Ảnh riêng tư của cố ca sĩ Nhật Bản bị đem bán, người hâm mộ phẫn nộ

Một công ty thu âm tại Nhật Bản đang phải đối mặt với làn sóng chỉ trích dữ dội sau khi công bố kế hoạch phát hành một đĩa CD đi kèm hai bức ảnh "riêng tư" của nữ danh ca Yashiro Aki – người đã qua đời vào cuối năm 2023. Động thái này không chỉ gây phẫn nộ trong giới hâm mộ mà còn khiến giới pháp lý và các tổ chức nhân quyền phải lên tiếng, cho rằng hành động này có thể vi phạm đạo đức và pháp luật, thậm chí bị xem là “khiêu dâm trả thù”.

Yashiro Aki, còn được biết đến đơn giản là Yashiro, là một trong những biểu tượng lớn của dòng nhạc enka Nhật Bản. Với sự nghiệp kéo dài hơn nửa thế kỷ, bà từng được mệnh danh là “nữ hoàng enka”. Bà qua đời ngày 30 tháng 12 năm 2023, hưởng thọ 73 tuổi, sau thời gian chống chọi với bệnh phổi kẽ và viêm da cơ kháng MDA5.

Thông tin về việc công ty New Century Records – một hãng thu âm Nhật Bản – dự kiến phát hành đĩa CD chứa hai bức ảnh chụp từ thời trẻ của nữ ca sĩ Yashiro đã gây chấn động dư luận. Chủ tịch hãng, ông Hayakawa Hiroshi, cho biết những hình ảnh này được chụp bởi bạn đời cũ của Yashiro khi bà ở độ tuổi 20, và công ty đã mua lại chúng cùng với một số quyền thu âm từ người liên quan đến công ty quản lý cũ của Yashiro cách đây khoảng 25 năm.

Khi bị chất vấn về tính đạo đức và pháp lý của việc công bố hình ảnh nhạy cảm sau khi nghệ sĩ đã qua đời, ông Hayakawa thẳng thắn trả lời: “Đây chỉ đơn thuần là kinh doanh. Nếu ai có vấn đề, hãy mua bản quyền". Câu trả lời lạnh lùng này lập tức vấp phải phản ứng mạnh mẽ từ công chúng và những người thân cận với cố nghệ sĩ.

Một bản kiến nghị có tiêu đề “Bảo vệ phẩm giá của Aki Yashiro và chấm dứt nội dung khiêu dâm trả thù” đã nhanh chóng được lập ra trên nền tảng Change.org, thu hút hàng ngàn chữ ký. Trong lời kêu gọi, người khởi xướng nhấn mạnh: “Đây không chỉ là vấn đề giải trí. Nó là sự xâm phạm phẩm giá của người đã khuất. Nếu chuyện này được hợp thức hóa, liệu có nghệ sĩ nữ nào còn dám làm việc mà không sợ hình ảnh cá nhân bị lợi dụng sau khi qua đời?”.

Ono Makoto – Chủ tịch công ty Yashiro Music and Gallery, tổ chức do chính cố nghệ sĩ thành lập để quản lý hình ảnh và bản quyền của mình – cũng lên tiếng phản đối kịch liệt: “Đây là hành động đáng kinh tởm và không thể chấp nhận được. Chúng tôi hoàn toàn không đồng tình".

Không chỉ giới nghệ sĩ và công chúng, cả chính quyền địa phương cũng bày tỏ sự quan ngại. Tại một cuộc họp báo ngày 16/4, Thống đốc tỉnh Kumamoto – ông Kimura Takashi – đã phát biểu: “Nếu thông tin là chính xác, việc bán đĩa CD này là một hành động xúc phạm và vô đạo đức. Tôi hy vọng người dân tỉnh – và cả đất nước – sẽ tiếp tục tôn trọng ký ức và danh dự của bà Yashiro".

Từ góc độ pháp lý, vấn đề còn phức tạp hơn. Luật sư Ito Kazuko, chuyên về bảo vệ quyền lợi nạn nhân bạo lực tình dục, cho rằng việc công bố ảnh khỏa thân sau khi chủ thể qua đời mà không có sự đồng thuận rõ ràng là vi phạm đạo đức và có thể cấu thành hành vi phạm pháp. “Đây là sự xúc phạm đến phẩm giá của người đã khuất. Nếu thân nhân khiếu kiện, có khả năng sự việc sẽ bị khởi tố hình sự", bà nói.

Luật sư hình sự Hattori Keiichiro cũng nghi ngờ việc Yashiro từng đồng ý công bố những bức ảnh này, bởi suốt cuộc đời bà chưa từng đề cập hay để lộ về chúng.

Trước áp lực từ dư luận, một số công ty phân phối như Rakuten Books và Tower Records Japan đã ngừng nhận đặt hàng và xóa bỏ sản phẩm khỏi hệ thống. Trong thông báo ngắn gọn, Rakuten cho biết: “Hiện tại, vì nhiều lý do, sản phẩm này không thể được đặt mua".

Vụ việc không chỉ đặt ra câu hỏi về đạo đức trong ngành giải trí, mà còn thúc đẩy xã hội Nhật Bản nhìn lại cách bảo vệ danh dự và quyền riêng tư của người đã khuất – nhất là trong thời đại mà hình ảnh cá nhân dễ bị khai thác vì lợi nhuận.

Minh Quân