60 năm Hàm Rồng chiến thắng: Bản hùng ca bên dòng sông Mã

Lễ kỷ niệm nhằm tái hiện lại giá trị lịch sử, sự lãnh đạo tài tình về quân sự của Đảng ta, sự phối hợp chiến đấu anh dũng của quân và dân Hàm Rồng, Thanh Hóa cách đây 60 năm khi đế quốc Mỹ thực hiện leo thang phá hoại Miền Bắc Việt Nam.

Toàn cảnh Lễ kỷ niệm 60 năm Hàm Rồng chiến thắng (3-4/4/1965 - 3-4/4/2025) được tổ chức vào tối 3/4 tại Trung tâm hội nghị TP Thanh Hóa.

"Hai ngày đen tối"

Ngược dòng lịch sử, ngày 5/8/1964, Mỹ đã dựng nên sự kiện Vịnh Bắc Bộ, chúng bắt đầu leo thang phá hoại Miền Bắc Việt Nam.

Mỹ xác định Thanh Hóa là hậu phương trực tiếp của mặt trận Bình - Trị - Thiên và cầu Hàm Rồng là "điểm tắc lý tưởng" trên tuyến vận tải từ Bắc vào Nam. Mục tiêu phá sập cầu Hàm Rồng sẽ cắt đứt mạch máu giao thông Bắc - Nam, đồng thời phá hoại nền kinh tế, làm suy yếu vai trò của hậu phương lớn Thanh Hóa.

Các cựu chiến binh, nhân chứng lịch sử trong cuộc kháng chiến bảo vệ cầu Hàm Rồng dưới mưa bom, bão đạn của đế quốc Mỹ.

Đến tối 2/4/1965, Bộ Tổng Tư lệnh Quân đội Nhân dân Việt Nam thông báo: Địch sẽ đánh lớn vào Hàm Rồng trong ngày 3/4, đồng thời nhắc nhở "Phải đánh chắc, đánh trúng, bắn rơi tại chỗ nhiều máy bay địch, bảo vệ mục tiêu, tiết kiệm đạn dược…".

Tất cả các lực lượng bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương, dân quân tự vệ ở khu vực Hàm Rồng, Đò Lèn và các khu vực trọng điểm khác luôn bình tĩnh, tự tin, củng cố công sự, trận địa vững chắc, hợp luyện thuần thục các phương án tác chiến, sử dụng thành thạo các loại vũ khí, khí tài, trang bị sẵn sàng bước vào cuộc chiến đấu.

Đúng 8h45 ngày 3/4/1965, Mỹ cho hàng loạt máy bay bất thần lao và cắt bom, bắt đầu từ Đò Lèn, Tĩnh Gia, Nông Cống và tiến vào khu vực trọng điểm Hàm Rồng.

Cựu chiến binh Lê Xuân Giang, nguyên Chính trị viên Đại đội 4, Trung đoàn pháo cao xạ 228 kể lại: Không chỉ có hai ngày mùng 3 và mùng 4/4 mà còn hơn 2.000 ngày đêm chiến đấu với giặc Mỹ.

Ngày đầu tiên Mỹ sử dụng 102 lần tốp máy bay tiêm kích đánh phá dữ dội trong suốt 3 tiếng đồng hồ. Không dừng lại, sang ngày 4/4, địch tiếp tục dùng một lực lượng lớn máy bay bắn phá với tốc độ và cường độ lớn, cứ 10 phút tổ chức một đợt công kích.

Từng tốp máy bay từ nhiều phía lao tới như những con thiêu thân, tốp nọ thay thế tốp kia. Bầu trời Hàm Rồng vang rền tiếng gầm rú của máy bay, mặt đất rung chuyển với những tiếng nổ xé trời của bom đạn.

Trong bối cảnh đó, quân dân Thanh Hóa trên khắp các trận địa, các vị trí chiến đấu vẫn bám trụ kiên cường, với cách đánh thông minh, táo bạo, bất ngờ, quyết đánh và quyết thắng bảo vệ quê hương. Những cái tên "thần sấm", "con ma", "giặc nhà trời", "kẻ đột nhập" đến "pháo đài bay", đều bị quân dân Thanh Hóa bắn tan xác.

Trong hai ngày 3 và 4/4/1965, quân dân Thanh Hóa đã bắn rơi 47 máy bay Mỹ, riêng tại khu vực Hàm Rồng đã bắn rơi 31 chiếc. Đế quốc Mỹ phải cay đắng thừa nhận: "Đó là 2 ngày đen tối của không lực Hoa Kỳ".

