7 lợi ích sức khỏe của món mứt gừng ngày Tết

Mứt gừng không chỉ là món ăn vặt thơm ngon, đặc biệt là vào dịp Tết, mà còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe nhờ các đặc tính vốn có của gừng. Mứt gừng có vị cay nồng của gừng kết hợp với vị ngọt của đường, tạo nên hương vị ấm áp, đặc biệt phù hợp với tiết trời se lạnh của mùa xuân.

1. Nguồn gốc của món mứt gừng ngày Tết

Gừng đã được sử dụng từ rất lâu đời như một loại gia vị và dược liệu ở nhiều nơi trên thế giới, đặc biệt là ở châu Á. Việc chế biến gừng thành mứt có lẽ bắt nguồn từ nhu cầu bảo quản gừng được lâu hơn, đặc biệt là ở những vùng có khí hậu lạnh hoặc vào mùa đông. Đường (hoặc mật ong) được sử dụng như một chất bảo quản tự nhiên, giúp gừng không bị hỏng và tạo nên hương vị ngọt ngào, dễ ăn.

Mứt gừng là một món ăn truyền thống quen thuộc trong ngày Tết Nguyên đán.

Mứt gừng là một món ăn truyền thống quen thuộc trong ngày Tết Nguyên đán. Khi nhắc đến mứt gừng với những đặc trưng riêng biệt, người ta thường nghĩ đến mứt gừng Huế.

Mặc dù mứt gừng có ở nhiều nơi, mứt gừng Huế được ưa chuộng và có những đặc điểm riêng biệt. Mứt gừng Huế thường được làm từ loại gừng đặc biệt gọi là gừng Tuần, được trồng ở vùng đất đồi pha sỏi phía tây bắc thành phố Huế, cụ thể là ở ngã ba Tuần, nơi hai nhánh Tả và Hữu của sông Hương gặp nhau. Gừng Tuần có đặc tính thơm nồng và cay hơn các loại gừng khác. Chính thổ nhưỡng đặc biệt này đã tạo nên hương vị đặc trưng cho mứt gừng Huế.

Mứt gừng Huế có vị cay nồng đặc trưng của gừng Tuần, kết hợp với vị ngọt thanh của đường. Mứt thường có màu vàng trong, đẹp mắt. Có hai loại mứt gừng Huế phổ biến: mứt gừng khô (giòn) và mứt gừng dẻo. Mứt gừng khô thường được thái lát mỏng và rim đường đến khi khô hoàn toàn, có độ giòn tan. Mứt gừng dẻo được rim đường với lượng nước nhiều hơn, giữ được độ ẩm và dẻo.

Mứt gừng Huế không chỉ là một món ăn ngon mà còn là một phần của văn hóa ẩm thực Huế. Mứt thường được dùng trong các dịp lễ Tết, đặc biệt là Tết Nguyên đán, như một món ăn truyền thống để tiếp khách và thưởng thức cùng trà.

Mặc dù mứt gừng Huế nổi tiếng với hương vị đặc trưng của gừng Tuần nhưng mứt gừng cũng được chế biến rộng rãi ở nhiều tỉnh thành khác trên khắp Việt Nam. Mỗi vùng miền lại có những bí quyết và cách chế biến riêng, tạo nên sự đa dạng và phong phú cho món ăn truyền thống này.

2. Lợi ích sức khỏe của mứt gừng

Gừng là nguyên liệu chính cho món mứt gừng ngày Tết.

Theo Đông y, gừng có tính ấm, có tác dụng giải cảm, ấm bụng, hỗ trợ tiêu hóa. Mứt gừng được xem là một phương thuốc tự nhiên giúp phòng ngừa và chữa trị các bệnh cảm lạnh thông thường.

Hỗ trợ tiêu hóa:Gừng chứa các hợp chất như gingerol và shogaol, có tác dụng kích thích tiêu hóa, tăng cường tiết dịch vị, giúp thức ăn được tiêu hóa tốt hơn. Mứt gừng giúp giảm các triệu chứng đầy bụng, khó tiêu, ợ hơi, buồn nôn sau những bữa ăn nhiều dầu mỡ, đặc biệt là trong dịp lễ Tết. Gừng cũng có khả năng làm giảm co thắt dạ dày, giúp giảm đau bụng và khó chịu.

Giảm mệt mỏi, buồn nôn và say tàu xe:Gừng là một phương thuốc tự nhiên hiệu quả để giảm mệt mỏi, buồn nôn và say tàu, xe khi phải đi lại bằng các phương tiện giao thông. Ăn một vài lát mứt gừng trước hoặc trong khi di chuyển có thể giúp giảm các triệu chứng say tàu xe như chóng mặt, buồn nôn và nôn.

Giảm đau và viêm: Gừng có đặc tính chống viêm mạnh mẽ nhờ các hoạt chất gingerol. Mứt gừng có thể giúp giảm đau và viêm khớp, đau đầu, đau bụng kinh và các cơn đau nhức cơ bắp.

Giữ ấm cơ thể và giảm ho: Gừng có tính ấm, giúp làm ấm cơ thể, đặc biệt là trong thời tiết lạnh. Mứt gừng có thể giúp giảm các triệu chứng cảm lạnh, ho, đau họng và nghẹt mũi.

