4 nữ nhạc trưởng tạo dấu ấn lịch sử ở nhà hát Metropolitan Opera

Lần lượt từ trái sang: Speranza Scappucci, Marin Alsop và Oksana Lyniv tại Nhà hát Metropolitan Opera, tháng 4/2024

4 nữ nhạc trưởng đó là: Oksana Lyniv, người chỉ huy vở opera Turandot của nhà soạn nhạc vĩ đại người Ý Giacomo Puccini ngày 19/4; Speranza Scappucci chỉ huy vở La Rondine của Puccini vào ngày 20/4; Marin Alsop đã có mặt trong buổi ra mắt vở El Ninõ của John Adams vào ngày 23/4; Xian Zhang chỉ huy vở Madama Butterfly của Puccini vào ngày 26/4.

Sự xuất hiện của 4 nữ nhạc trưởng này không chỉ được xem là một bước ngoặt đối với nhà hát Metropolitan Opera mà còn với nỗ lực vì bình đẳng giới trong âm nhạc hàn lâm. Khi Susanna Mälkki ra mắt nhà hát Metropolitan Opera vào năm 2016, bà trở thành nữ nhạc trưởng thứ tư trong lịch sử 133 năm của Nhà hát, sau Sarah Caldwell, người ra mắt lần đầu vào năm 1976, Simone Young năm 1996 và Jane Glover năm 2013. Tổng số nữ nhạc trưởng trên thế giới hiện là 14 người.

Marin Alsop

"Các công ty lớn đã nỗ lực để tạo nhiều cơ hội hơn cho các nữ nhạc trưởng. Opera đang thay đổi theo chiều hướng tốt hơn bằng cách đón nhận nhiều tài năng hơn", bà Marin Alsop (68 tuổi) nói.

Nhạc trưởng Marin Alsop

Là một trong những nhạc trưởng xuất sắc trên thế giới, Marin Alsop đã đảm nhiệm vị trí chỉ huy ở hầu hết dàn nhạc hàng đầu của Mỹ và châu Âu. Bà đồng thời đảm nhiệm vị trí chỉ huy trưởng của các dàn nhạc như: Dàn nhạc Giao hưởng Đài phát thanh Vienna, Dàn nhạc Giao hưởng São Paulo, Dàn nhạc Giao hưởng Bournemouth và Dàn nhạc Giao hưởng Baltimore. Bà đã có nhiều sáng kiến về giáo dục, truyền cảm hứng cho mọi người bằng âm nhạc. Trong đó, có chương trình giáo dục mang tên "OrchKids", dạy âm nhạc miễn phí cho trẻ em có hoàn cảnh khó khăn.

Tròn một thập kỷ sau khi trở thành nữ nhạc trưởng đầu tiên của lễ hội "Last Night of the Proms" ở London (Anh), bà Alsop lại làm nên lịch sử vào tháng 9/2023 khi vừa là người phụ nữ đầu tiên, vừa là người Mỹ đầu tiên làm khách mời chỉ huy 3 đêm cuối cùng trong lịch sử 128 năm của lễ hội này. Vào mùa xuân năm 2024, bà dẫn dắt vở opera El Ninõ của John Adams trong một tác phẩm mới được dàn dựng hoàn chỉnh, với sự tham gia của Julia Bullock và Davóne Tines tại Metropolitan Opera.

Speranza Scappucci

Nhạc trưởng Speranza Scappucci

Xuất thân từ Ý, bà Speranza Scappucci (51 tuổi) đã được các công ty Mỹ thuê làm huấn luyện viên âm nhạc. Bà trở thành trợ lý của Riccardo Muti tại Lễ hội Salzburg, sau đó chuyển sang chỉ huy dàn nhạc. Từ năm 2017 đến năm 2022, bà là Giám đốc âm nhạc của Opéra Royal de Wallonie (Bỉ). Scappucci trở thành người phụ nữ Ý đầu tiên chỉ huy dàn nhạc tại Teatro alla Scala (Milan) năm 2022. Bà hiện chỉ huy các dàn nhạc tại Metropolitan Opera, Wiener Staatsoper, Opera Royal de Wallonie, Teatro alla Scala và Scottish Opera. Dự kiến, vào năm 2025-2026, bà sẽ bắt đầu với tư cách là nhạc trưởng khách mời của Nhà hát Opera Hoàng gia ở London (Anh).

