80 năm truyền thống ngành Giáo dục: Đổi mới thi cử, nâng chất lượng vì người học

Ông Huỳnh Văn Chương, Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng, Bộ GD-ĐT. Ảnh: MOET

Kỷ niệm 80 năm truyền thống ngành Giáo dục (1945-2025) và bước vào năm học mới, Giáo sư, tiến sĩ Huỳnh Văn Chương, Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có cuộc trao đổi về những thành tựu nổi bật trong công tác quản lý chất lượng giáo dục.

Ông cũng chia sẻ về định hướng đổi mới thi cử, kiểm tra, đánh giá với mục tiêu nâng cao chất lượng dạy - học, tạo điều kiện thuận lợi và công bằng nhất cho người học ở cả giáo dục phổ thông và đại học.

Giáo dục phổ thông ngày vững nền tảng

- Nhân dịp 80 năm ngày truyền thống ngành Giáo dục, ông có thể chia sẻ một số thành tựu nổi bật trong lĩnh vực quản lý chất lượng giáo dục phổ thông thời gian qua?

- Trong năm 2025 - năm đánh dấu chặng đường 80 năm xây dựng và phát triển của ngành Giáo dục, lĩnh vực quản lý chất lượng tiếp tục ghi dấu ấn bằng nhiều kết quả nổi bật.

Một trong những điểm nhấn đáng chú ý là kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông năm 2025. Kỳ thi đầu tiên triển khai theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018 đã được tổ chức chuyên nghiệp, an toàn, nghiêm túc và khách quan, đáp ứng yêu cầu đổi mới toàn diện giáo dục.

Bên cạnh đó, giáo dục mũi nhọn tiếp tục khẳng định vị thế quốc tế. Năm nay, 100% thí sinh tham dự các kỳ Olympic khu vực và quốc tế đều đạt huy chương, với 13 Huy chương vàng, tăng so với năm trước.

Đặc biệt, tất cả các đội tuyển của Việt Nam đều nằm trong top 10 quốc gia dẫn đầu về số lượng Huy chương vàng. Đây là kết quả của sự nỗ lực rất lớn từ học sinh, giáo viên và các nhà trường.

- Về các chương trình đánh giá quốc tế như PISA, ông đánh giá thế nào về kết quả mà học sinh Việt Nam đạt được?

- Kết quả PISA 2022 là một minh chứng rõ ràng cho chất lượng và hiệu quả giáo dục Việt Nam trong mắt cộng đồng quốc tế. Dù điều kiện đầu tư còn hạn chế, nhưng học sinh Việt Nam vẫn đạt thành tích vượt trội, thể hiện năng lực học tập rất tốt so với mặt bằng chung.

Ngoài PISA, Việt Nam còn tham gia các chương trình đánh giá diện rộng khác như SEA-PLM (đánh giá học sinh tiểu học) và TALIS (đánh giá thực trạng dạy và học).

Năm 2019, Việt Nam dẫn đầu toàn ASEAN ở cả ba lĩnh vực: Đọc hiểu, viết và toán. Đến năm 2024, kết quả sơ bộ cho thấy Việt Nam vẫn duy trì được vị trí này. Những thành tích này không chỉ thể hiện chất lượng mà còn là kết quả của quá trình hội nhập và cải tiến không ngừng của hệ thống giáo dục.

- Định hướng sắp tới cho công tác thi học sinh giỏi và đánh giá giáo dục phổ thông là gì, thưa ông?

- Trong thời gian tới, công tác thi chọn học sinh giỏi sẽ có những điều chỉnh theo hướng mở rộng cơ hội tiếp cận cho nhiều học sinh, không phân biệt trường chuyên hay không chuyên, đảm bảo tính công bằng và phát triển toàn diện.

Nội dung thi sẽ bám sát Chương trình giáo dục phổ thông hiện hành, giúp phát hiện và bồi dưỡng học sinh thực sự có năng lực, đam mê khoa học.

