Áp lực bán giải chấp vẫn có thể còn tiếp diễn

Thị trường chứng khoán Việt Nam trở lại giao dịch sau 1 ngày nghỉ so với quốc tế, vì vậy, quán tính giảm hôm nay dường như mạnh hơn so với mặt bằng chung. Số lượng cổ phiếu dư bán sàn vẫn chiếm áp đảo trên toàn thị trường. Hôm nay là phiên giao dịch khắc nghiệt, tâm lý nhà đầu tư chạm đáy, áp lực call margin khiến thị trường bị bán tháo không kiểm soát.

Thanh khoản khớp lệnh hôm nay đạt giá trị gần 1 tỷ USD, tuy nhiên, đã sụt chỉ còn một nửa so với phiên trước. Rõ ràng, số cổ phiếu ế còn rất nhiều cho thấy lượng cung tiềm năng đang rất lớn và không có cầu đối ứng.

Trên thực tế, thông tin xung quanh vấn đề thuế quan, nguyên nhân chính dẫn tới đà giảm hiện tại vẫn chưa có các tín hiệu khả quan, mặc dù Việt Nam đang rất nỗ lực thực hiện các biện pháp để đáp ứng các yêu cầu từ phía Mỹ. Chính vì vậy, khi nguyên nhân chính chưa được giải quyết tâm lý bán và sự thận trọng vẫn sẽ chi phối mạnh các giao dịch ngắn hạn. Đáng chú ý là hiệu ứng “hòn tuyết lăn” đang gây ra tác động không nhỏ đối với các vị thế nắm giữ cổ phiếu đặc biệt là các danh mục có sử dụng đòn bảy tài chính.

Chuyên gia Công ty Chứng khoán HSC cho rằng, dưới góc nhìn kỹ thuật, các ngưỡng hỗ trợ gần như không tạo được phản ứng tích cực nào sau khi tiếp tục xác nhận xuyên thủng vùng 1.200 điểm và đang dừng ở mức 1.132 điểm. Theo đó, hiện trạng đà rơi của thị trường không còn hoàn toàn quyết định bởi yếu tố cung cầu thông thường, mà đang bị chi phối bởi tâm lý có phần hoảng loạn và các hoạt động bán giải chấp. Với mức rơi tự do quá nhanh và mạnh, hầu hết các chỉ báo đều đã phát tín hiệu “bán quá mức”.

Ở kịch bản tích cực, HSC cho rằng, thị trường cần được tiếp nhận những thông tin mang tính trấn an và ổn định tâm lý giao dịch, cơ hội phục hồi thị trường là không khó do đã và đang nằm sâu trong vùng bán quá đà. Tuy nhiên, thay vì đoán đáy khi nguyên nhân chính của nhịp giảm chưa có những cập nhật tích cực, các giao dịch ngắn hạn cần siết chặt quản trị rủi ro hơn nữa đặc biệt là vị thế đang nắm giữ cổ phiếu có sử dụng đòn bảy margin.

“Mức chiết khấu hiện tại đang ngày càng hấp dẫn trong góc nhìn của chiến lược đầu tư dài hạn, tập trung vào những doanh nghiệp có thực lực, tiềm năng tăng trưởng mạnh và không chịu nhiều áp lực từ các hoạt động xuất khẩu vào thị trường Mỹ”, theo HSC.

Ghi nhận góc nhìn của các môi giới, cho rằng, phiên hôm nay gần như là phiên margin của các công ty chứng khoán ồ ạt bán chéo khi nhiều cổ phiếu midcap đã chạm mốc 3 cây sàn cùng với đó sẽ bán chéo sang cổ phiếu ngân hàng khoảng 2 cây sàn. Cộng thêm có rất nhiều đội nhóm kẹp “full hàng” và margin ở đỉnh chưa ra được nên hô bán liên tục giá sàn tạo cung chạy đè lên nhau, bởi vậy, với lực cung lớn trong khi lực cầu sẽ chưa vào mạnh tay để quét sàn khi chiết khấu chưa đủ hấp dẫn.

Nhóm cổ phiếu bị force sell hôm nay liên quan nhiều đến bất động sản khu công nghiệp, thủy sản, dệt may, nhưng với diễn biến thị trường sáng nay, nhiều mã đã mất thanh khoản nên buộc phải “call chéo” mã khác. Điển hình với cổ phiếu ngân hàng, được cho là không chịu tác động bởi thuế quan, đã bị giảm về mức định giá P/E, P/B rất hấp dẫn - lý do đơn giản đây là nhóm còn thanh khoản, nên ưu tiên bị bán thu hồi tiền.

Với mức chiết khấu hiện tại, các môi giới đánh giá phiên ngày mai (9/4) sẽ về vùng hấp dẫn của tổ chức nếu xả sàn ngay đầu phiên, tuy nhiên, các thông tin vĩ mô đoạn này vẫn nhiễu, nên hiện tượng hôm nay sàn, mai trần, rồi ngày kia có thể lại sàn là cái dễ xuất hiện vùng này bởi vậy, tỷ trọng cổ phiếu chú ý phải quản trị và tránh tâm lý bị tiêu cực đám đông cuốn vào.

Ảnh hưởng của thuế quan là dài hạn. khi khủng hoảng xảy ra, cổ phiếu tốt đến đâu cũng có thể giảm 20–30%, thậm chí sâu hơn. Vì vậy, nhiều môi giới khuyến nghị nhà đầu tư chị cơ cấu lại danh mục, hạ tỷ trọng trong các nhịp hồi. Cổ phiếu tốt đã có - điều quan trọng nhất là THỜI ĐIỂM.

