Ả Rập Xê-út đang tạo ra một bất ngờ cho thị trường dầu mỏ

Dự báo tăng trưởng GDP năm 2023 của Vương quốc này đã bị giảm đáng kể, dự kiến chỉ đạt 1,9%, giảm so với mức 3,1% dự kiến trước đó vào tháng 5. IMF cho rằng việc hạ cấp này là do việc cắt giảm sản lượng được công bố vào tháng 4 và tháng 6 như một phần của thỏa thuận OPEC+. Bất chấp những nỗ lực đa dạng hóa nền kinh tế với tầm nhìn đến năm 2030, Ả Rập Xê-út vẫn phụ thuộc nhiều vào nguồn thu từ hydrocacbon, với tác động của sự phát triển thị trường dầu mỏ vẫn lớn hơn tiềm năng tăng trưởng của các ngành phi hydrocacbon.

Mặc dù Vương quốc này đã đạt được những bước tiến trong đa dạng hóa kinh tế, nhưng tất cả các dự án mới, bao gồm cả các "Dự án Giga" đầy tham vọng, vẫn tiếp tục bị ràng buộc với các quỹ dầu khí. Cơ sở doanh thu đáng kể của Aramco vẫn rất quan trọng để thúc đẩy hoạt động kinh tế. Mặc dù phân tích này có thể không phù hợp với các quan chức Ả Rập Xê-út, nhưng việc IMF hạ dự báo có thể dẫn đến những phản ứng tương tự trên thị trường tài chính.

Việc cắt giảm sản lượng đơn phương do Bộ trưởng Năng lượng Ả Rập Xê-út, Hoàng tử Abdulaziz bin Salman đưa ra, được gia hạn trong cuộc họp OPEC+ gần đây, hiện đang cho thấy những hậu quả tiêu cực. Lập trường chính thức của Vương quốc này là Riyadh được xem như thực thể duy nhất có khả năng kiểm soát và ổn định thị trường, đặc biệt là giá dầu.

Tuy nhiên, nhiều nhà phân tích đã bày tỏ sự hoài nghi về động cơ thực sự đằng sau động thái của Ả Rập Xê-út, vì tình hình cung - cầu thắt chặt hơn dự kiến sẽ diễn ra vào nửa cuối năm 2023. Một số người cho rằng biến động giá cả và đầu cơ là một phần động lực tự nhiên của thị trường và sự can thiệp có thể không cần thiết.

Bằng chứng ủng hộ tính hiệu quả từ việc cắt giảm của Riyadh đang gây tranh cãi. Khi việc cắt giảm ban đầu được công bố, thị trường cho thấy phản ứng tối thiểu và giá vẫn yếu. Sự phục hồi kinh tế chậm chạp ở Trung Quốc và tăng trưởng nhu cầu toàn cầu cận biên đã giữ giá dầu trong khoảng 75-85 USD/thùng. Đợt tăng giá gần đây có thể là do các yếu tố không liên quan đến các hành động của Ả Rập Xê-út, chẳng hạn như rút bớt hàng tồn kho và giảm lo ngại về nguy cơ suy thoái kinh tế toàn cầu.

Tiến bộ của Ả Rập Xê-út trong các dự án đa dạng hóa kinh tế đòi hỏi đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) cao hơn và tăng doanh thu của chính phủ, cũng như tiếp cận thị trường tài chính quốc tế. Báo cáo của IMF đã đặt ra một số nghi ngờ về những nguyện vọng này.

Với việc khu vực MENA có dự báo tăng trưởng GDP thấp hơn và một số quốc gia đang đối mặt với khủng hoảng tài chính, Ả Rập Xê-út phải đánh giá lại các chiến lược kinh tế ngắn hạn của mình. Mặc dù tăng trưởng GDP phi dầu mỏ là mạnh mẽ, nhưng nó không thể bù đắp hoàn toàn cho sự phụ thuộc hiện tại vào nguồn thu từ dầu mỏ. Dòng vốn FDI thấp trong quý I/2023 làm dấy lên lo ngại, đặc biệt khi so sánh với kỳ vọng đặt ra trong tầm nhìn 2030.

Các nhà phân tích thị trường và phương tiện truyền thông nên theo dõi chặt chẽ các hành động của Riyadh trong những tuần tới, vì một sự thay đổi đáng kể có thể sắp xảy ra. Mặc dù không có thay đổi ngay lập tức nào được mong đợi tại cuộc họp JMCC sắp tới, nhưng việc Ả Rập Xê-út tăng sản lượng trước tháng 10/2023 là rất hợp lý.

Các dấu hiệu về một cuộc khủng hoảng cung - cầu mới về khối lượng lưu trữ dầu mỏ và sản phẩm dầu mỏ, cùng với các chỉ số tích cực ở châu Á, châu Âu và Mỹ, có thể dẫn đến sự thay đổi đáng kể trong chiến lược về khối lượng khai thác của Vương quốc này. Một động thái bất ngờ nhằm ngăn giá dầu vượt 90-100 USD/thùng trong quý IV có thể đang được thực hiện.

Trong khi các phương tiện truyền thông có thể không được thông báo, nhưng rất có thể Thái tử Mohammed bin Salman và anh trai của ông đang chuẩn bị cho một bất ngờ mới sau mùa hè.

Bình An

OP