Cựu chiến binh Lê Xuân Giang, nguyên Chính trị viên Đại đội 4, Trung đoàn pháo cao xạ 228 kể lại: Hàm Rồng không chỉ có hai ngày mùng 3 và mùng 4/4 mà còn hơn 2.000 ngày đêm chiến đấu với giặc Mỹ. Tại Hàm Rồng đã chiến đấu hơn 1.000 trận đánh lớn nhỏ, bắn rơi 117 máy bay Mỹ, bảo vệ vững chắc cầu Hàm Rồng nhiều năm liền, giữ liền mạch máu giao thông thông suốt góp phần vận chuyển người và của cho chiến trường Miền Nam Việt Nam.

"Chúng ta không thể nào quên những chàng trai, cô gái tuổi mười tám, đôi mươi, luôn chắc tay súng, hiên ngang đối mặt với giặc trời. Đó là Khu đội trưởng Nguyễn Thị Hằng dù bị thương vẫn không rời vị trí chỉ huy. Đó là chị Ngô Thị Tuyển thoăn thoắt lao mình giữa khói bom dày đặc, một lúc vác hai hòm đạn nặng gấp đôi trọng lượng cơ thể để bộ đội có đạn chiến đấu. Đó là 4 anh em nhà cụ Ngô Thọ Lan xung phong xuống tàu yểm trợ, chiến đấu cùng pháo thủ...", cựu binh Lê Xuân Giang kể về những hình ảnh anh dũng của quân và dân Thanh Hóa.

Bí thư tỉnh ủy Thanh Hóa Nguyễn Doãn Anh: Sự kiện Hàm Rồng Chiến thắng mãi là bản anh hùng ca bất tử.

Vang mãi bản hùng ca Hàm Rồng

Tại buổi lễ kỷ niệm, Bí thư tỉnh ủy Thanh Hóa Nguyễn Doãn Anh cho biết: Hàm Rồng Chiến thắng cùng với nhiều chiến thắng tiêu biểu khác của quân và dân ta trong các trận chiến bảo vệ Phà Ghép, Đò Lèn, sự hy sinh cao cả của các giáo viên, học sinh trường Y và Trường Sư phạm 7+3 trên công trường đắp đê sông Mã năm 1972... đã tô thắm thêm truyền thống vẻ vang của quê hương Thanh Hóa anh hùng, góp phần cùng cả nước làm nên Đại thắng mùa xuân năm 1975, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Chương trình nghệ thuật với chủ đề: “Hàm Rồng - Vang mãi bản hùng ca” được thể hiện bằng hình thức sân khấu hóa.

"60 năm đã đi qua nhưng sự kiện Hàm Rồng Chiến thắng mãi là bản anh hùng ca bất tử, để lại những bài học quý giá, có ý nghĩa sâu sắc cho các thế hệ hôm nay và mai sau", Bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa nhấn mạnh.Bí thư tỉnh ủy Thanh Hóa nhận định rõ: Năm 2025 là năm có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, giữ vai trò then chốt, quyết định đối với việc hoàn thành các mục tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ 19, quyết tâm xây dựng Thanh Hóa trở thành "tỉnh kiểu mẫu" như sinh thời Bác Hồ kính yêu hằng mong muốn. Đây cũng là năm đánh dấu thời điểm đất nước ta bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình trở thành quốc gia phát triển giàu mạnh, văn minh, thịnh vượng.

Kế thừa truyền thống hào hùng, Bí thư tỉnh ủy Thanh Hóa cho biết, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân quyết tâm xây dựng Thanh Hóa trở thành "tỉnh kiểu mẫu" như sinh thời Bác Hồ kính yêu hằng mong muốn.

Tiếp nối truyền thống lịch sử hào hùng, phát huy tinh thần Hàm Rồng Chiến thắng, năm 2025, tỉnh Thanh Hóa tiếp tục quán triệt, thực hiện nghiêm các nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Trung ương về sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị "Tinh - Gọn - Mạnh - Hiệu năng - Hiệu lực - Hiệu quả", xây dựng mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, gắn với cơ cấu lại, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

Bên cạnh đó, tập trung chỉ đạo thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp để tốc độ tăng trưởng kinh tế đạt từ 11% trở lên. Đồng thời, nâng cao chất lượng các hoạt động văn hóa, giáo dục, y tế; công tác giải quyết việc làm, giảm nghèo, đảm bảo an sinh xã hội; đẩy nhanh tiến độ triển khai xóa nhà tạm, nhà dột nát; tăng cường củng cố quốc phòng - an ninh, bảo đảm trật tự an toàn xã hội...

Phúc Tuấn