4 tuần hỗn loạn của Tesla với các đợt sa thải nhân viên không thương tiếc

Vào tháng 4, Elon Musk chuyển hướng tập trung sang Tesla theo cách mà một số nhân viên chưa từng thấy kể từ khi ông bỏ ra 44 tỉ USD để mua lại Twitter (hiện là X) cuối tháng 10.2022 và bán bớt một số cổ phiếu công ty ô tô điện của mình trong quá trình này.

Ngày 15.4, Giám đốc điều hành Tesla đã gửi một email vào đêm khuya cho toàn công ty, thông báo cho nhân viên rằng nhà sản xuất ô tô này có kế hoạch cắt giảm hơn 10% lực lượng lao động của mình.

Sau thông báo của Elon Musk, việc sa thải nhân viên tại Tesla đã diễn ra theo từng đợt. Một số giám đốc Tesla đã rời đi và tinh thần của nhiều nhân viên đang sa sút.

Dưới đây là tóm tắt những nguyên nhân dẫn đến việc Tesla sa thải nhân viên và những gì xảy ra kể từ đó:

Tesla đối mặt với những trở ngại

Trước đợt sa thải, doanh số ô tô điện của Tesla đã sụt giảm, thấp hơn ước tính từ các nhà phân tích ở Phố Wall. Doanh số ô tô điện của Tesla trong quý 1/2024 đã giảm 20% so với quý 4/2023 và giảm hơn 8% so với cùng kỳ năm trước. Điều này đánh dấu sự sụt giảm doanh số theo quý của Tesla lần đầu tiên kể từ năm 2020, dẫn đến việc cổ phiếu giảm sâu.

Trong một thông cáo báo chí, Tesla đổ lỗi cho sự sụt giảm doanh số ô tô điện vì việc tăng cường sản xuất phiên bản Model 3 được cải tiến, một vụ tấn công đốt phá tại nhà máy của hãng gần Berlin (thủ đô Đức) và các vấn đề về chuỗi cung ứng do xung đột Biển Đỏ gây ra.

Tesla và các nhà sản xuất ô tô khác đang phải vật lộn với nhu cầu với xe điện của họ sụt giảm. Trong năm 2024, Elon Musk từng cảnh báo rằng công ty đang ở "giữa hai làn sóng tăng trưởng lớn" khi lãi suất tăng và tình trạng bất ổn kinh tế làm rung chuyển thị trường.

Ngoài ra, Tesla đang phải vật lộn để cạnh tranh với các công ty ở Trung Quốc - thị trường ô tô điện lớn nhất thế giới. BYD (Trung Quốc) thậm chí nhanh chóng vượt qua Tesla để trở thành hãng bán ô tô điện hàng đầu thế giới vào tháng 1.

Việc cắt giảm nhân sự bắt đầu

Trước khi Elon Musk thông báo về việc sa thải hàng loạt, các nhân viên đã nhận thức rằng chuyện này sắp diễn ra.

Vào tháng 2, trang Bloomberg đưa tin Tesla đã kêu gọi các nhà quản lý bắt đầu xác định những vai trò quan trọng nhất với công ty. Thời điểm đó, Tesla cũng trì hoãn việc đánh giá hiệu suất của một số nhân viên, theo Bloomberg. Ba nguồn tin nói với trang Insider rằng các cuộc đánh giá sau đó đã được lên lịch lại.

Một ngày trước khi đợt cắt giảm nhân sự bắt đầu, tin đồn lan truyền trong Tesla rằng Elon Musk có kế hoạch sa thải tới 20% lực lượng lao động của mình. Nhân viên Tesla chưa từng chứng kiến việc sa thải quy mô lớn như vậy kể từ năm 2022 khi Tesla cắt giảm 10% nhân viên hưởng lương.

Vào ngày 15.4, chiếc búa đã giáng xuống khi Elon Musk tuyên bố Tesla đang sa thải hơn 10% nhân viên toàn cầu. Tỷ phú 52 tuổi người Mỹ cho biết việc sa thải do "sự trùng lặp về vai trò và chức năng công việc trong một số lĩnh vực nhất định".

