2.000 km cao tốc, xây kiểu gì để xong trong 3 năm?

"'Cơ bản hoàn thành' là hoàn thành bao nhiêu phần trăm của dự án", đại biểu Quốc hội Nguyễn Văn Thân đặt câu hỏi với Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thể trước thông tin hàng loạt dự án cao tốc được khẳng định "cơ bản hoàn thành" vào năm 2025.

Cũng trong buổi chất vấn chiều 9/6, đại biểu Dương Khắc Mai nhận định người dân đã bị mất niềm tin bởi nhiều dự án giao thông chậm tiến độ, kém chất lượng. Ông đề nghị Bộ trưởng GTVT nêu giải pháp và quyết tâm trong việc khắc phục tình trạng trên.

Nhiều đại biểu Quốc hội băn khoăn về tính khả thi của việc triển khai đồng loạt gần 2.000 km cao tốc chỉ trong giai đoạn 2021-2025. Có đại biểu còn yêu cầu Bộ trưởng Thể phải nêu rõ ra cả nước có bao nhiêu nhà thầu xây dựng, bao nhiêu máy móc thiết bị để đáp ứng tiến độ.

Dấu hỏi về tiến độ

Trong phần trả lời chất vấn sáng 9/6, Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thể thừa nhận gần 2.000 km cao tốc sẽ không thể chắc chắn hoàn thành trong năm 2025 như kỳ vọng.

Với mục tiêu cả nước có 3.000 km đường cao tốc vào năm 2025, trong khi hiện tại mới có 1.290 km, Chính phủ và Bộ GTVT đã đặt mục tiêu hoàn thành thêm gần 2.000 km cao tốc chỉ trong hơn 3 năm.

Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thể trả lời chất vấn trước Quốc hội ngày 9/6. Ảnh: Hồng Phong.

Ông Thể cho biết đến thời điểm 2025, những đoạn đường bình thường, không có nền đất yếu sẽ được thảm nhựa toàn bộ. Còn đoạn xử lý nền đất yếu, không đủ thời gian thì cần xử lý kéo dài, bởi nếu thảm sớm thì sẽ hỏng.

"Chúng ta cố gắng để phần khối lượng phải chuyển sang giai đoạn sau không nhiều, chỉ chuyển những phần phát sinh", lãnh đạo Bộ GTVT khẳng định.

Hiện, tuyến cao tốc Bắc - Nam phía đông giai đoạn 2017-2020 triển khai với 11 dự án thành phần, dự kiến hoàn thành toàn bộ vào năm 2024, tạo thêm 654 km đường cao tốc. Tuyến cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2021-2025 với 12 dự án thành phần dự kiến khởi công đồng loạt vào cuối năm 2022, hứa hẹn tạo thêm 729 km cao tốc khi hoàn thành.

Ngoài ra, Chính phủ đang trình Quốc hội 5 tuyến cao tốc nữa với tổng chiều dài 549 km. Trong đó có dự án cao tốc vành đai 3 TP.HCM, cao tốc vành đai 4 Hà Nội và 3 dự án cao tốc trục ngang gồm Cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng; Biên Hòa - Vũng Tàu và Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột.

Không lo thiếu vốn

Trả lời đại biểu Dương Khắc Mai về giải pháp đảm bảo tiến độ dự án, Bộ trưởng Thể khẳng định việc chậm trễ hiện nay và chậm trước đây là khác nhau.

Trước đây, các dự án bố trí nhỏ giọt, có khi là 5 năm thì kéo dài 7-8 năm, "thi công hoài không xong". Hiện, Luật Đầu tư công mới đã đảm bảo bố trí đủ tiền cho dự án từ khi Quốc hội hoặc Chính phủ biểu quyết. Yếu tố làm chậm dự án chỉ còn là khâu tổ chức thực hiện và ảnh hưởng thời tiết, địa chất....

"Vốn đã có thì sẽ cố gắng thanh toán đủ. Thời gian đã có thì cố gắng bám sát, kịp thời giải quyết vướng mắc để khắc phục tình trạng chậm tiến độ. Chúng tôi có niềm tin từ nay về sau vấn đề chậm tiến độ của các dự án sẽ được giảm nhẹ", Bộ trưởng GTVT khẳng định.

