Bảo đảm quyền lợi thí sinh

Thừa điểm, vẫn trượt

2025 là năm lứa học sinh đầu tiên theo chương trình giáo dục phổ thông 2018 tốt nghiệp. Thí sinh chỉ thi 4 môn gồm Toán, Ngữ văn và 2 trong 9 môn tự chọn. Việc này tạo ra 344 tổ hợp xét tuyển, kỷ lục từ trước đến nay. Từ đây, xuất hiện thêm nhiều tổ hợp xét tuyển lạ so với mọi năm, vừa giúp các trường tăng nguồn tuyển, vừa tạo thuận lợi cho thí sinh có thể tham gia xét tuyển bằng các môn học đã học ở cấp THPT. Tuy nhiên, đối với một số tổ hợp được nhiều chuyên gia nhận định là chưa phù hợp với ngành học. Sau đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) đã có ý kiến phản hồi, nhiều trường đã điều chỉnh, loại bỏ các tổ hợp "lạ" không hợp lý để đảm bảo kiến thức nền tảng và năng lực cốt lõi cho ngành nghề được đào tạo.

Tân sinh viên nhập học tại ĐH Bách khoa Hà Nội. Ảnh: HUST.

Cũng liên quan đến vấn đề tổ hợp xét tuyển, mùa tuyển sinh ĐH 2025 ghi nhận sự cố hi hữu khi trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn - ĐH Quốc gia Hà Nội nhầm lẫn khi thông báo thành phần của tổ hợp D66. Theo đó, tổ hợp D66 ban đầu được trường thông tin gồm các môn Văn, Tiếng Anh, Giáo dục kinh tế và pháp luật. Tuy nhiên, sau đó vào tháng 6/2025, nhà trường có thông báo đính chính gồm các môn Văn, Tiếng Anh, Giáo dục công dân. Nhiều thí sinh không biết thông báo này nên khi thi vào trường bằng tổ hợp D66 đã bất ngờ vì thấy mình thừa điểm đỗ nhưng vẫn trượt nguyện vọng. Phương án cuối cùng trường đưa ra sau khi nhận lỗi là chấp nhận xét tuyển cả hai dạng tổ hợp.

Một số thí sinh phản ánh tới phóng viên Báo Đại đoàn kết về việc điểm thi tốt nghiệp THPT 2025 thừa so với điểm chuẩn nhà trường công bố nhưng vẫn trượt nguyện vọng đó. Em Lê Minh Thu - thí sinh tại Hà Nội cho biết em đạt 24,75 điểm tổ hợp C00 và đăng ký xét tuyển nguyện vọng 1 vào khoa Du lịch, Trường ĐH Sư phạm Nghệ thuật Trung ương (điểm chuẩn 20). Tuy nhiên, sau khi biết điểm, trên hệ thống báo em đỗ ở nguyện vọng thứ 2 còn trượt nguyện vọng 1. Khi liên hệ với ban tuyển sinh của nhà trường, thí sinh này mới biết lý do trượt là vì khi ghi danh vào trường, em đã thiếu bước in phiếu đăng ký dự thi và chuẩn bị hồ sơ theo hướng dẫn để nộp về trường. Vì vậy, dù có đăng ký trên hệ thống tuyển sinh chung của Bộ GDĐT nhưng vì chưa hoàn thiện hồ sơ theo quy định của trường nên không được xét trúng tuyển.

Đây không phải là trường hợp duy nhất vì lý do chưa hoàn thiện các yêu cầu của nhà trường dẫn đến việc trượt nguyện vọng yêu thích dù thừa điểm đỗ. Hàng năm, các chuyên gia, giáo viên và nhà trường, các phương tiện thông tin đại chúng đều nhắn nhủ rất kỹ đến các thí sinh cần nghiên cứu chi tiết đề án tuyển sinh của nhà trường và thực hiện đầy đủ các quy định trường đặt ra để thuận lợi xét tuyển. Tuy nhiên, năm nào cũng vẫn có trường hợp đáng tiếc xảy ra. Bài học kinh nghiệm đó là mỗi trường đều có quy định và mốc thời gian riêng biệt liên quan đến việc xét tuyển. Trong đó, thí sinh cần đặc biệt quan tâm đến thời gian nộp minh chứng xét tuyển của từng trường và cách thức nộp. Bởi như chia sẻ của ThS Cù Xuân Tiến - Trưởng phòng tuyển sinh và công tác sinh viên Trường ĐH Kinh tế - Luật (ĐH Quốc gia TPHCM), nhà trường không nhận hồ sơ qua bưu điện, mọi minh chứng như chứng chỉ ngoại ngữ, kết quả kỳ thi đánh giá năng lực... đều phải được nộp online đúng thời gian quy định. Ngoài ra, một số trường còn yêu cầu nộp minh chứng bản giấy trực tiếp hoặc qua bưu điện. Khi đó, nếu thí sinh nộp sai nơi, sai thời điểm hoặc quá hạn, hoặc không nộp sẽ không được cộng điểm ưu tiên hay không đủ điều kiện xét tuyển theo phương thức đã đăng ký, dẫn đến thiệt thòi đáng tiếc trong quá trình xét tuyển ĐH.

