Anh: Dịch vụ xe buýt địa phương đối mặt nhiều khó khăn

Dịch vụ xe buýt rất phổ biến tại các địa phương của Anh. Ảnh: ST

Dịch vụ xe buýt và loạt rào cản

NAO UK cho biết, hiện nay, cả hành khách và các nhà điều hành xe buýt địa phương đều báo cáo về một loạt các thách thức đối với dịch vụ này.

Xe buýt là phương tiện thiết yếu để hàng triệu người sử dụng hàng ngày. Đây là phương tiện giao thông đặc biệt quan trọng đối với nhiều đối tượng trong xã hội. Mặc dù có tầm quan trọng như vậy nhưng dịch vụ xe buýt bên ngoài Thủ đô London đã suy giảm trong một thời gian dài. Số lượng hành khách và quy mô mạng lưới xe buýt giảm, trong khi giá vé lại tăng nhanh hơn giá vé tàu hỏa và chi phí đi lại bằng ô tô.

Trước thực trạng trên, Chính phủ Anh đã phải cung cấp các khoản hỗ trợ tài chính cho ngành này để đảm bảo các dịch vụ xe buýt hoạt động bình thường.

Tuy nhiên, việc sử dụng dịch vụ xe buýt vẫn chưa phục hồi về mức trước đại dịch Covid-19, với tổng số chuyến xe buýt giảm 9% trong năm 2023-2024 so với năm 2019-2020. Mức giá xe buýt giới hạn 2 bảng Anh được áp dụng vào năm 2023 đã góp phần làm tăng 5% lượng xe buýt được sử dụng, nhưng không giải quyết được các rào cản khác. Sau đó, Chính phủ đã áp dụng mức giá vé giới hạn 3 bảng Anh vào tháng 01/2025, dự kiến kết thúc vào tháng 3/2027.

Các kế hoạch cải thiện dịch vụ xe buýt của DfT là một bước tiến tích cực và hoạt động của Bộ đã giúp cải thiện cách thức hợp tác giữa chính quyền địa phương và các đơn vị điều hành xe buýt. Tuy nhiên, nhiều chương trình ưu tiên sử dụng xe buýt vẫn chưa được triển khai.

Hiện tại, cách tiếp cận của DfT là yêu cầu tất cả các cơ quan giao thông địa phương không theo đuổi hình thức nhượng quyền thương mại mà phải phối hợp với các đơn vị điều hành xe buýt địa phương.

Theo các chính quyền địa phương, hình thức nhượng quyền thương mại vẫn là một mô hình khó áp dụng và tốn kém. Các đơn vị điều hành xe buýt phụ thuộc nhiều hơn vào nguồn tài trợ công, hiện chiếm một nửa doanh thu của họ.

Ngoài ra, họ phải đối mặt với các vấn đề riêng như chi phí tăng, đặc biệt liên quan đến tiền lương, nhiên liệu; tình trạng thiếu hụt kỹ năng và các vấn đề về giữ chân nhân viên.

Hiện nay, nhiều vấn đề đang gây cản trở việc phát triển các dịch vụ xe buýt. Trong đó, áp lực tài chính đối với chính quyền địa phương đã khiến nhiều nơi phải thu hẹp quy mô lập kế hoạch vận tải và năng lực cung cấp dịch vụ.

Phát huy vai trò, trách nhiệm của Bộ Giao thông

Báo cáo kiểm toán của NAO UK đã đưa ra một số kiến nghị cho DfT, đặc biệt nhấn mạnh, DfT cần cung cấp thông tin rõ ràng và nhất quán về các tham vọng chiến lược dài hạn của Bộ đối với dịch vụ xe buýt và các kế hoạch liên quan để ngành giao thông vận tải có thể tự tổ chức, hiện thực hóa các tham vọng này.

DfT giữ vai trò là đơn vị giám hộ hệ thống xe buýt quốc gia. Do đó, NAO UK kiến nghị DfT cần đảm bảo rằng các vai trò, nghĩa vụ và trách nhiệm giải trình trong ngành phải được nêu rõ, được nắm bắt và chia sẻ. Trong những trường hợp cụ thể, DfT cần có các biện pháp can thiệp sớm để hạn chế phát sinh những thiếu sót, gây ra tình trạng hoạt động kém hiệu quả.

Để góp phần thực hiện nhiệm vụ này, DfT cần thống nhất và thông báo cho các bên liên quan về phạm vi thông tin cần thiết nhằm giám sát hiệu quả nhất hệ thống dịch vụ xe buýt; đồng thời xác định các hành động cần thực hiện để hoàn thành vai trò đơn vị giám hộ của hệ thống đó.

Theo NAO UK, DfT cần tăng cường tìm hiểu về năng lực, nhu cầu của các cơ quan giao thông địa phương để hỗ trợ họ giải quyết những trở ngại chung, tư vấn các phương pháp tiếp cận…

Đặc biệt, DfT cần xây dựng Trung tâm Xe buýt đạt chuẩn xuất sắc để hỗ trợ các cơ quan quản lý giao thông địa phương và các đơn vị điều hành hiện thực hóa các kế hoạch mà DfT đề ra.

Để làm được điều này, DfT cần cân nhắc các hoạt động như tạo điều kiện cho việc sắp xếp, điều chuyển nhân sự trong ngành; tổng hợp, chia sẻ về các thông lệ tốt nhất liên quan đến thách thức mà các cơ quan quản lý giao thông địa phương phải đối mặt; tư vấn chuyên môn về các lĩnh vực liên quan đến dự án vốn…

Đại diện NAO UK nhấn mạnh thêm, DfT cần hợp nhất các khoản tài trợ cho xe buýt và xây dựng cơ sở để thảo luận với Bộ Tài chính Anh nhằm cung cấp nguồn tài trợ chắc chắn, lâu dài đối với dịch vụ xe buýt.

Mặc dù trách nhiệm đối với dịch vụ xe buýt nằm ở cấp địa phương, DfT cũng cần đảm bảo ở cấp quốc gia rằng các can thiệp về chính sách và nguồn tài trợ phải tạo ra các kết quả như mong đợi. DfT cần làm rõ các ưu tiên chiến lược, xác định cách thức giúp tăng cường năng lực và khả năng của ngành để hiện thực hóa các ưu tiên đó./.

(Theo NAO UK và tổng hợp)

Yến Nhi