An toàn để trường học là nơi 'đóng sau cùng, mở đầu tiên' trước COVID-19

Đa số học sinh tại Australia sẽ trở lại trường học vào đầu tháng 2 tới. Ảnh: EPA

Đồng đứng tên tác giả là Archana Koirala và Phoebe Williams, đều là chuyên gia về y khoa và bệnh truyền nhiễm. Nội dung bài viết có một số điểm đáng chú ý như sau:

Trong hơn hai năm qua, COVID-19 đã tấn công thế giới có tính kết nối cao. Tổn thất, thiệt hại mà đại dịch gây ra không đồng đều giữa các nhóm nước, các đối tượng và khu vực khác nhau trong xã hội.

Trẻ em là người chịu thua thiệt lớn từ những ảnh hưởng gián tiếp của dịch bệnh. Tính trên phạm vi toàn cầu, có khoảng thêm 61 triệu trẻ em bị đẩy xuống ngưỡng nghèo đói. Hơn một tỉ trẻ em không được đến lớp, khi trường học buộc phải đóng cửa do COVID-19. Hàng chục triệu trẻ em nữ đã bị rơi vào tình cảnh kết hôn sớm, mà nguyên nhân chính là không được đi học.

Cảm giác lo lắng của các bậc cha mẹ ở Australia khi con trẻ chuẩn bị quay trở lại trường giữa thời điểm số ca mắc mới lên mức cao kỉ lục là điều dễ hiểu. Hai năm qua, Australia đã đóng cửa trường học mỗi khi có đợt dịch mới xuất hiện, khiến việc đóng-mở lớp học gần như kiểu phản ứng có điều kiện. Nhưng nay xu hướng này sẽ khác đi, với chủ trương trường học cần phải là nơi “đóng sau cùng và mở đầu tiên”.

Các kế hoạch ứng phó với đại dịch trước đây thường được thiết lập dựa trên việc coi trẻ em có thể là một nguồn nhiễm và làm lây lan virus, như trường hợp với cúm mùa. Vì thế, nguyên tắc phòng dịch theo hướng cần trọng đã nhanh chóng được áp dụng, coi trẻ nhỏ là một nguồn lây bệnh. Nhưng giờ là lúc phải nhận thấy rằng trong bối cảnh COVID-19 còn lây lan, đóng cửa trường học gây ra tình cảnh “mất nhiều hơn được”.

Khi học sinh trở lại lớp học, số ca mắc tại các trường tăng lên sẽ là một thực tế thường trực. Tuy nhiên, khi so sánh với các môi trường hoạt động khác, rõ ràng trường học là lựa chọn an toàn hơn cho trẻ em và gia đình hơn là các hoạt động tổ chức hội họp gia đình. Khi học sinh tại bang New South Wales (NSW) quay trở lại lướp học vào tháng 10/2021, giới chức y tế không ghi nhận số ca lây nhiễm cộng đồng, số ca nhập viện gia tăng ở cả nhóm người trưởng thành và trẻ em.

Đến nay, đã có tương đối đầy đủ dữ liệu để khẳng định SARS-CoV-2 hoạt động giống như những loại virus khác mà trẻ em thường phơi nhiễm, như một phần tất yếu của quãng thời gian thơ ấu. Thực tế, nguy cơ trẻ em mắc virus hợp bào hô hấp (RSV) gây chứng viêm phổi – thứ virus cho đến nay vẫn chưa có vaccine, còn cao hơn so với mắc COVID-19. Nhưng trường học chưa bao giờ đóng cửa vì RSV, dù virus này làm 60.000 trẻ em thiệt mạng mỗi năm.

Do nhiều yếu tố, nổi bật là sự các biệt trong hệ miễn dịch và virus ít xâm nhập, lây lan ở nhóm này, nên nếu có nhiễm COVID-19, mức độ phát bệnh ở trẻ cũng thường ở thể nhẹ, trung bình. Trong làn sóng lây nhiễm Delta vừa qua ở NSW, có 17.474 trẻ em nhiễm COVID-19. 20% trong số này là không có triệu chứng, số có triệu chứng cũng nhẹ, với các biểu hiện bệnh phổ biến là chảy nước mũi. Số liệu về Omicron trên phạm vi toàn cầu thậm chí còn lạc quan hơn, do tình trạng bệnh mà biến thể này gây ra trên trẻ nhẹ hơn nhiều so với các biến chủng trước.

Ốm bệnh do mắc COVID-19 vì thế không nên là lý do để đóng cửa trường học. Hơn thế, có bằng chứng vững chắc cho thấy việc dừng chương trình học trực tiếp gây ra những tác hại lớn. Trường học không chỉ là nơi giảng dạy, giáo dục, mà là môi trường để học sinh hòa mình chủ động, phát triển cảm xúc và kĩ năng xã hội. Có những quãng thời gian đặc biệt quan trọng với não bộ trẻ nhỏ gắn với học tập, phát triển thể chất. Đứt gãy tiếp thu kiến thức, giáo dục tại trường lớp gây ra vẫn đề sức khỏe và kể cả là tuổi thọ trong dài hạn.

Australia là nước có ưu thế, khi có được nguồn cung vaccine ngừa COVID-19 cho trẻ em từ 5 tuổi trở lên. Để bảo đảm an toàn cho học sinh khi trở lại lớp học, chính quyền bang NSW và bang Victoria mới đây đã thông báo sẽ triển khai chiến lược xét nghiệm giám sát diện rộng, dựa trên mô hình có tiếng của Viện Dohety, khi trường học mở cửa đón học sinh vào tuần tới.

Tỉ lệ tiêm chủng cao ở nhóm người trưởng thành ở Australia đồng nghĩa với việc giáo viên được bảo vệ hiệu quả bằng các loại vaccine có hiệu lực cao. Đương nhiên, sẽ có biến động, hao hụt về số nhân sự giáo viên, nhân viên làm việc ở các trường học do nhiễm COVID-19. Nhưng đây không phải là thách thức riêng biệt với ngành giáo dục. Nhiều ngành dịch vụ khác cũng rơi vào tình cảnh này và đã vượt qua trong đợt sóng lây nhiễm Omicron.

Trường học là một dịch vụ cần thiết, một lưới an toàn cho nhóm dễ bị tổn thương, đồng thời là nơi mà giáo dục giúp trẻ nhỏ đạt được ước mơ. Đây đang là quãng thời gian chưa có tiền lệ. Phụ huynh và học sinh không cần phải cảm thấy rằng mình đơn độc, hoặc những lo lắng của mình không được quan tâm. Ở thời điểm đại dịch hiện nay, trường học là nơi an toàn nhất với học sinh.

Chúng ta “mắc nợ” trẻ em khi không để các em được đến được trường lớp. Cần phải bảo đảm rằng năm 2022, dù đại dịch COVID-19 còn diễn biến phức tạp trên toàn cầu, thì trường học phải là nơi đóng sau cùng và mở đầu tiên.