Rối với quy đổi điểm

Một điểm mới trong năm nay đó là việc quy đổi điểm chuẩn tương đương giữa các phương thức lần đầu tiên được triển khai. Mỗi trường tự xây thang quy đổi khác nhau từ bách phân vị về điểm chuẩn khiến cho thí sinh đầy băn khoăn khi không rõ, với mức điểm như vậy mình có thể đỗ được trường nào? Thậm chí, đến tận hôm nay, khi đã nhập học, vẫn có trường hợp thí sinh và gia đình băn khoăn không rõ vì sao mình đỗ nguyện vọng này mà trượt nguyện vọng khác.

Cụ thể, một thí sinh đỗ vào ngành Quản trị dịch vụ du lịch và lữ hành (Trường ĐH Kinh tế Kỹ thuật Công nghệ) theo khối C07 cho biết em tra cứu trên hệ thống tuyển sinh chung của Bộ GDĐT là đỗ nguyện vọng này. Tuy nhiên, khi vào website chính thức của trường xem điểm chuẩn lại rất hoang mang vì ngành này lấy 25 điểm trong khi điểm thi 3 môn của em là 22,75 điểm và không có chứng chỉ ngoại ngữ nào. Sau đó, em có gọi đến ban tuyển sinh của nhà trường và được biết là sau khi quy đổi điểm tương đương, điểm xét tuyển thực tế của em là 25,85 điểm. Em và gia đình sau đó vẫn không dám chắc chắn về việc trúng tuyển. Nỗi lo lắng chỉ được giải tỏa khi em chính thức nhận được thông báo trúng tuyển của nhà trường gửi đến và xác nhận nhập học trên hệ thống của Bộ GDĐT.

Tình trạng không rõ trường áp dụng công thức quy đổi điểm ra sao diễn ra với hầu hết thí sinh và gia đình khiến cho ngay từ khi đăng ký nguyện vọng xét tuyển vào ĐH, thí sinh sinh đã phải đau đầu tự mò theo các công thức, học cách tính toán, làm đi làm lại nhiều lần để quy đổi, biết số điểm chính xác của mình. Đến khi cầm trên tay kết quả trúng tuyển, nhiều thí sinh vẫn “không dám tin” vì thấy điểm số (chưa quy đổi) của mình thấp hơn điểm chuẩn trúng tuyển.

Tiếp tục hoàn thiện hệ thống và minh bạch trong tuyển sinh

Với những sai sót, nhầm lẫn trong quá trình xét tuyển, để đảm bảo quyền lợi của thí sinh, Bộ GDĐT đã gia hạn thời gian xác nhận nhập học trực tuyến từ 17h ngày 30/8 thành 17h ngày 2/9 và mở hệ thống hỗ trợ tuyển sinh chung để các nhà trường kịp thời khắc phục sai sót để thí sinh được trúng tuyển đúng nguyện vọng theo khả năng, mong muốn.

Dù vậy, với nhiều trục trặc trong quá trình xét tuyển năm nay, các chuyên gia cho rằng dù trách nhiệm thuộc về nhà trường hay xuất phát từ những thay đổi, đặc biệt trong cách thức xét tuyển chung thì đây cũng là bài học cho những mùa tuyển sinh sau. Theo đó, các trường cần công khai cách tính điểm để thí sinh và xã hội cùng được biết.

Bên cạnh đó, đối với việc quy đổi chứng chỉ ngoại ngữ quốc tế, mỗi trường đang áp dụng rất khác nhau. Đây cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến điểm chuẩn của một số ngành năm nay lên tới 30 điểm.

Theo Giám đốc ĐH Quốc gia Hà Nội Hoàng Minh Sơn, việc các trường áp dụng hình thức quy đổi chứng chỉ ngoại ngữ quốc tế là quyền tự chủ của các cơ sở đào tạo, nhưng không thể xem nhẹ trách nhiệm. Ông Sơn lấy dẫn chứng, 4 ngành sư phạm ngoại ngữ năm nay có điểm chuẩn ở mức 30 điểm tuyệt đối, một phần là do chỉ tiêu ít, sức hút lớn, nhưng cũng có phần từ cách tính cộng điểm và quy đổi ngoại ngữ. Với sự bất hợp lý này, ông Sơn cho rằng cần xem xét thêm. Tuy nhiên, nhìn chung chính sách đã được thiết kế để dần hạn chế bất công bằng, chứ không phải tạo ra ưu ái.

“Không có công thức quy đổi nào hoàn hảo. Khoảng cách giữa điểm học bạ và điểm thi tốt nghiệp, hay giữa kỳ thi đánh giá năng lực với thi THPT, luôn khó để chuyển đổi chính xác tuyệt đối. Song khi đã lựa chọn sử dụng nhiều phương thức, các trường buộc phải đưa ra nguyên tắc và công bố rõ ràng” – ông Sơn nhấn mạnh.

Với các sai sót, sự cố trong năm nay nên nhiều trường có thể sẽ vượt chỉ tiêu tuyển sinh. Quan điểm của các trường và Bộ GDĐT đó là ưu tiên giải quyết quyền lợi của thí sinh. Sau đó sẽ xem xét việc vượt chỉ tiêu tuyển sinh này do nguyên nhân khách quan hay chủ quan. Nếu vì sự chủ quan của các trường (do nhận thức hoặc sai quy trình...) trong công tác tuyển sinh thì cơ sở đào tạo phải chịu trách nhiệm và bị xử lý theo quy định. Bộ GDĐT sẽ phải rà soát lại về mặt kỹ thuật của các trường để xem nguyên nhân thực chất như thế nào..

Thu Hương