'50 năm Ngày chiến thắng trở về' bên dòng sông Thạch Hãn
Ngày 23-3, tại bờ Bắc sông Thạch Hãn (thị xã Quảng Trị, tỉnh Quảng Trị), Hội Chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày tỉnh Quảng Trị đã tổ chức lễ kỷ niệm '50 năm Ngày chiến thắng trở về' (1973 - 2023).
Nguyên Chủ tịch nước Trương Tấn Sang, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Trị Lê Quang Tùng cùng lãnh đạo tỉnh Quảng Trị, các sở, ban, ngành và khoảng 200 hội viên Hội Chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày tỉnh Quảng Trị tham dự buổi lễ.
Tại đây, các chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày đã ôn lại những câu chuyện về ý chí kiên trung, không khuất phục trước những đòn tra tấn tàn bạo, những thủ đoạn chiến tranh tâm lý của kẻ địch. Vượt lên hoàn cảnh bằng ý chí cách mạng, các chiến sĩ trong tù vẫn tổ chức sinh hoạt Đảng, lãnh đạo các tổ chức đoàn thể thực hiện nhiều chuyến vượt ngục, sẵn sàng hy sinh xương máu, kiên quyết đấu tranh khiến kẻ địch khiếp sợ.
Ông Lê Hữu Thăng, Chủ tịch Hội Chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày tỉnh Quảng Trị, cho biết: “Tại Quảng Trị, hai bên đã chọn bờ Bắc sông Thạch Hãn làm nơi trao trả, Sư đoàn 325 và tỉnh Quảng Trị được giao nhiệm vụ tổ chức trao trả và đón tiếp anh chị em Chiến thắng trở về. Những ngày đầu tháng 3 của 50 năm về trước, bên bờ Bắc sông Thạch Hãn, nơi chúng ta đang tổ chức buổi gặp mặt hôm nay, Sư đoàn 325 cùng với quân dân Quảng Trị khẩn trương, tấp nập chuẩn bị cơ sở vật chất như cổng chào, băng cờ khẩu hiệu, chuẩn bị lán trại để đón tiếp, chuẩn bị bệnh xá để khám chữa bệnh cho anh em Chiến thắng trở về với lòng rạo rực, không kể ngày đêm và đợt đầu tiên đón anh em Chiến thắng trở về tại sông Thạch Hãn là ngày 12-3-1973”.
Nguyên Chủ tịch nước Trương Tấn Sang (chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày tại trại giam Phú Quốc được trao trả tại bờ Bắc sông Thạch Hãn) xúc động, nhớ lại phút hồi sinh tại Quảng Trị anh hùng, những ngày sau Hiệp định Paris.
Đồng chí Trương Tấn Sang phát biểu: "Vậy là đã nửa thế kỷ kể từ ngày chiến thắng trở về, hôm nay, người còn, người mất, hầu hết đã ở tuổi xưa nay hiếm. Mỗi người chúng tôi có những điều kiện, hoàn cảnh khác nhau: Có đồng chí trở lại đơn vị chiến đấu, có đồng chí học văn hóa để thi vào đại học, có đồng chí chuyển ngành vào cơ quan, doanh nghiệp, còn một số đông quê hương lao động sản xuất. Có thể nói, ở vị trí nào chúng tôi cũng nhẫn nại vươn lên trong nhọc nhằn, gian khó để hoàn thành nhiệm vụ được giao".
Theo tài liệu lưu trữ, địch trao cho phía ta danh sách 26.880 nhân viên quân sự. Các cuộc trao trả chia làm 4 đợt từ ngày 12-2-1973 đến ngày 29-3-1973, nhưng có trở ngại nên kéo dài sang đến tháng 4-1973. Có nhiều địa điểm trao trả, nhưng tại sông Thạch Hãn là nhiều nhất.