Ông Nguyễn Huy Phương, Trưởng phòng Trung tâm phân tích, Công ty Chứng khoán Rồng Việt đánh giá, phiên hôm nay là phiên giảm mạnh thứ 3 nên áp lực giải chấp trên thị trường đang hiện hữu. Có khả năng hành động bán đầu phiên ẩn chứa hoạt động giải chấp. Áp lực giải chấp có thể sẽ còn tiếp diễn trong phiên hoặc vào phiên sau nếu thị trường vẫn chưa thể kìm hãm đà giảm.

Tuy nhiên thị trường cũng đang có động thái hấp thu nguồn cung cắt lỗ và giải chấp thể hiện qua thanh khoản cao đột biến trong 2 phiên gần đây và diễn biến thanh khoản đầu phiên hiện tại cũng đang khá tích cực.

Nhà đầu tư cần chờ thêm thời gian để đánh giá diễn biến thị trường. Nếu có thông tin tốt hỗ trợ thì thị trường vẫn có cơ hội hồi phục sau hoạt động giải chấp và mức giá chiết khấu sâu.

Trong bối cảnh thị trường còn nhiều biến động và áp lực margin vẫn tiềm ẩn, nhà đầu tư vẫn nên hành động thận trọng:

Ưu tiên quản trị rủi ro: Đây là giai đoạn cần bảo vệ tài sản hơn là mua kiếm lời. Chỉ hoạt động mua kiếm lời khi tỷ lệ tài khoản hợp lý và tại một số cổ phiếu có nền tảng cơ bản tốt với mức chiết khấu sâu.
Đối với nhà đầu tư đang sử dụng margin: nên chủ động hạ dần tỷ lệ margin và tiến tới đưa margin về 0 để có thể chủ động ứng phó với thị trường.
Đối với nhà đầu tư có tỷ trọng cổ phiếu cao: Cân nhắc giảm tỷ trọng các cổ phiếu có rủi ro cao. Nên ưu tiên nắm giữ cổ phiếu cơ bản tốt, những cổ phiếu có thể nhạy hơn và dễ hồi phục hơn khi thị trường có cơ hội hồi phục.
Đối với nhà đầu tư có tỷ trọng tiền mặt cao: Có thể bắt đầu lựa chọn cổ phiếu tốt với mức chiết khấu cao để giải ngân dần với mức tỷ trọng hợp lý. Có thể cân nhắc hoạt động mua lướt kiếm lời ngắn hạn nếu chấp nhận rủi ro ngắn hạn.
Giữ tâm lý bình tĩnh: Tránh đưa ra các quyết định giao dịch theo cảm xúc hoặc hoảng loạn.
Theo dõi sát thông tin thị trường: Cập nhật các diễn biến mới của thị trường và thông tin liên quan đến đàm phán thuế quan với Mỹ để có những đánh giá và hành động phù hợp.

Theo quan điểm ông Hồ Hữu Tuấn Hiếu, chuyên gia chiến lược đầu tư đến từ SSI Research, thị trường biến động theo chiều hướng tiêu cực kể từ khi Mỹ hé lộ kế hoạch áp thuế đối ứng lên nhiều quốc gia, trong đó Việt Nam là một trong những nước có mức thuế trong nhóm cao nhất. Hành động ra sao ở thời điểm này cũng tùy thuộc vào vị thế và khẩu vị rủi ro của từng cá nhân.

Ông Hiếu cho rằng, với nhà đầu tư còn nhiều vị thế cổ phiếu và thậm chí là đòn bẩy, ngay cả khi thị trường đã kịp giảm một cách nhanh chóng 200 điểm, thì phòng thủ không hẳn là quá muộn. Phòng thủ không mang ý nghĩa tiêu cực cho triển vọng thị trường, mà nhằm giữ cho danh mục có biến động thấp hơn so với biến động thực của thị trường trong bối cảnh bất ổn gia tăng; đồng thời giữ sức mua cho cơ hội cân bằng lại của thị trường sau này.

Một vấn đề nữa mà nhà đầu tư đang gặp phải, đó là môi trường thông tin hiện tại hầu như không phải là các thông tin mà nhà đầu tư cá nhân có lợi thế, có thể kiểm soát hay dự báo, lại tác động mạnh lên biến động ngắn hạn của thị trường.

Trên tinh thần như vậy, việc phòng thủ, bằng một tỷ trọng cổ phiếu thận trọng hơn, và bằng việc lựa chọn cổ phiếu khắt khe hơn, né tránh được ảnh hưởng của những biến động bên ngoài sẽ là hành động hợp lý.

Theo quan điểm của SSI Research, nhóm cổ phiếu đáp ứng được tiêu chí này là các cổ phiếu tập trung vào triển vọng của nội lực nền kinh tế, ví dụ đầu tư công, nhóm cổ phiếu phòng thủ như điện, nước, tiêu dùng thiết yếu, nhóm các cổ phiếu trả cổ tức cao… sẽ là những lựa chọn ưu tiên.

Cũng đừng quên rằng, sau nhịp giảm mạnh của thị trường luôn là cơ hội hồi phục. Trong 10 năm qua, VN-Index đã điều chỉnh hơn 4% trong 24 lần. Mặc dù thị trường có thể còn động lực điều chỉnh trong ngắn hạn, tỷ lệ thị trường hồi phục sau giai đoạn 1-3 tháng và 12 tháng tương đối cao ở mức 70% và 75%, với tỷ suất sinh lời trung bình sau 12 tháng là 16%. Vì vậy, việc chờ đợi tích lũy cổ phiếu khi thị trường bắt đầu cân bằng hơn cũng sẽ là cơ hội đáng chú ý.

Tất nhiên, việc chủ động tìm kiếm cơ hội sẽ phù hợp với những nhà đầu tư có vị thế tiền mặt chủ động và khẩu vị rủi ro cao cho vùng biến động mạnh hiện tại của thị trường.

Phan Hằng