương trình.

Bên cạnh đó, Luật Điện lực năm 2024 cũng phân quyền cho Bộ Công Thương trong việc định giá dịch vụ vận chuyển khí thiên nhiên bằng đường ống, lưu trữ, tái hóa và phân phối khí LNG phục vụ sản xuất điện. Tuy nhiên, việc thực hiện cụ thể nhiệm vụ này lại được giao cho UBND cấp tỉnh theo quy định tại khoản 3 Điều 79 Luật Điện lực. Trình tự, thủ tục được thực hiện theo Nghị định số 85/2024/NĐ-CP và Thông tư số 45/2024/TT-BTC của Bộ Tài chính.

Tổ chức thực hiện và vai trò của địa phương

Phân cấp là một trong những điểm nhấn trong chính sách mới, giúp giảm tải cho bộ ngành trung ương và tăng cường vai trò chủ động của địa phương trong lĩnh vực năng lượng. Tại Nghị định số 56/2025/NĐ-CP ngày 3/3/2025 của Chính phủ quy định chi tiết Luật Điện lực về quy hoạch phát triển điện lực, mạng lưới cấp điện, đầu tư và đấu thầu dự án điện, UBND cấp tỉnh được giao nhiệm vụ định giá dịch vụ LNG phục vụ sản xuất điện. Nhiệm vụ này vốn thuộc Bộ Công Thương nhưng nay được giao về địa phương, đi kèm quy trình thực hiện thống nhất theo Nghị định số 85/2024/NĐ-CP và Thông tư 45/2024/TT-BTC.

Song song đó, Nghị định số 61/2025/NĐ-CP ngày 4/3/2025 của Chính phủ cũng phân cấp mạnh mẽ về giấy phép hoạt động điện lực. Cụ thể, UBND cấp tỉnh được giao cấp mới, sửa đổi, bổ sung, cấp lại, gia hạn và thu hồi giấy phép hoạt động điện lực trong các lĩnh vực phân phối điện, bán buôn điện và bán lẻ điện. Trình tự, thủ tục thực hiện được quy định rõ tại Điều 18 và Điều 23 của Nghị định số 61/2025/NĐ-CP, đảm bảo tính minh bạch và đồng bộ trên toàn quốc.

Tính đến thời điểm hiện tại, đã có 19 nhiệm vụ, quyền hạn trong lĩnh vực điện lực được phân quyền, phân cấp từ Bộ Công Thương về UBND cấp tỉnh. Trong đó có hai nhiệm vụ về định giá dịch vụ vận chuyển khí và khí LNG theo Luật Điện lực năm 2024, hai nhiệm vụ tương tự theo Nghị định 56/2025/NĐ-CP, năm nhiệm vụ về cấp phép lĩnh vực phân phối điện, mười nhiệm vụ về cấp phép trong lĩnh vực bán buôn và bán lẻ điện.

Việc thực hiện hiệu quả các quy định này không chỉ giúp địa phương chủ động trong việc phát triển hạ tầng điện, mà còn thúc đẩy tiến trình cải cách hành chính trong ngành năng lượng. Việc giảm bớt thủ tục xin ý kiến từ trung ương sẽ tạo điều kiện để địa phương linh hoạt ứng phó với nhu cầu thực tế, nhất là trong bối cảnh chuyển dịch năng lượng đang diễn ra mạnh mẽ tại Việt Nam. Tuy nhiên, để đảm bảo thực thi thống nhất, công tác tập huấn, hướng dẫn và kiểm tra vẫn cần được Bộ Công Thương tiếp tục triển khai đồng bộ, tránh tình trạng mỗi nơi hiểu và áp dụng khác nhau.

Việc phân quyền và phân cấp trong lĩnh vực điện lực đang được triển khai một cách bài bản và có hệ thống, góp phần hiện thực hóa chủ trương phân cấp quản lý nhà nước theo tinh thần của Nghị quyết số 04/NQ-CP ngày 10/1/2022 của Chính phủ về đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong quản lý nhà nước.