“Không có gì tôi ghét hơn, nhưng nó phải được thực hiện. Điều này sẽ cho phép chúng tôi trở nên tinh gọn, đổi mới và khao khát cho chu kỳ tăng trưởng giai đoạn tiếp theo", Elon Musk cho hay, theo bản ghi nhớ mà trang Insider nhìn thấy.

Đến ngày hôm sau (16.4), hàng trăm nhân viên Tesla biết rằng đã chịu ảnh hưởng bởi việc sa thải khi họ bị khóa quyền truy cập vào hệ thống nội bộ và nhận được bản ghi nhớ "Kính gửi nhân viên" tới tài khoản email cá nhân. Các nhân viên khác chỉ biết đã bị sa thải khi thẻ của họ không còn hiệu lực tại cơ sở Tesla vào sáng 22.4.

Trong cuộc họp báo cáo kết quả kinh doanh quý 1/2024 của Tesla vào ngày 23.4, Elon Musk cho biết công ty phải tái cơ cấu cho giai đoạn tăng trưởng tiếp theo. Giám đốc điều hành Tesla nói: “Chúng tôi sẽ không từ bỏ bất cứ điều gì quan trọng mà tôi biết”.

Tesla của Elon Musk đã gửi thông báo sa thải hàng loạt nhân viên trong những tuần gần đây - Ảnh: Getty Images

Đạt được bước tiến lớn ở Trung Quốc

Hôm 28.4, Elon Musk đã âm thầm đến Bắc Kinh (thủ đô Trung Quốc) để thảo luận về việc triển khai phần mềm hỗ trợ lái Full Self-Driving (FSD) và xin phép chuyển dữ liệu lái xe ra nước ngoài, theo một người am hiểu vấn đề.

Chuyến thăm Bắc Kinh chớp nhoáng của Elon Musk, trong đó Giám đốc điều hành Tesla gặp Thủ tướng Trung Quốc - Lý Cường, diễn ra chỉ hơn một tuần sau khi ông hủy bỏ chuyến đi dự kiến tới Ấn Độ để gặp Thủ tướng Narendra Modi, với lý do “các nghĩa vụ rất nặng nề của Tesla”.

Ngày 29.4, Tesla đã đạt được thỏa thuận với Baidu để sử dụng giấy phép bản đồ của gã khổng lồ tìm kiếm để thu thập dữ liệu trên các tuyến đường công cộng ở Trung Quốc, mà họ mô tả là bước quan trọng để FSD được giới thiệu ở nước này, theo hai nguồn tin riêng biệt của Reuters.

Một hiệp hội ô tô hàng đầu Trung Quốc cho biết Model 3 và Model Y của Tesla nằm trong số những mẫu xe mà họ đã thử nghiệm và nhận thấy tuân thủ các yêu cầu bảo mật dữ liệu của Trung Quốc.

Bảo mật và tuân thủ dữ liệu là những lý do chính khiến Tesla vẫn chưa cung cấp FSD ở Trung Quốc, thị trường lớn thứ hai của họ trên toàn cầu, bất chấp nhu cầu từ khách hàng. Tesla đã tung ra phiên bản tự động hóa nhất của phần mềm Autopilot ở Mỹ 4 năm trước.

Kể từ năm 2021, các cơ quan quản lý Trung Quốc đã yêu cầu Tesla lưu trữ tất cả dữ liệu được thu thập bởi đội ô tô điện sản xuất tại Trung Quốc của họ ở thành phố Thượng Hải, khiến công ty không thể chuyển bất kỳ dữ liệu nào về Mỹ.

Elon Musk đang tìm kiếm sự chấp thuận để chuyển dữ liệu được thu thập tại Trung Quốc ra nước ngoài để đào tạo các thuật toán cho công nghệ hỗ trợ lái xe của mình.

Các nhà phân tích cổ phiếu tại hãng Wedbush gọi chuyến thăm Trung Quốc bất ngờ của Elon Musk là “thời điểm quan trọng với Tesla”.