Oksana Lyniv

Oksana Lyniv (46 tuổi) sinh ra trong một gia đình có truyền thống âm nhạc ở Ukraine. Ngay từ nhỏ, Lyniv đã biết chơi dương cầm, vĩ cầm, thổi sáo và ca hát. Trong một xã hội vẫn còn những quan niệm gia trưởng như "nhạc trưởng là công việc dành cho nam giới", việc Lyniv dấn thân vào nghề này là một sự phấn đấu không mệt mỏi. Cô chia sẻ: "Khi tôi bắt đầu học để trở thành nhạc trưởng, tôi là nữ sinh viên duy nhất tại trường đại học ở Lviv. Nhiều người lo lắng cho tôi, luôn hỏi vì sao tôi lại muốn làm nhạc trưởng bởi công việc đó không mang lại thành công cho một phụ nữ".

Nhạc trưởng Oksana Lyniv

Lyniv từng được đào tạo tại Học viện Âm nhạc Dresden và Nhà hát Quốc gia Odessa. Từ năm 1992 đến năm 1996, cô học sáo và chỉ huy dàn nhạc tại Trường Âm nhạc Stanislav Liudkevych ở Lviv. Cô cũng là người sáng lập dàn nhạc gồm các nhạc sĩ trẻ ở Ukraine. Năm 2003, cô trở thành nhạc trưởng của dàn nhạc giao hưởng thính phòng Leopolis. Cô được thuê làm nhạc trưởng của Graz Opera từ năm 2017 đến năm 2020. Đến năm 2021, cô trở thành người phụ nữ đầu tiên chỉ huy dàn nhạc tại Lễ hội Bayreuth của Wagner (Đức).

Năm 2022, cô đảm nhận vị trí Giám đốc âm nhạc của Teatro Comunale di Bologna, là người phụ nữ đầu tiên lãnh đạo một nhà hát opera ở Ý. Hiện Lyniv chỉ huy các dàn nhạc giao hưởng ở nhà hát Metropolitan Opera (Mỹ).

Xian Zhang

Xian Zhang (51 tuổi) là nhạc trưởng người Mỹ gốc Hoa. Cô từng học âm nhạc, nhận bằng cử nhân và thạc sĩ tại Nhạc viện Trung ương ở Bắc Kinh (Trung Quốc). Cô lần đầu tiên chỉ huy dàn nhạc ở tuổi 19 với Dàn nhạc Opera Quốc gia Trung Quốc trong vở kịch "The Wedding of Figaro". Cô chuyển đến Mỹ năm 1998. Cô học tiến sĩ âm nhạc tại Nhạc viện-Đại học Cincinnati và đã phục vụ trong 4 năm với tư cách là Giám đốc âm nhạc của dàn nhạc giao hưởng tại trường đại học. Cô trở thành trợ lý chỉ huy dành nhạc của New York Philharmonic vào năm 2004. Lần chỉ huy đầu tiên của cô với dàn nhạc là trong Buổi hòa nhạc Nhân dân trẻ năm đó.

Nhạc trưởng Xian Zhang

Tháng 3/2009, Dàn nhạc Sinfonica di Milano Giuseppe Verdi thông báo bổ nhiệm Zhang làm giám đốc âm nhạc. Tháng 12/2010, Học viện Hòa nhạc và Dàn nhạc Hà Lan đã chỉ định Zhang là người lãnh đạo nghệ thuật của mình kể từ mùa hè năm 2011 đến tháng 9/2015. Với Dàn nhạc Sinfonica di Milano Giuseppe Verdi, cô đã hoàn thành nhiệm kỳ Giám đốc âm nhạc của mình vào năm 2016 và hiện là chỉ huy danh dự của dàn nhạc.

Zhang lần đầu tiên làm khách mời chỉ huy Dàn nhạc Giao hưởng New Jersey (NJSO) vào năm 2010 và trở lại với vai trò khách mời vào các năm 2012 và 2015. Năm 2019, Zhang được công bố là chỉ huy của Dàn nhạc giao hưởng Melbourne (Úc). Cô là nữ nhạc trưởng đầu tiên được bổ nhiệm làm Giám đốc âm nhạc của NJSO năm 2020. Vào tháng 3/2022, NJSO thông báo gia hạn hợp đồng lần thứ hai với Zhang đến hết mùa giải 2027-2028. Cô Zhang đã chỉ đạo vở Madama Butterfly của Puccini vào ngày 26/4/2024 tại nhà hát Metropolitan Opera.

Nguồn: AP, Symphony

Gia Trung