Anh và NATO khẳng định không đưa quân trở lại Afghanistan

Hàng nghìn người dân Afghanistan đổ xô vào đường băng tìm cách rời khỏi đất nước. Nguồn: AFP

* Hơn 65 nước kêu gọi tạo điều kiện sơ tán khỏi Afghanistan an toàn

Ngày 16/8, Bộ trưởng Quốc phòng Anh Ben Wallace khẳng định các lực lượng Anh và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) sẽ không trở lại Afghanistan sau khi Taliban giành quyền kiểm soát đất nước.

Trả lời Sky News, ông Wallace cho biết Anh đang làm mọi việc có thể để sơ tán công dân và những người Afghanistan có quan hệ với Anh. Ông nêu rõ mục tiêu là đưa khoảng 1.200 tới 1.500 người rời khỏi Afghanistan mỗi ngày căn cứ vào khả năng vận chuyển của máy bay Anh và nước này sẽ duy trì số lượng này.

Hiện toàn bộ nhân viên Đại sứ quán Anh đã đến sân bay Kabul và sẽ tiếp tục làm việc tại đây. Tòa nhà trụ sở Đại sứ quán Anh tại Kabul hiện do lực lượng Taliban kiểm soát.

Bộ trưởng Wallace cũng nhấn mạnh hiện chưa phải là thời điểm thích hợp để quyết định có công nhận Taliban là chính quyền hợp pháp tại Afghanistan hay không.

Trong khi đó, hãng thông tấn RIA dẫn lời Đặc phái viên của Tổng thống Nga Vladimir Putin về Afghanistan, ông Zamir Kabulov cho hay Nga sẽ không vội vàng quyết định việc công nhận chính quyền mới tại Afghanistan.

Đặc phái viên Kabulov nhấn mạnh Moskva sẽ theo dõi sát sao của chính quyền mới sau đó mới đưa ra quyết định.

Cũng trong ngày 16/8, phát biểu trên đài phát thanh Ekho Moskvy, ông Zamir Kabulov, , thông báo Moskva sẽ sơ tán khoảng 100 nhân viên của Đại sứ quán nước này tại Afghanistan. Quan chức này cũng tiết lộ Đại sứ Nga tại Afghanistan sẽ gặp một đại diện của Taliban vào ngày 17/8 để thảo luận về an ninh cho phái bộ ngoại giao nước này tại quốc gia Tây Nam Á này.

Trong diễn biến khác, Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết hơn 65 quốc gia trên thế giới đã cùng ra một tuyên bố chung, trong đó nêu rõ người dân Afghanistan và các công dân nước ngoài cần được tạo điều kiện để rời khỏi Afghanistan theo nguyện vọng, đồng thời các sân bay và đường biên giới của Afghanistan cần luôn được mở cửa.

Tuyên bố chung có sự tham gia của chính phủ các nước như Mỹ, Australia, Canada, Pháp, Đức, Italy, Nhật Bản, Hàn Quốc, Qatar, Vương quốc Anh, Chile, Colombia, Costa Rica, Đan Mạch, Cộng hòa Dominicana, El Salvador, Estonia, Phần Lan, Hy Lạp, Hà Lan, New Zealand, Tây Ban Nha, Thụy Điển, Ukraine, Yemen.... cùng Liên minh châu Âu (EU).

Tuyên bố nhấn mạnh rằng: "Những người nắm quyền lực và có thẩm quyền trên khắp đất nước Afghanistan có trách nhiệm - và chịu trách nhiệm giải trình, về việc bảo vệ tính mạng con người và tài sản, đồng thời cần lập tức khôi phục an ninh, trật tự dân sự. Người dân Afghanistan xứng đáng được sống trong sự an toàn, an ninh và phẩm giá. Cộng đồng quốc tế, trong đó có chúng tôi, sẵn sàng hỗ trợ họ".

Mỹ cho biết sẽ đảm nhận vai trò kiểm soát giao thông hàng không nhằm tạo điều kiện cho việc sơ tán người dân và hỗ trợ công tác an ninh.

Tuyên bố chung của Bộ Ngoại giao và Bộ Quốc phòng của Mỹ được đưa ra sau khi Taliban tiến vào Kabul nêu rõ trong 48 giờ tới, Mỹ sẽ "mở rộng hiện diện an ninh" với 1.000 binh sĩ bổ sung, theo đó nâng tổng số lên gần 6.000 binh sĩ, để kiểm soát không phận thủ đô Kabul của Afghanistan và hỗ trợ các lực lượng an ninh hiện có tại đây.

Trong một thông báo trên Twitter, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken kêu gọi: "Các tuyến đường bộ, sân bay và lối đi qua các cửa khẩu biên giới được phải được mở và các bên liên quan cần giữ sự bình tĩnh".

Trong khi đó, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Ned Price khẳng định toàn bộ nhân viên Đại sứ quán Mỹ đã được sơ tán đến Sân bay Quốc tế Hamid Kazai một cách an toàn và "quân đội Mỹ hiện đã kiểm soát toàn bộ sân bay ở Kabul".

Về phần mình, người phát ngôn của Văn phòng chính trị lực lượng Taliban, có trụ sở tại Doha (Qatar) - ông Muhammad Naeem khẳng định các đại sứ quán, cơ quan đại diện ngoại giao và công dân nước ngoài ở thủ đô Kabul của Afghanistan không bị đe dọa, đồng thời cam kết rằng Taliban sẽ duy trì an ninh trên khắp đất nước.

Trong một bài đăng trên Twitter, ông Muhammad Naeem nêu rõ: "Chúng tôi đảm bảo với tất cả các đại sứ quán, các cơ quan đại diện ngoại giao, các thực thể và công dân nước ngoài tại Kabul rằng sẽ không có bất cứ mối nguy hiểm nào đe dọa họ".

Theo ông này, lực lượng Taliban có nhiệm vụ duy trì an ninh ở Kabul và các thành phố khác tại Afghanistan.

Ngày 15/8, sau khi Tổng thống đương nhiệm Ashraf Ghani rời khỏi đất nước và các tay súng giành quyền kiểm soát dinh tổng thống ở thủ đô Kabul, lực lượng Taliban đã tuyên bố kết thúc cuộc chiến ở Afghanistan.

Theo truyền thông địa phương, lực lượng này sẽ sớm thành lập "Các Tiểu vương quốc Hồi giáo Afghanistan".

Theo tiết lộ của hai quan chức Taliban ngày 15/8, sẽ không có chính phủ chuyển tiếp ở Afghanistan và lực lượng này hy vọng vào một cuộc chuyển giao quyền lực hoàn toàn.

Thông tin này đã trái ngược với tuyên bố của quyền Bộ trưởng Nội vụ Afghanistan - ông Abdul Sattar Mirzakawal, cho rằng quyền lực tại Afghanistan sẽ được chuyển giao cho một chính phủ chuyển tiếp.

T.LÊ (tổng hợp từ TTXVN/Vietnam+)