Anh công nhận di sản cho xác tàu chiến bị đắm trước Thế chiến I

Quá trình tìm kiếm phần còn lại của con tàu được tiến hành từ mùa hè năm 2018 bởi một nhóm cựu chiến binh Anh đến từ Tổ chức từ thiện Help for Heroes, Tổ chức bảo tồn lịch sử Historic England của Chính phủ Anh và Công ty khảo cổ học Wessex Archaeology.

Những di vật còn sót lại của tàu HMS Montagu gồm có các tấm giáp, tháp pháo, vỏ đạn. Quyết định công nhận di sản đồng nghĩa với việc khu vực tàu đắm sẽ trở thành một địa điểm khảo cổ quan trọng của Anh.

Bên cạnh đó, xác tàu sẽ được đưa vào Danh sách Di sản Quốc gia của Anh, trong đó liệt kê các tòa nhà, di tích, công viên, xác tàu và di sản thế giới ở Anh mang giá trị lịch sử cần được gìn giữ, bảo tồn.

Thợ lặn đang khảo sát khu vực có mảnh vỡ của tàu HMS Montagu.

Tàu HMS Montagu cũng mang giá trị lịch sử của riêng mình. Đây là tàu chiến lớp Duncan, được hạ thủy vào ngày 5-3-1901. Sự ra đời của tàu HMS Montagu là nhằm tạo đối trọng với các chương trình đóng tàu chiến tốc độ cao của Nga và Pháp.

Các tàu lớp Duncan thuộc thời kỳ Tiền Dreadnought. Đây là thuật ngữ chung chỉ tất cả các loại tàu chiến được đóng trong những năm giữa thập niên 1890 và 1905. Điểm khác biệt của nó so với thời kỳ trước là thân tàu được làm bằng thép tôi thay vì sắt và sử dụng pháo thế hệ mới đặt trên các tháp pháo thay vì những khẩu đại bác cũ kỹ.

Nhờ trang bị 2 động cơ hơi nước mở rộng gấp ba lần (triple-expansion steam engine), tàu lớp Duncan duy trì kỷ lục là tàu chiến có tốc độ nhanh nhất thế giới (khoảng 35km/giờ) trong một vài năm.

Một chiếc cầu treo được lắp từ khu vực mỏm đá của đảo Lundy tới tàu HMS Montagu để phục vụ công tác cứu hộ tàu.

Tuy nhiên, khi chưa tham gia một trận chiến nào để thử sức thì tàu HMS Montagu đã gặp nạn. Đó là vào ngày 30-5-1906. Trong quá trình thử nghiệm liên lạc vô tuyến tuyệt mật, tàu đã đi vào đám sương mù dày đặc và va phải đá ngầm tại khu vực quanh đảo Lundy ở Eo biển Bristol.

Nhiều nỗ lực cứu tàu đã được tiến hành nhưng đều thất bại. Theo thời gian, tác động của sóng và nước biển ăn mòn đã khiến con tàu không còn giữ được nguyên vẹn.

Theo ông Duncan Wilson, Giám đốc của Tổ chức Historic England, việc tìm thấy xác tàu HMS Montagu không chỉ giúp tiết lộ thông tin về công nghệ đóng tàu thời kỳ trước Thế chiến I mà còn mở ra một quần thể di tích hàng hải quý hiếm để phát triển du lịch.

Trong khi đó, ông Dan Atkinson, Giám đốc phụ trách mảng khảo cổ khu vực duyên hải và đại dương của Công ty Wessex Archaeology khẳng định, HMS Montagu là một ví dụ điển hình về tàu chiến của Anh trước thời kỳ của lớp tàu chiến Dreadnought, qua đó đánh dấu một giai đoạn phát triển và đổi mới của Hải quân Hoàng gia Anh trong quá khứ.

MAI HÀ (theo The Guardian)