60 năm Báo Quân giải phóng ra số đầu tiên: Gặp gỡ các chứng nhân lịch sử

Đại tá, PGS.TS Hồ Sơn Đài tặng cuốn sách “Báo Quân giải phóng miền Nam Việt Nam (1963-1975)” cho Phó Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam Trần Trọng Dũng

Báo “Quân giải phóng” ra số đầu tiên vào ngày 1-11-1963. Sau khi cuộc kháng chiến chống Mỹ kết thúc, báo tiếp tục phát hành đến số 338, ra ngày 15-10-1975 thì kết thúc sứ mệnh vẻ vang.

Trong điều kiện chiến tranh khốc liệt, việc viết được một bài báo và chuyển tay bài báo ấy (xé từ cuốn sổ học trò 100 trang) về tòa soạn đã khó, việc in ấn ra tờ báo để phát hành đến từng Trung đội Quân giải phóng trên toàn Miền càng khó hơn.

Vậy mà chỉ trong mười hai năm, những người làm báo Quân giải phóng đã cho ra đời được 338 số. Đó là một kỳ tích. Báo có đủ tất cả các chuyên mục: xã luận, bình luận, thông cáo báo chí, tin tức thời sự, phóng sự, ghi chép, tường thuật, gương người tốt việc tốt, tùy bút, thơ, tranh, biếm họa…

Cũng như những phương tiện truyền thông khác lúc bấy giờ như báo Giải phóng, Đài Phát thanh Giải phóng, nội dung của báo Quân giải phóng phản ánh, quy chiếu cuộc chiến tranh chống Mỹ trên chiến trường miền Nam từ hướng tiếp cận của những người lính cách mạng.

Đại tá, PGS.TS Hồ Sơn Đài (phải) và hai cựu phóng viên báo “Quân giải phóng” Trần Thị Vinh, Nguyễn Đình Thịnh giao lưu tại buổi lễ ra mắt sách

Trong gần 12 năm hoạt động, báo Quân giải phóng đã xuất bản được 338 số. Trong 338 số ấy, các thế hệ cán bộ, phóng viên, biên tập viên của báo đã viết hàng nghìn tin bài (chưa kể hàng trăm bài khác được đăng, phát trên các báo Giải phóng, Quân đội nhân dân, Nhân dân, Đài Phát thanh Giải phóng, Đài Tiếng nói Việt Nam…) phản ánh mọi hoạt động của quân và dân miền Nam từ năm 1963 đến năm 1975.

Đó là những bài báo quán triệt chủ trương, nhiệm vụ đấu tranh trong từng thời kỳ lịch sử cụ thể; phổ biến các tấm gương tập thể và cá nhân điển hình, những thông tin tri thức và bài học kinh nghiệm về xây dựng lực lượng và nghệ thuật quân sự của lực lượng vũ trang; là những bài báo tố cáo bản chất, âm mưu, thủ đoạn của đế quốc Mỹ và chính quyền, quân đội Sài Gòn, khích lệ nhân dân và lực lượng vũ trang vượt qua mọi gian nan thử thách, tiến lên giành thắng lợi cuối cùng.

Hoạt động của báo Quân giải phóng đã thực sự trở thành một bộ phận quan trọng hợp thành mũi đấu tranh chính trị trong phương châm 'hai chân ba mũi ba vùng'; một thứ vũ khí tin cậy và sắc bén của Quân ủy, Bộ Tư lệnh, các lực lượng vũ trang nhân dân giải phóng miền Nam Việt Nam trên lĩnh vực chính trị, tư tưởng và văn hóa.

Tác giả Hồ Sơn Đài với các đại biểu, khách mời

Với mong muốn giới thiệu một di sản chính trị tinh thần, tác giả Hồ Sơn Đài đã dành hai năm để sưu tầm, chú giải các tờ báo Quân giải phóng, phần để góp tư liệu cho nỗ lực phục dựng lịch sử Việt Nam thời hiện đại, phần để tri ân các cựu cán bộ, phóng viên, nhân viên, những người giờ đây dù tuổi đã trên dưới 80, vẫn vẹn nguyên niềm tự hào lung linh cảm xúc một thời làm báo Quân giải phóng.

Đại tá, PGS.TS Hồ Sơn Đài là giảng viên trường Sĩ quan Chính trị (1978 – 1981), Trưởng ban Lịch sử Quân sự Quân khu 7 (1994 – 1999). Ông cũng từng đảm nhiệm các chức vụ: Phó Chủ tịch Hội Sử học TPHCM (1997 – 2002), Trưởng phòng Khoa học Quân sự Quân khu 7 (2005 – 2015), Giám đốc Viện Nghiên cứu Đông Nam Bộ - TDMU (2019 – 2023).

Tác phẩm “Báo Quân giải phóng miền Nam Việt Nam (1963-1975)” (Nhà xuất bản Tổng hợp TP.Hồ Chí Minh) là cuốn sách mới nhất của ông.

Hoài Giang