AMM-56: Nỗ lực và kỳ vọng về một ASEAN - tâm điểm của tăng trưởng

Các đại biểu dự phiên đối thoại với Ủy ban liên Chính phủ ASEAN về Nhân quyền (AICHR). Ảnh: Tuấn Anh

Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn dẫn đầu đoàn Việt Nam dự Hội nghị Ủy ban Hiệp ước Khu vực Đông Nam Á không có vũ khí hạt nhân (SEANWFZ) và phiên đối thoại với Ủy ban liên Chính phủ ASEAN về Nhân quyền (AICHR).

Ủy ban Hiệp ước SEANWFZ đã nghe Tổng Thư ký ASEAN báo cáo tình hình triển khai Kế hoạch Hành động SEANWFZ giai đoạn 2023 - 2027, hoan nghênh các kết quả đạt được trong thúc đẩy an ninh, an toàn hạt nhân cũng như trong hợp tác ASEAN với các đối tác, nhất trí tiếp tục tìm kiếm giải pháp cho việc các nước có vũ khí hạt nhân tham gia Hiệp ước. Đặc biệt, trong bối cảnh chứng kiến nhiều biến động và thách thức, kể cả nguy cơ xung đột hạt nhân, các Bộ trưởng khẳng định lại ý chí chính trị của các nước tham gia Hiệp ước duy trì mục tiêu của SEANWFZ, tham vấn, đối thoại vì một Đông Nam Á không có vũ khí hạt nhân. Các Bộ trưởng thông qua Tài liệu khái niệm về các sáng kiến hợp tác chung giữa ASEAN và Cơ quan ngăn cấm vũ khí hạt nhân tại Mỹ Latin và Caribê (OPANAL), góp phần nâng cao giá trị của Hiệp ước SEANWFZ, đồng thời đóng góp vào các nỗ lực chung chống phổ biến vũ khí hạt nhân và giải trừ quân bị.

Chia sẻ tầm quan trọng của SEANWFZ, Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn nhấn mạnh sự cần thiết nâng cao giá trị và vị thế của Hiệp ước trong bối cảnh phức tạp và tiềm ẩn nhiều rủi ro hiện nay, khẳng định cam kết và quyết tâm của Việt Nam triển khai hiệu quả Kế hoạch Hành động Hiệp ước, và nhất trí cùng ASEAN tiếp tục thúc đẩy các nước sở hữu vũ khí hạt nhân tham gia Nghị định thư SEANWFZ.

Sáng cùng ngày, các bộ trưởng đã có phiên đối thoại với Ủy ban AICHR. Với 15 hoạt động trong năm qua, Ủy ban AICHR đã thúc đẩy hợp tác về quyền con người đạt kết quả cụ thể trên nhiều lĩnh vực như: quyền của người khuyết tật, quyền trẻ em, biến đổi khí hậu, quyền môi trường… Thông qua tham vấn, hỗ trợ chính sách cho các cơ quan chuyên ngành và các chuyến đi thực tế, AICHR có cơ hội trao đổi, lắng nghe ý kiến và quan tâm của nhiều nhóm, giới, góp phần thiết thực đưa Cộng đồng ASEAN đến gần hơn với người dân và đáp ứng tốt hơn nhu cầu của người dân. Các Bộ trưởng Ngoại giao nhấn mạnh thúc đẩy và bảo đảm quyền con người là nội dung và mục tiêu xuyên suốt của tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN. Trước tác động thuận nghịch của nhiều vấn đề đang nổi lên hiện nay, ảnh hưởng sâu sắc đến quyền con người, các bộ trưởng nhấn mạnh AICHR, với vai trò và nhiệm vụ được giao cần nâng cao hiệu quả hoạt động, tăng cường tham vấn và đối thoại liên ngành để xây dựng giải pháp thấu đáo, bảo đảm tốt nhất lợi ích của người dân và phù hợp với quan tâm chung của khu vực.

Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn đánh giá cao nỗ lực của AICHR và kết quả triển khai Kế hoạch Công tác 2021-2025, đề nghị AICHR duy trì cách tiếp cận tiệm tiến, phù hợp với quan tâm của các nước; triển khai các hoạt động hợp tác với các đối tác trên tinh thần xây dựng, thiện chí, phù hợp với nguyên tắc, quy trình và thủ tục của ASEAN.

+ Chiều cùng ngày, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn đã dự phiên họp toàn thể Hội nghị AMM-56 với trọng tâm thảo luận về tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN, triển khai Tầm nhìn ASEAN về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, quan hệ đối ngoại và cấu trúc khu vực.