Tăng cường hệ miễn dịch:Gừng chứa nhiều chất chống oxy hóa, giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương do các gốc tự do. Các chất chống oxy hóa trong gừng cũng giúp tăng cường hệ miễn dịch, giúp cơ thể chống lại các bệnh nhiễm trùng.

Cải thiện lưu thông máu:Gừng có thể giúp cải thiện lưu thông máu bằng cách làm giãn mạch máu và giảm độ kết dính của tiểu cầu. Điều này có thể giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.

Hỗ trợ giảm cân:Bằng cách cải thiện tiêu hóa và giảm đầy bụng, mứt gừng có thể hỗ trợ quá trình giảm cân. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng mứt gừng cũng chứa đường, nên cần ăn với lượng vừa phải.

3. Cách làm mứt gừng

Mứt gừng rất hợp khi nhâm nhi cùng với tách trà nóng trong những ngày Tết.

Một số cách làm mứt gừng phổ biến, từ đơn giản đến cầu kỳ, để có thể tự tay chuẩn bị món mứt gừng ngon cho gia đình:

Mứt gừng lát khô (kiểu truyền thống):

Nguyên liệu:

Gừng tươi: 1kg (chọn gừng bánh tẻ, không quá non cũng không quá già)
Đường cát trắng: 500-700g (tùy khẩu vị ngọt)
Muối: 1 muỗng canh
Chanh: 1 quả
Vani (tùy chọn)

Cách làm:

Sơ chế gừng: Gừng cạo vỏ, rửa sạch, thái lát mỏng vừa ăn.
Luộc gừng: Luộc gừng với chút muối và nước cốt chanh trong khoảng 10-15 phút để giảm bớt độ cay. Vớt gừng ra, rửa sạch lại với nước lạnh. Lặp lại bước luộc này 1-2 lần nếu muốn giảm cay hơn nữa.
Ướp gừng với đường: Cho gừng đã luộc vào tô, thêm đường vào trộn đều. Ướp gừng ít nhất 4-6 tiếng hoặc qua đêm cho đường tan hoàn toàn và gừng trong lại.
Sên mứt gừng: Cho gừng đã ướp và nước đường vào chảo rộng, đặt lên bếp sên với lửa vừa. Khi nước đường sôi thì hạ nhỏ lửa, đảo đều tay liên tục để mứt không bị cháy.
Kết tinh đường: Khi nước đường cạn sánh lại, hạ lửa thật nhỏ và tiếp tục đảo đều tay cho đến khi đường kết tinh bám trắng đều quanh miếng gừng. Lúc này mứt đã khô ráo. Nếu thích có mùi vani thì cho vani vào ở bước này.
Để nguội và bảo quản: Trải mứt gừng ra khay cho nguội hoàn toàn rồi cho vào hũ thủy tinh hoặc hộp kín để bảo quản.

Mứt gừng dẻo:

Nguyên liệu: Tương tự như mứt gừng khô nhưng có thể thêm một chút mạch nha hoặc mật ong để tạo độ dẻo.

Cách làm: Các bước sơ chế và ướp gừng tương tự như mứt gừng khô. Khi sên mứt, cho thêm một ít mạch nha hoặc mật ong vào chảo cùng với đường. Sên đến khi mứt có độ dẻo mong muốn thì tắt bếp.

Mứt gừng sợi:

Nguyên liệu: Tương tự như mứt gừng khô nhưng gừng được thái sợi thay vì thái lát.

Cách làm: Các bước sơ chế, luộc, ướp và sên mứt tương tự như mứt gừng khô. Tuy nhiên, khi sên mứt gừng sợi cần đảo nhẹ nhàng hơn để sợi gừng không bị nát.

Mứt gừng viên (lăn đường hoặc dừa):

Nguyên liệu: Tương tự như mứt gừng khô, có thể thêm dừa nạo hoặc đường bột để lăn bên ngoài.

Cách làm: Sau khi sên mứt gừng đến khi khô ráo, để nguội bớt rồi vo thành từng viên nhỏ. Lăn các viên mứt qua dừa nạo hoặc đường bột.

Để mứt gừng ngon cần chọn gừng bánh tẻ, củ to, không bị sâu bệnh. Gừng bánh tẻ có độ cay vừa phải và không bị xơ. Luộc gừng kỹ để giảm bớt độ cay và làm mứt trong hơn. Ướp đường đủ thời gian giúp đường ngấm đều vào gừng và mứt có vị ngọt đậm đà. Sên mứt với lửa nhỏ và đảo đều tay liên tục giúp mứt không bị cháy và đường kết tinh đều. Bảo quản mứt gừng trong hũ thủy tinh hoặc hộp kín ở nơi khô ráo, thoáng mát.

Mứt gừng thường được ăn trực tiếp như một món ăn vặt. Mứt gừng rất hợp khi nhâm nhi với tách trà nóng, đặc biệt là trà xanh hoặc trà sen. Vị cay nồng của gừng hòa quyện với vị chát nhẹ của trà tạo nên hương vị thơm ngon khó cưỡng.

Bảo Châu