Ẩn ức của Gen Z

Nhiều năm trước, khán giả thế giới còn xa lạ với cái tên Olivia Rodrigo. Chỉ khi đóng vai Nini Salazar-Roberts trong High School Musical: The Musical: The Series và hóa thân thành tay guitarist Paige Olvera ở tác phẩm hài Bizaardvark, cô mới được nhớ đến.

Vào tháng 1, Rodrigo phát hành đĩa đơn đầu tay Drivers License. Theo The Independent, đây là sản phẩm âm nhạc mở đường cho những cú đột phá của cô gái 18 tuổi.

Và chưa đầy một năm sau, Rodrigo là sao trẻ nhận nhiều đề cử nhất tại American Music Awards 2021. Cô được gọi tên ở 7 đề cử, gồm Nghệ sĩ của năm, Nghệ sĩ nhạc pop được yêu thích, Album nhạc pop được yêu thích... Cuối cùng, cô chiến thắng hạng mục Nghệ sĩ mới của năm.

Olivia Rodrigo trên thảm đỏ American Music Awards 2021. Ảnh: Getty.

Cảm xúc trong âm nhạc của ca sĩ Gen Z

Chất giọng của Olivia Rodrigo mượt mà, cân bằng tốt giữa cảm xúc và kỹ thuật khi hòa quyện cùng giai điệu mang hơi hướm pop-runk, pha trộn trường phái ballad, bedroom pop và indie pop.

Trống thường là nhạc cụ chủ đạo trong sản phẩm âm nhạc của Rodrigo. Phần giai điệu mộng mơ và lãng đãng được nâng tầm nhờ những đoạn bass buồn bã, gợi lên nhiều dư vị cảm xúc.

Chia sẻ với truyền thông, Rodrigo tiết lộ được truyền cảm hứng bởi Taylor Swift. Giữa hai người giống nhau ở chỗ bị ám ảnh tình cũ.

"Cô gái tuổi teen như tôi thường viết về những thứ mãnh liệt. Mọi cảm xúc của tôi đều chân thực và tự nhiên", Rodrigo chia sẻ trên The Guardian.

Đối với sản phẩm đầu tiên Driver’s Licence, sức hấp dẫn của bài hát nằm ở cách hồi tưởng hành trình vực dậy sau cuộc tình biến động của Rodrigo. MV Drivers License có đoạn nữ chính lái xe qua vùng ngoại ô giữa lúc tâm trạng đau đớn. Cô mải nghĩ đến người yêu mới của tình cũ, và không thể dứt ra được.

Lời bài hát thể hiện sự ngây thơ, đầy tổn thương của Rodrigo: "Và em biết, hai ta không hề hoàn hảo / Nhưng em chưa từng một lần yêu ai đong đầy đến vậy".

Đĩa đơn Drivers License mở đường cho chuỗi thành công đáng nể của Olivia Rodrigo. Ảnh: Vogue.

Ra mắt ở vị trí quán quân Billboard Hot 100, Drivers License trở thành ca khúc được hàng triệu người cover và hát nhép trong các video đăng trên mạng xã hội. Sức lan tỏa của Drivers License rộng đến mức được Gen Z xem thay cho lời trải lòng về những lắng lo trong tình yêu.

Theo The Independent, bên cạnh khai thác đề tài người yêu cũ như Swift, Rodrigo cũng tương đồng với Alanis Morissette ở nhiều điểm. Cả hai đều làm diễn viên tuổi teen trước nghề cầm micro. Họ đều bày tỏ thái độ gay gắt với những ai nghĩ xấu mình.

Brutal là minh chứng cho điều đó. Ca khúc mở đầu với đoạn luyến láy giống sản phẩm cổ điển của cố nghệ sĩ Billie Holiday, sau đó mới tiến vào vào địa hạt của pop-punk. Rodrigo lẩm bẩm trong miệng: "Tôi phát ốm vì tuổi 17 / Giấc mơ tuổi teen chết tiệt của tôi đâu rồi? / Nếu ai đó nói với tôi lần nữa / Rằng hãy tận hưởng tuổi trẻ của bạn, tôi sẽ khóc".

