7 thực phẩm bổ sung có thể gây hại cho tim nếu dùng quá liều

1. Vitamin E

Vitamin E là một trong những thực phẩm bổ sung phổ biến với khả năng chống oxy hóa, giúp bảo vệ tế bào nội mạc mạch máu. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu, trong đó có phân tích tổng hợp đăng trên JAMA, cho thấy liều cao trên 400 IU/ngày có thể làm tăng nguy cơ suy tim và xuất huyết não.

Nguyên nhân là vitamin E liều cao ức chế kết tập tiểu cầu và cản trở quá trình đông máu, đặc biệt nguy hiểm ở người đang sử dụng aspirin, warfarin hoặc thuốc chống đông mới (NOACs).

Khuyến nghị: Không tự ý dùng vitamin E liều cao nếu không có chỉ định y khoa rõ ràng.

Không nên tự ý dùng vitamin E liều cao.

2. Canxi

Mặc dù canxi đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe xương, một số nghiên cứu cho thấy việc bổ sung canxi có thể làm tăng nguy cơ bệnh tim mạch. Một phân tích tổng hợp năm 2021 công bố trên tạp chí Nutrients, tổng hợp dữ liệu từ 13 thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên có đối chứng, cho thấy việc bổ sung canxi làm tăng khoảng 15% nguy cơ mắc bệnh tim ở phụ nữ sau mãn kinh khỏe mạnh.

Các nhà khoa học lý giải rằng canxi bổ sung có thể góp phần vào quá trình vôi hóa động mạch, khi các tinh thể canxi lắng đọng trong thành mạch, làm giảm độ đàn hồi và tăng nguy cơ tổn thương tim mạch. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là nên loại bỏ hoàn toàn việc bổ sung canxi. Ở những người khó hấp thu đủ canxi từ chế độ ăn như người cao tuổi hoặc người không dung nạp sữa, thực phẩm bổ sung vẫn có vai trò trong phòng ngừa loãng xương.

Khuyến nghị: Việc bổ sung canxi cần được thực hiện theo chỉ định của bác sĩ để cân bằng giữa lợi ích cho xương và an toàn tim mạch.

3. Omega-3

Acid béo omega-3 giúp giảm triglycerid và viêm mạch máu, tuy nhiên liều cao (trên 3g/ngày) có thể làm tăng nguy cơ rung nhĩ. Ngoài ra, omega-3 còn tăng tác dụng chống đông, dẫn đến nguy cơ chảy máu cao hơn nếu dùng cùng aspirin, clopidogrel hoặc rivaroxaban.

Khuyến nghị: Với người khỏe mạnh, chỉ nên bổ sung 1g/ngày hoặc ăn cá béo 2–3 lần/tuần là đủ.

4. L-arginine

L-arginine là một axit amin tham gia vào quá trình tổng hợp oxit nitric, chất giúp giãn và mở rộng mạch máu, hỗ trợ lưu thông máu, điều hòa huyết áp và cải thiện chức năng mạch máu. Thực phẩm bổ sung L-arginine thường được quảng cáo giúp hạ huyết áp, tăng cường tuần hoàn và hỗ trợ chức năng sinh lý nam giới.

Tuy nhiên, các bằng chứng lâm sàng cho thấy việc sử dụng L-arginine ở người có bệnh tim mạch có thể tiềm ẩn rủi ro nghiêm trọng. Ngoài ra, L-arginine có thể tương tác với nhiều loại thuốc thường dùng:

Thuốc hạ huyết áp, gây tụt huyết áp quá mức.
Thuốc chống đông hoặc làm loãng máu (như warfarin, aspirin), tăng nguy cơ chảy máu.
Thuốc ức chế men chuyển ACE (như enalapril, lisinopril), làm tăng nồng độ kali máu, có thể dẫn đến loạn nhịp.

Khuyến nghị: Người mắc bệnh tim mạch hoặc đang sử dụng thuốc điều trị nên không tự ý dùng L-arginine. Việc bổ sung chỉ nên thực hiện khi có chỉ định rõ ràng và theo dõi của bác sĩ chuyên khoa tim mạch.

Chỉ bổ sung sắt khi có xét nghiệm thiếu máu thiếu sắt rõ ràng.

5. Vitamin B3 (niacin)

Trước đây niacin được dùng để cải thiện lipid máu, nhưng các thử nghiệm lớn (AIM-HIGH, HPS2-THRIVE) cho thấy lợi ích tim mạch hạn chế, trong khi nguy cơ tác dụng phụ lại cao: đỏ bừng mặt, tụt huyết áp, tăng men gan và rối loạn nhịp tim. Ở người bệnh mạch vành, niacin liều cao có thể gây giãn mạch đột ngột, khiến tim phải làm việc nhiều hơn.

Khuyến nghị: Không nên tự ý dùng niacin liều dược lý để hạ mỡ máu.

6. Thực phẩm bổ sung năng lượng

Nhiều sản phẩm tăng năng lượng có chứa caffeine, guarana, chiết xuất trà xanh... Khi dùng liều cao hoặc kết hợp với cà phê, nước tăng lực, có thể gây tăng nhịp tim, tăng huyết áp, co thắt mạch vành, đặc biệt ở người trẻ hoặc người tập thể hình. Một số trường hợp đã ghi nhận rối loạn nhịp tim cấp phải nhập viện khi dùng sản phẩm chứa caffeine cùng thuốc kích thích thần kinh trung ương.

Khuyến nghị: Tránh dùng đồng thời nhiều sản phẩm có chứa caffeine.

7. Vitamin tổng hợp

Nhiều người uống vitamin tổng hợp hàng ngày cùng dầu cá, canxi, sắt, kẽm… mà không để ý đến trùng lặp thành phần. Các vitamin tan trong mỡ như A, D, E, K có thể tích lũy và gây ngộ độc, trong khi sắt, kẽm, magie cạnh tranh hấp thu, làm rối loạn chuyển hóa.

Khuyến nghị: Chỉ nên dùng một chế phẩm tổng hợp uy tín, tránh phối hợp nhiều loại cùng lúc.

8. Lưu ý để sử dụng thực phẩm bổ sung đúng cách

- Không tự ý dùng thực phẩm bổ sung, tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.

- Ưu tiên dinh dưỡng tự nhiên: Cá béo 2 - 3 lần/tuần; rau xanh, trái cây tươi, các loại hạt; hạn chế đồ chiên rán và rượu bia.

- Tránh dùng chồng chéo nhiều sản phẩm có cùng thành phần.

- Trao đổi với bác sĩ hoặc dược sĩ lâm sàng trước khi dùng, đặc biệt nếu đang điều trị bệnh mạn tính như tim mạch, tiểu đường, rối loạn đông máu hoặc thận.

- Nếu cần bổ sung dài hạn, nên kiểm tra định kỳ men gan, chức năng thận...

- Quan trọng nhất: Dinh dưỡng cân bằng, vận động và kiểm soát huyết áp, mỡ máu, đường huyết mới là nền tảng thực sự để bảo vệ sức khỏe tim mạch.

Minh Anh