8 Nghị định tạo khung pháp lý vượt trội cho trung tâm tài chính quốc tế

Bước chuẩn bị quan trọng cho kỷ nguyên tăng tốc

Phát biểu tại hội nghị, Phó Thủ tướng khẳng định việc thành lập Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam là bước chuẩn bị quan trọng cho kỷ nguyên tăng tốc phát triển, là đòi hỏi tất yếu của thực tiễn và được coi là động lực mới cho sự tăng trưởng của đất nước.

Dù đây là một nhiệm vụ hoàn toàn mới, chưa có tiền lệ và đầy thách thức, nhưng với quyết tâm cao, Chính phủ đã hoàn thành khung khổ pháp lý quan trọng với 8 Nghị định hướng dẫn Nghị quyết số 22/2025/QH15 của Quốc hội.

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình giới thiệu về 8 Nghị định. Ảnh: Nhật Bắc

Có được kết quả này là sự nỗ lực lớn, đóng góp quan trọng của nhiều bộ, nhiều cơ quan, đặc biệt là Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước, Bộ Công an, Bộ Nội vụ, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Tư pháp, Bộ Công thương, Văn phòng Chính phủ và đội ngũ cán bộ của các cơ quan”, Phó Thủ tướng nêu rõ. Cùng với đó, là sự phối hợp của UBND hai thành phố cũng như các ý kiến đóng góp rất trí tuệ, tâm huyết của cộng đồng doanh nghiệp, của các chuyên gia trong và ngoài nước.

Giới thiệu về các nghị định mới, Phó Thủ tướng cho biết, Việt Nam chọn cách tiếp cận linh hoạt: ban hành các nghị định trước để vừa làm vừa học hỏi, đúc kết kinh nghiệm thực tiễn và tham khảo thông lệ quốc tế. Sau một thời gian vận hành, các quy định này sẽ được tích hợp thành một đạo luật hoàn thiện về trung tâm tài chính. Mặc dù hiện nay mới ở bước nghị định, song vai trò, địa vị pháp lý của các trung tâm này tương đương hành lang hệ thống pháp luật để vận hành trung tâm tài chính.

Để thành lập, hoàn thiện 8 nghị định này, thời gian vừa qua, các bộ, ngành được phân công xây dựng và các chuyên gia đã làm việc nỗ lực hết sức, rà soát từng câu từng chữ để hoàn thiện nhất có thể. Tuy nhiên, chưa thể mong các nội dung này thực sự hoàn hảo. Do đó, Phó Thủ tướng bày tỏ mong muốn các doanh nghiệp trong và ngoài nước tiếp tục tham gia thêm để hoàn thiện hành lang pháp lý quan trọng này.

Theo Nghị định về thành lập, trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam được phát triển tại hai điểm là thành phố Hồ Chí Minh và thành phố Đà Nẵng. Mô hình quản lý được thiết kế theo hướng phân cấp tối đa cho cơ quan điều hành địa phương.

Trong đó, thành phố Hồ Chí Minh được định hướng trở thành trung tâm tài chính toàn diện, đa dạng, cung cấp các dịch vụ tài chính truyền thống. Thành phố Đà Nẵng tập trung vào công nghệ cao, công nghệ số, tài chính bền vững và áp dụng các chính sách thử nghiệm. Sự phân định này giúp hai trung tâm trở thành một thực thể thống nhất, không xung đột về phương pháp phát triển.

Nhiều chính sách ưu đãi vượt trội về tài chính, thuế

Các Nghị định khác về trung tâm tài chính đã đưa ra rất nhiều chính sách vượt trội, cạnh tranh cao, đặc biệt là về chính sách tài chính, thuế.

Cụ thể, doanh nghiệp từ thực hiện dự án đầu tư mới phát sinh tại địa bàn Trung tâm tài chính quốc tế thuộc ngành, nghề ưu tiên phát triển được áp dụng thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp là 10% trong thời gian 30 năm, miễn thuế thu nhập doanh nghiệp tối đa không quá 4 năm và giảm 50% số thuế phải nộp tối đa không quá 9 năm tiếp theo.

Đối với doanh nghiệp thực hiện dự án đầu tư mới phát sinh tại địa bàn Trung tâm tài chính quốc tế không thuộc ngành, nghề ưu tiên phát triển, áp dụng thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp 15% trong thời gian 15 năm, miễn thuế thu nhập doanh nghiệp tối đa không quá 2 năm và giảm 50% số thuế phải nộp tối đa không quá 4 năm tiếp theo.

