Anh và EU chính thức đạt thỏa thuận Brexit

Thỏa thuận cho phép hai bên tiếp tục quan hệ thương mại phi thuế quan cũng như sự hợp tác chặt chẽ giữa cảnh sát và tư pháp khi nước Anh chính thức rời khỏi thị trường chung và liên minh thuế quan của EU vào ngày 31-12 tới.

Chia tay là nỗi buồn ngọt ngào

“Chúng tôi đã kiểm soát lại vận mệnh của mình”, Thủ tướng Anh Boris Johnson nói với các phóng viên sau khi đăng một bức ảnh trên Twitter thông báo kết quả của thỏa thuận này.

Bản thỏa thuận dài gần 2.000 trang, bao gồm các điều khoản về nhiều lĩnh vực như hợp tác hạt nhân dân dụng, kết nối năng lượng, đánh bắt cá, hàng không.

"Thỏa thuận đã xong. Tất cả mọi thứ mà người dân Anh được hứa hẹn hồi năm 2016 và trong cuộc bầu cử năm 2016 đã được thực hiện trong thỏa thuận này. Chúng ta đã đạt được hiệp định thương mại đầu tiên dựa trên mức thuế bằng 0 và hạn ngạch bằng 0", người phát ngôn văn phòng thủ tướng Anh cho hay.

Thủ tướng Anh Boris Johnson. Ảnh: Reuters

"Giành lại quyền kiểm soát" (Take back control) chính là khẩu hiệu của chiến dịch Vote Leave (Rời khỏi EU) trong cuộc trưng cầu dân ý hồi năm 2016.

Trong khi đó, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen cũng xác nhận thông tin trên. "Đó là con đường dài và quanh co, nhưng cuối cùng chúng tôi đã đạt thỏa thuận. Thị trường đơn nhất châu Âu luôn công bằng và vẫn như vậy", bà cho hay.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron khẳng định: “Sự thống nhất và mạnh mẽ của châu Âu đã được đền đáp. Thỏa thuận với Vương quốc Anh là điều cần thiết để bảo vệ công dân của chúng tôi, ngư dân của chúng tôi, các nhà sản xuất của chúng tôi”, ông cho biết.

Vạn sự khởi đầu nan

Anh chính thức rời EU hồi tháng 1 sau cuộc trưng cầu dân ý gây chia rẽ sâu sắc năm 2016. Đây là quốc gia đầu tiên rời khối kinh tế chính trị được thành lập khi lục địa này được tái thiết sau Chiến tranh thế giới thứ hai. Tuy nhiên, nước này vẫn được hưởng lợi từ việc tiếp tục là thành viên của liên minh thuế quan và thị trường chung trong "thời gian chuyển tiếp" kéo dài đến hết năm 2020. Trong thời gian này, người Anh vẫn được quyền tự do đi lại trong khối.

Thỏa thuận sẽ đảm bảo mối quan hệ thương mại "không thuế quan và không hạn ngạch" vốn đạt kim ngạch song phương lên tới 904 tỷ USD trong năm 2019. Tuy nhiên, các doanh nghiệp Anh sẽ phải đối mặt với nhiều thủ tục, giấy tờ hơn và chi phí bổ sung khi giao dịch với thị trường EU – thị trường xuất khẩu lớn nhất của Anh. Quyền tự do đi lại của hầu hết công dân Anh sẽ chấm dứt. Kể từ nay, họ sẽ phải tuân thủ những thủ tục bắt buộc khi lưu trú tại các quốc gia thành viên EU.

Ngân hàng Trung ương Anh cho biết, ngay cả khi thỏa thuận đã thành công thì tổng sản phẩm quốc nội của đất nước này cũng sẽ giảm 1% trong quý đầu tiên của năm 2021. Nếu không có sức mạnh tập thể của EU, Vương quốc Anh sẽ phụ thuộc nhiều hơn vào Hoa Kỳ khi họ đứng trong bàn đàm phán cùng các quốc gia khác như Trung Quốc, Nga, Ấn Độ. Nước Anh có nhiều quyền tự chủ hơn, nhưng cũng sẽ kém mạnh hơn, ít nhất là trong thời gian tới.

Theo đó, Ủy ban châu Âu sẽ gửi văn bản thỏa thuận tới các nước thành viên EU. Sẽ mất hai hoặc ba ngày để đại diện các bên phân tích thỏa thuận và quyết định có chấp thuận việc thực thi tạm thời hay không.

Quốc hội Anh cũng sẽ phải tạm dừng các kỳ nghỉ cuối năm để bỏ phiếu về thỏa thuận này trước thời điểm kết thúc ngày 31-12-2020. Nếu được ký kết, thỏa thuận sẽ có hiệu lực từ ngày 1-1-2021.

LÊ ANH (Theo Reuters/AFP)