Cao tốc Bắc - Nam có nhiều đoạn phải xử lý nền đất yếu, là nguy cơ khiến dự án khó về đích vào năm 2025. Ảnh: Ngọc Tân.

Khẳng định nguy cơ chậm tiến độ các dự án sắp tới là hiện hữu, đại biểu Nguyễn Hoàng Anh (đoàn Gia Lai) đề nghị Bộ trưởng GTVT cho biết ở Việt Nam hiện có bao nhiêu nhà thầu và thiết bị để có thể thi công đồng loạt các dự án và nếu không đảm bảo tiến độ thì trách nhiệm của Bộ trưởng GTVT như thế nào.

"Tôi xin báo cáo thật, trang web của Cục Quản lý hoạt động xây dựng, Bộ Xây dựng đã nêu đầy đủ danh mục nhà thầu về giao thông. Trong đó có 48 nhà thầu đã từng làm dự án giao thông cấp 1. Họ có thể làm được dự án từ 1.000 đến 5.000 tỷ đồng. Với lực lượng đông đảo như thế hoàn toàn có thể đấu thầu để lựa chọn. Ngoài ra còn hàng trăm nhà thầu nhỏ có thể tham gia", Bộ trưởng GTVT trả lời câu hỏi của đại biểu Hoàng Anh.

Tại phiên chất vấn, vẫn còn gần 20 đại biểu chưa có cơ hội đặt câu hỏi với Bộ trưởng GTVT do thời gian có hạn. Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị đại biểu gửi câu hỏi bằng văn bản để Bộ trưởng GTVT hồi đáp.

Nhà thầu chậm tiến độ sẽ bị thay thế

Góp ý vào phiên giải trình của Bộ trưởng GTVT, Phó thủ tướng Lê Văn Thành nhấn mạnh mục tiêu cả nước phải có 3.000 km đường cao tốc vào năm 2025 và 5.000 km cao tốc vào năm 2030. Đó là lý do một loạt dự án cao tốc được triển khai trong những năm tới.

Tổng chiều dài các tuyến cao tốc nêu trên là 1.932 km. Cộng với chiều dài cao tốc đã hoàn thành trên cả nước là 1.290 km, cả nước sẽ có 3.222 km, đáp ứng yêu cầu có 3.000 km cao tốc vào năm 2025.

Phó thủ tướng Lê Văn Thành tại phiên họp Quốc hội ngày 9/6. Ảnh: Hồng Phong.

Phó thủ tướng Lê Văn Thành đánh giá khối lượng đường cao tốc phải thi công ở giai đoạn 2021-2025 lớn gấp 4 lần so với giai đoạn 2015-2020. Chi phí đầu tư cho các dự án cũng gấp gần 4 lần. Nhiệm vụ khó khăn nhưng đổi lại là cả nước sẽ thông được toàn bộ tuyến cao tốc Bắc - Nam với tổng chiều dài 2.063 km từ Lạng Sơn tới Cà Mau.

Hiện, điều kiện trước mắt là Quốc hội tại kỳ họp thứ 3 thông qua chủ trương đầu tư 5 dự án cao tốc do Chính phủ đệ trình. Tiếp đến, Chính phủ phải đảm bảo được tiến độ triển khai các dự án đã được thông qua, nhất là khi thời điểm từ nay đến năm 2025 chỉ còn hơn 3 năm nữa.

Phó thủ tướng cho biết Quốc hội đã phân bổ 339.000 tỷ đồng, đủ điều kiện để Chính phủ triển khai dứt điểm các công trình cao tốc trong giai đoạn tới. Bên cạnh đó, thủ tục đầu tư dự án cũng được rút ngắn 1-2 năm, trước đây triển khai 2-3 năm thì tới đây chỉ triển khai trong 1 năm.

Ông Lê Văn Thành khẳng định tới đây nhà thầu chậm tiến độ sẽ bị thay thế ngay. Các ban quản lý dự án cũng phải chủ động phải tháo gỡ vướng mắc khó khăn thì mới bảo đảm được tiến độ của dự án.

Ngọc Tân - Mỹ Hà