4 giải pháp trọng tâm đưa giá nhà về 'giá trị thực'

Nhiều hệ lụy khi giá nhà xa rời thu nhập thực tế

Đánh giá về thực trạng thị trường, bà Trần Hồng Nguyên nhận định, diễn biến thời gian qua, đặc biệt tại các đô thị lớn, là rất phức tạp, thậm chí có thể nói là bất thường. Biểu hiện rõ nhất là tình trạng giá đất, giá nhà tăng nhanh và không có xu hướng giảm; cứ sau một nhịp chững lại thì đà tăng lại tiếp tục.

Mức giá hiện nay được đánh giá là chưa sát với giá trị thực của sản phẩm và hoàn toàn tách biệt với thu nhập của người dân.

"Với mức thu nhập hiện tại, ngay cả cán bộ công chức làm việc hàng chục năm, dù có dành dụm tiết kiệm, cũng khó có thể mua được một căn nhà ở thương mại. Đây là hiện tượng rất đáng suy ngẫm trong quá trình hoạch định chính sách", Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp trăn trở.

Lý giải nguyên nhân của tình trạng này, theo bà Nguyên, nhiều cử tri và chuyên gia đặt nghi vấn về dấu hiệu của hoạt động đầu cơ, gom hàng và lũng đoạn để đẩy giá. Dù chưa đưa ra khẳng định cuối cùng, bà Nguyên cho rằng các cơ quan quản lý cần lắng nghe hơn đến phản ánh của thị trường.

Bà Nguyên nhấn mạnh trách nhiệm của các cơ quan thanh tra, kiểm tra và tố tụng hình sự. Dù thời gian qua đã có những vụ án bị xử lý, nhưng dường như chế tài chưa đủ sức răn đe.

Bà Trần Hồng Nguyên – Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội.

Hệ quả của sự bất ổn này không chỉ dừng lại ở thị trường bất động sản mà còn tác động trực tiếp đến kinh tế vĩ mô: gây mất cân đối cung cầu, tạo bong bóng tài chính và làm méo mó hoạt động sản xuất.

"Khi giá đất ảo, doanh nghiệp phát triển dự án chịu chi phí đầu vào ảo, kéo theo giá đầu ra không sát thực tế. Điều này cản trở việc thu hút đầu tư, gây khó khăn cho cả doanh nghiệp FDI lẫn doanh nghiệp vừa và nhỏ, trong khi nhu cầu nhà ở tối thiểu của người dân ngày càng trở nên xa vời", Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội phân tích.

4 giải pháp trọng tâm tháo gỡ điểm nghẽn

Để đưa thị trường về đúng giá trị thực, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đã đề xuất 4 nhóm giải pháp mang tính chiến lược, kết hợp giữa hoàn thiện khung khổ pháp lý và tăng cường thực thi.

Thứ nhất, hoàn thiện thể chế, khơi thông nguồn lực đất đai. Theo bà Nguyên, đây là giải pháp tiên quyết. Bên cạnh việc Quốc hội khóa XV đã ban hành loạt luật mới như Luật Đất đai, Nhà ở, Kinh doanh bất động sản), bà Nguyên đặc biệt nhấn mạnh ý nghĩa của Nghị quyết số 171 ban hành ngày 30/11/2024 về thí điểm thực hiện dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận nhận quyền sử dụng đất.

Cơ chế này tháo gỡ "nút thắt" lớn khi cho phép doanh nghiệp sử dụng quỹ đất đang có, kể cả không phải đất ở, để phát triển nhà ở thương mại, miễn là phù hợp với quy hoạch. Đồng thời, Chính phủ và Quốc hội đang hoàn thiện Nghị quyết về tháo gỡ vướng mắc trong thi hành Luật Đất đai, tập trung vào các vấn đề nóng như: thu hồi đất, giá đất, bảng giá đất và giao đất trong các khu thương mại tự do.

Thứ 2, minh bạch hóa thông tin thị trường. Thị trường chỉ có thể lành mạnh khi thông tin minh bạch. Các cơ quan chức năng cần thực hiện nghiêm Nghị quyết 161 của Quốc hội, trọng tâm là hoàn thiện và kết nối đồng bộ các hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về: đất đai, nhà ở, quy hoạch và dân cư. Việc này giúp định hướng xây dựng nhà ở sát với nhu cầu thực tế của người dân.

Thứ 3, tăng cường giám sát và xử lý vi phạm. Trong bối cảnh phân cấp mạnh mẽ cho chính quyền địa phương và áp dụng nhiều cơ chế thí điểm mới, vai trò giám sát của Quốc hội là cực kỳ quan trọng. Cần có kế hoạch giám sát chặt chẽ để đánh giá hiệu quả chính sách, từ đó làm cơ sở để sửa đổi luật pháp đồng bộ trong tương lai. Các cơ quan tư pháp cũng cần quyết liệt hơn trong việc điều tra, xử lý các hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực này.

Thứ 4, cơ cấu lại nguồn cung nhà ở. Giải pháp cuối cùng là giải bài toán cung - cầu. Thị trường cần được điều chỉnh để giảm tỷ trọng phân khúc nhà ở thương mại giá cao, tập trung phát triển các phân khúc đáp ứng nhu cầu thực của đại đa số người dân, đặc biệt là nhà ở xã hội và nhà ở thương mại giá vừa túi tiền.

Nguyệt Minh