Chúc mừng Indonesia với những kết quả đã đạt được, đặc biệt là thành công ấn tượng của Hội nghị Cấp cao ASEAN vừa qua tại Labuan Bajo, các nước tái khẳng định ủng hộ nỗ lực triển khai các ưu tiên của Chủ tịch hướng tới “Một ASEAN tầm vóc: Tâm điểm của tăng trưởng”. ASEAN được kỳ vọng trở thành trung tâm của tăng trưởng, thu hút đầu tư và nguồn lực phục vụ phát triển. So với bức tranh chung của kinh tế toàn cầu, ASEAN vẫn duy trì được động lực tăng trưởng với tín hiệu tích cực trong tiêu dùng nội địa, xuất khẩu và phục hồi trong ngành dịch vụ. Để hiện thực hóa kỳ vọng trên, các Bộ trưởng nhất trí củng cố hơn nữa khả năng tự cường và thích ứng linh hoạt của ASEAN trước mọi cơ hội và thách thức đặt ra cho khu vực. Trong môi trường chiến lược đầy biến động, đoàn kết và vai trò trung tâm của ASEAN cần được khẳng định mạnh mẽ hơn nữa. ASEAN cần đi đầu trong việc định hình một cấu trúc khu vực mở, minh bạch, bao trùm và dựa trên luật lệ với sự tham gia tích cực và đóng góp trách nhiệm của các đối tác cho hòa bình, ổn định và thịnh vượng ở khu vực. Hợp tác trong các lĩnh vực như ổn định tài chính, tự cường chuỗi cung ứng, y tế chuyển đổi số, an ninh năng lượng, an ninh lương thực… tiếp tục được thúc đẩy trên các kênh chuyên ngành của ASEAN, góp phần nâng cao năng lực và khả năng sẵn sàng ứng phó và chống chịu của ASEAN trước các thách thức hiện tại và tương lai.

Hội nghị nhất trí thúc đẩy triển khai hiệu quả Tầm nhìn ASEAN về Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, khuyến khích các đối tác hợp tác cụ thể, thực chất với ASEAN trên các lĩnh vực ưu tiên về kết nối, hợp tác hàng hải, phát triển bền vững và kinh tế, hỗ trợ ASEAN xây dựng Cộng đồng, góp phần vào hòa bình, ổn định và phồn vinh của khu vực.

Chia sẻ nhận định chung về một thế giới ngày càng phức tạp, khó lường, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn nhấn mạnh ASEAN không thể tránh khỏi đối mặt với các thách thức cả từ bên trong và bên ngoài. Song, với sự tôi luyện trong 56 năm qua, ASEAN có đủ cơ sở để tự hào và tin tưởng về một cộng đồng ASEAN đoàn kết và vững mạnh. ASEAN tiếp tục là một điểm sáng với dự báo tăng trưởng khả quan trong năm 2023 ở mức 4.7%. Trước tác động của đại dịch vẫn đang hiện hữu, ASEAN cần đặt hợp tác kinh tế, thương mại ở nhiệm vụ trung tâm, tận dụng hiệu quả các động lực tăng trưởng để tái cấu trúc nền kinh tế. ASEAN cần nắm chặt cơ hội để không bị bỏ lại phía sau. Bộ trưởng hoan nghênh sáng kiến của Chủ tịch ASEAN 2023 tổ chức Diễn đàn ASEAN về Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương, với trọng tâm về cơ sở hạ tầng, phát triển bền vững và kinh tế sáng tạo, và đề nghị ASEAN dành thêm quan tâm cho các lĩnh vực tiềm năng khác như kinh tế tuần hoàn, chuyển đổi năng lượng và thích ứng biến đổi khí hậu. Khẳng định hòa bình, an ninh, ổn định là điều kiện tiên quyết cho thịnh vượng, Bộ trưởng đề cao truyền thống đối thoại và hợp tác của ASEAN, tăng cường tin cậy, vượt qua khác biệt và xây dựng đồng thuận. Trong quan hệ với các đối tác, ASEAN cần duy trì cách tiếp cận cân bằng, cùng các đối tác tham vấn trên các vấn đề cùng quan tâm, bảo đảm tuân thủ các nguyên tắc cơ bản, quy trình và thủ tục của ASEAN. Bộ trưởng tái khẳng định và đề nghị các đối tác tôn trọng lập trường nguyên tắc của ASEAN về Biển Đông.

+ Sáng cùng ngày, tại Jakarta, Indonesia, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn đã gặp riêng Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Lào Saleumxay Kommasith nhân dịp cùng dự Hội nghị AMM-56.

Nguyễn Vũ