Hay ở Jealousy, Rodrigo bày tỏ thất vọng về thói quen so sánh mình với những cô gái khác. Nữ nghệ sĩ đã hát: "Sự so sánh đang giết chết tôi / Tôi nghĩ quá nhiều về những người trẻ không quen tôi / Tôi chán ghét chính mình, tôi thà là / Một ai khác, bất kỳ ai khác".

Âm nhạc là sự cân bằng cảm xúc giữa Taylor Swift và Alanis Morissette

Ca khúc Perfect của Alanis Morissette vang lên trong radio khi Olivia Rodrigo đang ngồi trong xe cùng bố mẹ. Tâm trí cô lúc ấy như được khai mở những điều mới. Rodrigo bắt đầu nghiền ngẫm các sáng tác theo góc nhìn hoàn toàn khác.

"Tôi và bạn bè thấy bản thân trong Perfect. Chắc chắn chưa có bài hát nào làm được điều đó", Rodrigo khẳng định. Từ đây, cô cũng muốn tạo ra những sản phẩm nói hộ tiếng lòng của thế hệ mình.

The Independent cho rằng Good 4 U là phiên bản 2021 của You Oughta Know, và Rodrigo cũng mang dáng dấp của "người đàn bà da trắng cần tĩnh lặng".

Vào những năm 1990, các nhà phê bình xem sự dằn vặt, đau đớn, chán chường, nổi loạn, đầy hận thù, trách móc trong bài hát của Alanis Morissette là "lá cờ đỏ" (cảnh báo về mối nguy hiểm tiềm tàng). Thậm chí, Rolling Stone đã xuất bản bài viết gọi Morissette là "người phụ nữ da trắng nổi giận".

Khi đó, Morissette đưa ra phản bác: "Cảm xúc giận dữ khá tuyệt ấy chứ. Tôi nghĩ đến sự cuồng nộ của lửa khi bản thân đứng lên bảo vệ mình hoặc một ai đó. Vì thế, tôi luôn hạnh phúc vì 'tức giận'. Trạng thái nổi nóng tốt hơn bất kỳ điều gì khác ở thời đại của tôi".

Sản phẩm vừa qua của Taylor Swift cũng trở thành chủ đề bị soi mói vì mổ xẻ quá mức câu chuyện với người cũ. Phiên bản 10 phút của All Too Well: The Short Film dưới sự thể hiện của ca sĩ Mỹ bị nhận xét "kỳ lạ, điên rồ và ám ảnh quá độ" về mối tình chỉ 3 tháng với Jake Gyllenhaal.

Âm nhạc của Olivia Rodrigo là sự cân bằng nguồn cảm hứng của hai thần tượng. Ảnh: @Olivia Rodrigo.

Trong khi đó, The Independent cho rằng Olivia Rodrigo khai thác chủ đề tình cũ có cân nhắc hơn. Cô oán giận nhưng không tới mức gây tranh cãi như Morissette. Album đầu tay Sour là sự tách biệt bài hát về tình yêu và động cơ, những khiếm khuyết trong nhận thức cũng như nỗi bất an của ca sĩ 18 tuổi.

"Cách các cô gái tuổi teen giải quyết vấn đề là nói hết với bạn bè mọi lúc. Họ phân tích vấn đề đến chết đi sống lại, soi xét những chi tiết tỉ mỉ chẳng khác nào Sherlock Holmes phá án", The Independent ví von.

Thấu hiểu nỗi lòng Gen Z, Rodrigo đã trình làng album Sour với 11 ca khúc đan cài giữa vấn đề cá nhân và cảm xúc chua chát về người yêu cũ. Album là sự bất mãn mọi thứ xung quanh với Brutal: Tâm trạng hụt hẫng, bị phản bội trong Traitor, cảm giác nuối tiếc và khó chấp nhận hiện thực qua Drivers License, Deja Vu thay cho nỗi buồn khi thấy người cũ đối xử với cô gái mới như mình ngày xưa, lời chúc phúc mang sự mỉa mai ở Good 4 U, và tiếp theo là thực lòng mong tình cũ hạnh phúc qua bài hát Happier.

Olivia Rodrigo đã nếm trải mọi dư vị cảm xúc tuổi teen nên có thể tự chữa lành cho mình và những người đồng trang lứa qua Sour. Album này thậm chí còn chạm đến được sự đồng cảm của thế hệ khán giả Millennials.

Quốc Minh