Các nhà sản xuất ô tô và nhà cung cấp Trung Quốc như XPeng và Huawei đang tìm cách giành lợi thế so với Tesla bằng cách tung ra các phần mềm tương tự.

Theo các chuyên gia trong ngành, điều kiện giao thông phức tạp của Trung Quốc với nhiều người đi bộ và đi xe đạp hơn ở nhiều nơi khác mang lại nhiều tình huống quan trọng để đào tạo các thuật toán lái xe tự động với tốc độ nhanh hơn.

Nhà phân tích Dan Ives của hãng Wedbush nhận định: “Nếu Elon Musk có thể nhận được sự chấp thuận từ Bắc Kinh để chuyển dữ liệu được thu thập ở Trung Quốc ra nước ngoài thì đây sẽ là ‘nhân tố thay đổi cuộc chơi’ xung quanh việc tăng tốc đào tạo các thuật toán cho công nghệ tự hành của họ trên toàn cầu”.

Elon Musk cho biết Tesla có thể cung cấp FSD cho khách hàng ở Trung Quốc "rất sớm".

Cổ phiếu Tesla đã tăng mạnh nhất trong hơn 3 năm qua vào hôm 28.4 sau khi rộ tin hãng đã được sự chấp thuận về nguyên tắc từ các quan chức Trung Quốc để triển khai FSD tại thị trường ô tô lớn nhất thế giới.

Hôm 7.5, tờ China Daily dẫn nguồn tin tiết lộ Elon Musk nhân chuyến thăm Trung Quốc đã ngỏ ý muốn thử nghiệm FSD tại nước này bằng cách triển khai robotaxi (taxi tự lái).

Giới chức Trung Quốc hoan nghênh Tesla thực hiện thử nghiệm và hy vọng hãng có thể làm tấm gương tốt, song không lập tức chấp thuận sử dụng FSD rộng rãi.

Thông báo sa thải nhân viên được gửi đi từng đợt

Sau khi bắt đầu thông báo cho những nhân viên bị sa thải vào ngày 16.4, Tesla vẫn không dừng lại. Cuối tuần đó, đội ngũ tuyển dụng của Tesla bị cắt giảm. Trong những tuần tiếp theo, Elon Musk cắt giảm đội ngũ quảng cáo của Tesla tại Mỹ. Chưa hết, ông loại bỏ toàn bộ nhóm Supercharge (sạc nhanh) của Tesla, cũng như các chương trình xe và nhóm giới thiệu sản phẩm mới.

Ngày 6.5, các nhân viên tại Tesla bước vào tuần thứ tư liên tiếp có thông báo sa thải khi Elon Musk cắt giảm thêm người ở các nhóm từng bị ảnh hưởng trước đó trong đợt đầu, năm nguồn tin nói với Insider.

Giữa các đợt cắt giảm nhân sự, một số nhà quản lý đã rời Tesla, từ giám đốc nhân sự cấp cao đến phó chủ tịch phụ trách hệ thống truyền động và kỹ thuật điện. Hôm 8.5, giám đốc ra mắt sản phẩm mới của Tesla cho biết ông từ chức vì việc cắt giảm lực lương lao động khiến công ty "mất cân bằng".

Các vụ từ chức và cắt giảm nhân viên đã củng cố thêm quyền lực của Elon Musk tại Tesla. Giám đốc điều hành Tesla hiện có 35 báo cáo trực tiếp, theo trang The Information. Ông đã điều động Tom Zhu, người đứng thứ hai tại Tesla, trở lại Trung Quốc.

Khi việc cắt giảm lao động tiếp tục diễn ra, các nhân viên Tesla nói rằng họ đang mong chờ Elon Musk thông báo quá trình này đã chấm dứt.

Một nhân viên Tesla (yêu cầu giấu tên) cho biết: “Tôi tiếp tục đợi Elon gửi một email khác và thông báo với chúng tôi rằng cuối cùng Tesla đã sa thải xong nhân viên. Chúng ta cần một dấu hiệu nào đó cho thấy có thể ngừng lo lắng về chuyện mất việc”.

Sơn Vân