Về phía Cục Quản lý chất lượng, chúng tôi sẽ tiếp tục đẩy mạnh các chương trình tập huấn, hướng dẫn đánh giá năng lực, góp phần nâng cao năng lực giáo viên, từ đó nâng chất lượng dạy - học.

Việc triển khai các chương trình đánh giá diện rộng không chỉ phục vụ công tác kiểm tra mà còn cung cấp dữ liệu quan trọng cho hoạch định chính sách, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững SDG4 của Liên Hợp Quốc.

Giáo dục đại học nâng chất lượng vươn tầm quốc tế

- Về giáo dục đại học, đâu là những dấu ấn nổi bật trong công tác nâng cao chất lượng và hội nhập quốc tế trong thời gian gần đây?

- Có thể nói, giáo dục đại học Việt Nam đang tiến những bước dài vững chắc trên bản đồ giáo dục toàn cầu.

Từ chỗ chỉ có 2 cơ sở được xếp hạng quốc tế vào năm 2018, đến nay đã có gần 20 cơ sở giáo dục đại học của Việt Nam được ghi nhận trên các bảng xếp hạng uy tín như QS World Rankings và THE World University Rankings.

Đặc biệt, năm 2025, Đại học Kinh tế thành phố Hồ Chí Minh lần đầu tham gia THE đã lọt vào Top 501-600 thế giới. Trong bảng QS, một số ngành học của các trường Việt Nam đã nằm trong top 100 thế giới, như Kỹ thuật dầu khí (Đại học Quốc gia thành phố Hồ Chí Minh), Quản trị khách sạn (Đại học Duy Tân), và Nghệ thuật trình diễn (Trường Đại học Văn Lang).

- Việc tham gia các bảng xếp hạng quốc tế hiện đang được nhìn nhận như thế nào trong chiến lược nâng cao chất lượng giáo dục đại học?

- Chúng tôi xác định rõ rằng, chất lượng thật là yếu tố cốt lõi. Việc tham gia xếp hạng quốc tế tuy không bắt buộc nhưng là công cụ quan trọng để các cơ sở đại học tự đánh giá, cải tiến, nâng cao uy tín.

Bộ Giáo dục và Đào tạo luôn khuyến khích các cơ sở giáo dục đại học chủ động cung cấp thông tin minh bạch, đầy đủ và chính xác để phản ánh đúng năng lực đào tạo, nghiên cứu và phục vụ cộng đồng. Đồng thời, công tác kiểm định chất lượng được coi là nền tảng để đảm bảo sự tương thích giữa thông tin xếp hạng và thực tế hoạt động.

- Nghị quyết số 71-NQ/TƯ của Bộ Chính trị được xem là định hướng mang tầm chiến lược cho sự phát triển đột phá của giáo dục và đào tạo, đặc biệt là giáo dục đại học trong giai đoạn tới. Với những định hướng lớn mà Nghị quyết đặt ra, ông kỳ vọng gì vào triển vọng của giáo dục đại học Việt Nam trong thời gian tới?

- Tôi tin rằng, với tinh thần đổi mới mạnh mẽ từ Nghị quyết số 57-NQ/TƯ về khoa học - công nghệ đến Nghị quyết số 71-NQ/TƯ về đột phá giáo dục, cùng sự đồng hành, kiến tạo của Bộ Giáo dục và Đào tạo, sự tự nỗ lực của các trường, chúng ta hoàn toàn có cơ sở để tin vào một thế hệ đại học Việt Nam vươn tầm quốc tế.

Không chỉ dừng lại ở xếp hạng, mục tiêu cuối cùng vẫn là đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, phục vụ sự phát triển bền vững của đất nước trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển đổi số. Và trên hành trình đó, chất lượng sẽ luôn là thước đo cốt lõi.

- Trân trọng cảm ơn ông!

Thống Nhất