Thủ tướng Phạm Minh Chính và các Phó Thủ tướng, các thành viên Hội đồng điều hành Trung tâm Tài chính quốc tế tại Việt Nam. Ảnh: Nhật Bắc

Các nhà quản lý, chuyên gia, nhà khoa học, người có trình độ chuyên môn cao được miễn thuế thu nhập cá nhân đến hết năm 2030. Trang thiết bị, máy móc, linh kiện phục vụ cho trung tâm tài chính cũng được miễn thuế nhập khẩu.

Về thủ tục, thủ tục đăng ký thành viên được đơn giản hóa, thời gian xử lý không quá 7 ngày. Theo Phó Thủ tướng, trong tương lai có thể rút ngắn thời gian xử lý hơn nữa, thậm chí là 1 hoặc 3 ngày.

Trong lĩnh vực ngân hàng và ngoại hối, các cơ quan điều hành của hai thành phố sẽ cấp phép thành lập hoạt động của ngân hàng, chi nhánh ngân hàng tại trung tâm tài chính, với thời gian cấp phép rút ngắn một nửa. Các ngân hàng thành viên được áp dụng chuẩn mực kế toán quốc tế và tự do hóa quản lý ngoại hối. Thành viên 100% vốn nước ngoài không cần đăng ký các khoản vay hay giao dịch ngoại hối khi đầu tư ra nước ngoài.

Đối với chính sách xuất nhập cảnh và lao động, nhà đầu tư và chuyên gia có thể được cấp thị thực, thẻ cư trú lên đến 10 năm, gia hạn thêm 5 năm. Những người đi cùng như vợ, con, gia đình cũng được cấp thẻ như nhà đầu tư, chuyên gia Thời gian xử lý thủ tục không quá 3 ngày. Doanh nghiệp có quyền tuyển dụng lao động theo nhu cầu mà không cần giải trình hay xin phê duyệt số lượng.

Ở Nghị định về sở giao dịch hàng hóa, trong trung tâm tài chính cho phép hình thành các giao dịch đa dạng các loại hàng hóa theo thông lệ quốc tế, bao gồm cả tài sản số, đồ cổ, sản phẩm văn hóa…, ngoại trừ vàng hiện đang giao Ngân hàng Nhà nước hướng dẫn riêng.

Cơ chế đặc biệt trong giải quyết tranh chấp

Liên quan đến lĩnh vực lao động, nghị định cho phép sử dụng người lao động nước ngoài, người lao động Việt Nam theo nhu cầu và không phải khai báo hay phê duyệt. Thời gian cấp phép tối đa đến 10 năm (so với quy định hiện nay là 2 năm), thời gian xử lý cấp phép không quá 3 ngày. Người lao động nước ngoài được lựa chọn bảo hiểm trong nước hoặc nước ngoài. “Nghị định của chúng ta rất thông thoáng, tạo điều kiện tối đa cho người lao động”, Phó Thủ tướng khẳng định.

Tại Nghị định về đất đai và môi trường, giấy chứng nhận đăng ký đầu tư do cơ quan điều hành trung tâm tài chính cấp sẽ là căn cứ trực tiếp để làm thủ tục đất đai, giúp loại bỏ các quy trình phê duyệt kéo dài, phức tạp.

Để tạo niềm tin cho nhà đầu tư, Nghị định về trọng tài quốc tế và cơ chế tư pháp tại trung tâm tài chính quốc tế được xây dựng rất đặc biệt. Theo đó, thiết chế giải quyết tranh chấp trong trung tâm tài chính có hai cơ chế.

Một là cơ chế tư pháp, giải quyết bằng tòa án chuyên biệt, cho phép sử dụng thẩm phán nước ngoài, xét xử bằng tiếng Anh và áp dụng Thông luật (Common Law) để giải quyết tranh chấp. Quyền miễn trừ của thẩm phán được đảm bảo.

Hai là cơ chế trọng tài, trọng tài quốc tế được thành lập cho phép thu hút các chuyên gia giỏi, đáp ứng các điều kiện của nghị định, không phân biệt quốc tịch. Một quy định vượt trội là các phán quyết của trọng tài có thể có hiệu lực ngay mà không cần Tòa án công nhận nếu các bên có thỏa thuận miễn trừ. Điều này theo tinh thần "việc dân sự cốt ở đôi bên" và nhiều nước đã áp dụng, Phó Thủ tướng cho hay.

Theo Phó Thủ tướng Nguyễn Hòa Bình, 8 nghị định này đã cơ bản hình thành được hành lang pháp lý cho hoạt động của trung tâm tài chính với chính sách khá vượt trội, có tính cạnh tranh toàn diện. Tuy nhiên, các chính sách này sẽ tiếp tục được hoàn thiện thêm trong thời gian tới cùng với quá trình vận hành các trung tâm, từ đó tích hợp thành đạo luật.

Hoàng Yến