Ai là thủ lĩnh hàng đầu của Taliban ở Afghanistan?

Ban đầu, Taliban thu hút các thành viên từ những phiến binh được gọi là “mujahideen”, vốn nhận hỗ trợ từ Mỹ để đẩy lùi quân đội Liên Xô trong những năm 1980.

Nhóm này nổi lên vào năm 1994 với tư cách là một trong những phe phái gây ra nội chiến Afghanistan. Tới năm 1996, bọn họ kiểm soát hầu hết Afghanistan và áp đặt luật Hồi giáo Sharia.

Người sáng lập và lãnh đạo ban đầu là Mullah Mohammad Omar. Thủ lĩnh này đã phải bỏ trốn sau khi Taliban bị lực lượng địa phương do Mỹ hậu thuẫn lật đổ sau vụ khủng bố ngày 11-9-2001 vào Mỹ.

Nơi ở của Omar bí mật đến mức cái chết của ông ta vào năm 2013 chỉ được biết đến khi con trai ông ta xác nhận 2 năm sau đó.

Trong số 6 thủ lĩnh chủ chốt của Taliban cho đến nay, Haibatullah Akhunzada được gọi là “Thủ lĩnh của những người trung thành”. Đây là thủ lĩnh tối cao của Taliban, người nắm quyền cuối cùng đối với các vấn đề chính trị, tôn giáo và quân sự của nhóm.

Akhunzada lên thay khi người tiền nhiệm của ông ta, Akhtar Mansour, bị giết trong một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Mỹ gần biên giới Afghanistan-Pakistan vào năm 2016.

Trong 15 năm, cho đến khi mất tích đột ngột vào tháng 5-2016, Akhunzada đã giảng dạy và thuyết giảng tại một nhà thờ Hồi giáo ở Kuchlak, thị trấn ở tây nam Pakistan. Người ta tin rằng ông này khoảng 60 tuổi và hiện chưa rõ tung tích.

Nhân vật thứ hai là Mullah Mohammad Yaqoob - con trai của người sáng lập Taliban Mullah Omar. Người này có vai trò giám sát các hoạt động quân sự của nhóm. Theo truyền thông địa phương, anh ta đang ở Afghanistan.

Theo một chỉ huy Taliban, Yaqoob từng được đề xuất làm thủ lĩnh cao nhất nhưng nhường cho Akhunzada vào năm 2016 vì anh ta cảm thấy thiếu kinh nghiệm chiến trường và còn quá trẻ. Nhân vật này hiện khoảng ngoài 30 tuổi.

Thủ lĩnh thứ ba là Sirajuddin Haqqani - con trai của chỉ huy mujahideen nổi tiếng Jalaluddin Haqqani. Nhân vật này chỉ huy mạng lưới Haqqani, một nhóm được tổ chức lỏng lẻo có nhiệm vụ giám sát các tài sản tài chính và quân sự của Taliban ở biên giới Pakistan-Afghanistan.

Haqqani được cho là ở độ tuổi khoảng cuối 40, đầu 50. Hiện chưa rõ tung tích nhân vật này, chỉ biết đội quân do hắn chỉ huy từng gây ra nhiều vụ đánh bom liều chết, thậm chí ám sát cựu Tổng thống Hamid Karzai hay tấn công khủng bố nhằm vào Đại sứ quán Ấn Độ.

Thủ lĩnh thứ tư là một trong những người đồng sáng lập Taliban, Mullah Abdul Ghani Baradar, hiện đứng đầu văn phòng chính trị của Taliban ở Doha, Qatar. Ông ta tham gia đàm phán về tiến trình hòa bình lâu dài ở Afghanistan.

Baradar được cho là một trong những chỉ huy đáng tin cậy nhất của Mullah Omar. Ông này từng bị lực lượng an ninh bắt giữ vào năm 2010 ở thành phố Karachi, miền Nam Pakistan và được thả vào năm 2018.

Thủ lĩnh thứ năm Sher Mohammad Abbas Stanikzai từng là thứ trưởng trong chính phủ của Taliban, đã sống ở Doha gần 10 năm và trở thành người đứng đầu văn phòng chính trị của nhóm này vào năm 2015.

Ông ta đã tham gia vào các cuộc đàm phán với chính phủ Afghanistan và đại diện cho Taliban trong các chuyến đi ngoại giao tới một số quốc gia.

Cuối cùng là Trưởng nhóm đàm phán của Taliban hiện nay - Abdul Hakim Haqqani. Nhân vật này đứng đầu hội đồng các học giả tôn giáo hùng mạnh của Taliban và được nhiều người cho là người mà thủ lĩnh tối cao Akhunzada tin tưởng nhất.

Một nguồn tin hàng đầu của chính phủ Afghanistan ngày 12-8 cho biết, Chính phủ nước này đã đưa ra đề xuất chia sẻ quyền lực cho Taliban để đổi lấy việc ngừng leo thang bạo lực ở nước này.

Diễn biến xảy ra khi nhóm vũ trang Taliban chiếm Ghazni, thủ phủ tỉnh thứ 10 của Afghanistan bị đánh chiếm trong vòng 1 tuần qua.

Hải Yến