Ả-rập Xê-út ra điều kiện để Mỹ khôi phục thỏa thuận hạt nhân Iran
Hình ảnh do đài truyền hình nhà nước Press TV của Iran đưa tin về các máy ly tâm ở cơ sở hạt nhân Natanz. Ảnh: AFP/TTXVN
Ngày 5/12, Ả-rập Xê-út tuyên bố các nước vùng Vịnh cần được tham vấn đầy đủ nếu Mỹ khôi phục thỏa thuận hạt nhân với Iran, đồng thời cảnh báo đây là con đường duy nhất có thể mang đến một thỏa thuận bền vững.
Ngoại trưởng Ả-rập Xê-út Faisal bin Farhan nêu rõ: "Trước hết, chúng tôi mong chờ được tham vấn đầy đủ, chúng tôi và các nước bạn bè khu vực cần được tham vấn đầy đủ về những gì diễn ra liên quan đến cuộc đàm phán với Iran".
Cùng ngày, Hội đồng Giám hộ, cơ quan ninh tối cao của Iran, đã kêu gọi đoàn kết về chính sách hạt nhân nước này sau khi chính phủ và quốc hội Iran bất đồng về một dự luật gây tranh cãi. Hội đồng lên án "những tuyên bố và thái độ gần đây... đã hy sinh lợi ích quốc gia vì lợi ích đảng phái, không giúp ích cho đất nước và gửi thông điệp sai tới kẻ địch".
Dự luật "dỡ bỏ trừng phạt và bảo vệ lợi ích của nhân dân Iran" đã được Hội đồng Giám hộ thông qua hôm 2/12 và đang chờ Tổng thống Hassan Rouhani ký thành luật.
Dự luật này bị chính phủ phản đối mạnh mẽ do kêu gọi Tehran chấm dứt cho phép Liên Hợp Quốc thanh sát các cơ sở hạt nhân của nước Cộng hòa Hồi giáo cũng như cho phép "sản xuất và dự trữ 120 kg urani làm giàu mức 20% trong một năm".
Cả hai điều khoản đều vi phạm cam kết của Tehran trong thỏa thuận hạt nhân năm 2015 và sẽ làm phức tạp nỗ lực kéo Washington quay lại bàn đàm phán sau khi Tổng thống sắp mãn nhiệm Donald Trump rời bỏ thỏa thuận hồi năm 2018. Dự luật trên được đẩy nhanh sau vụ ám sát nhà khoa học hạt nhân Mohsen Fakhrizadeh.
Báo cáo của Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) cho biết Iran có kế hoạch lắp đặt hàng trăm máy ly tâm tiên tiến để làm giàu urani tại nhà máy dưới lòng đất. Động thái này được cho là sẽ làm gia tăng áp lực đối với Tổng thống đắc cử của Mỹ Joe Biden.
Trong bức thư đề ngày 2/12, Iran đã thông báo tới IAEA rằng đơn vị điều hành Nhà máy làm giàu nhiên liệu (FEP) tại Natanz dự định lắp đặt ba cụm máy ly tâm IR-2m tại đây.
Iran gần đây đã di chuyển một cụm gồm 174 máy IR-2m dưới lòng đất tại nhà máy Natanz và tiến hành làm giàu urani với số máy ly tâm này. Tehran đã có kế hoạch lắp đặt thêm hai cụm máy tiên tiến khác tại đây, bên cạnh 5.060 máy IR-1 đã được sử dụng để làm giàu urani trong nhiều năm qua.
Thỏa thuận hạt nhân của Iran với các cường quốc thế giới quy định Tehran chỉ có thể sử dụng các máy ly tâm IR-1 thế hệ đầu tiên, vốn kém hiệu quả hơn, tại nhà máy dưới lòng đất và đó là những chiếc máy duy nhất mà Iran có thể tích trữ urani được làm giàu.
Iran đã tuyên bố giảm một số cam kết trong thỏa thuận hạt nhân, đồng thời tăng giới hạn làm giàu urani nhằm đáp trả việc Tổng thống đương nhiệm của Mỹ Donald Trump rút khỏi thỏa thuận hạt nhân với Tehran và áp đặt các biện pháp trừng phạt đơn phương nhằm vào nhà nước Cộng hòa Hồi giáo.
Tuy nhiên, Tổng thống đắc cử của Mỹ Joe Biden, người dự kiến sẽ nhậm chức vào ngày 20/1/2021, đã nói rằng ông sẽ đưa Mỹ trở lại thỏa thuận nếu Iran tiếp tục đầy đủ tuân thủ các cam kết hạt nhân.
