ASEAN hối hả phát hành trái phiếu bền vững

Báo cáo của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) công bố hồi tháng 6-2022 nhấn mạnh rằng ASEAN cần có khuôn khổ phân loại tài chính xanh chung và phải tìm cách “tương thích” với các tiêu chuẩn của EU.

Số tiền từ đợt phát hành trái phiếu xanh đầu tiên được Chính phủ Thái Lan sử dụng để mở rộng hệ thống tàu điện BTS Skytrain ở Bangkok. Ảnh: AP

Chiếm tới 66% trái phiếu và cổ phiếu xanh, Trung Quốc là thị trường trái phiếu bền vững lớn nhất khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Cuối quí 1-2022, tổng giá trị trái phiếu xanh đang lưu hành của Trung Quốc đạt 238,8 tỉ đô la. Thị phần của ASEAN nhỉnh hơn quy mô của Trung Quốc, nhưng ADB lưu ý rằng ASEAN có không gian tăng trưởng lớn ở châu Á, đặc biệt khi toàn cầu hướng tới mục tiêu phát thải ròng về zero vào năm 2050.

Khu vực tài chính và ngân hàng tư nhân của Thái Lan dẫn đầu làn sóng tài chính xanh ở ASEAN với việc ngân hàng TMB Thanachart phát hành đợt trái phiếu đầu tiên gắn với các mục tiêu bền vững và quản trị (ESG) năm 2018. Đợt phát hành trái phiếu bền vững có quy mô là vào năm 2020, nhằm hỗ trợ các khu vực kinh tế hồi phục sau đại dịch Covid-19. Từ thời điểm này, các công ty tư nhân như tập đoàn thực phẩm Thai Union và nhà điều hành tuyến xe lửa trên cao Skytrain BST đã tăng lượng trái phiếu phát hành từ 10,12 tỉ baht (hơn 286 triệu đô la) trong năm 2018 lên 153 tỉ baht trong năm ngoái.

Các đợt phát hành trái phiếu của Chính phủ Thái Lan cũng mang lại 60,9 tỉ baht, gấp ba lần mức dự định.

Theo báo cáo của Climate Bonds Initiative và ADB, Thái Lan ở vị thế thuận lợi để tối đa hóa sự hấp dẫn của khu vực đối với các nhà đầu tư vì thị trường trái phiếu trưởng thành – thị trường trái phiếu lớn thứ hai ASEAN, sau Malaysia. Theo báo cáo thường niên của Văn phòng quản lý nợ công Thái Lan (PDMO), tổng phát hành trái phiếu bền vững của chính phủ và các doanh nghiệp nhà nước đã đạt 127 tỉ baht kể từ năm 2020. Số tiền này được dự định phân bổ cho hai dự án, nhưng cuối cùng chỉ một đạt tiêu chuẩn là dự án xanh.

Khoảng 30 tỉ baht, tương đương 24% tiền thu được từ trái phiếu, được tài trợ một phần cho tuyến đường sắt màu cam nối các vùng ngoại ô từ Đông sang Tây Bangkok. Các vấn đề về giao thông đô thị, ô nhiễm không khí trong hai năm dịch Covid-19 càng trầm trọng hơn khi người dân tránh dùng phương tiện công cộng và chuyển hẳn sang các phương tiện cá nhân.

PDMO báo cáo rằng việc xây dựng phần phía đông đã gần hoàn thành (ở mức 86%) và tuyến này sẽ hoạt động từ năm 2023. Hiện chưa có kế hoạch phát hành đợt trái phiếu tiếp theo cho các dự án xanh.

Giống như Thái Lan, Singapore đang nhắm đến việc phát hành trái phiếu để phát triển cơ sở hạ tầng đường sắt, nhằm khuyến khích nhiều người đi tàu điện nhiều hơn, giảm sử dụng xe hơi. Các dự án này bao gồm mạng lưới đường sắt ở khu Jurong nằm ở phía tây hòn đảo. Chính phủ Singapore hy vọng sẽ giảm 80% lượng khí thải giao thông đường bộ vào giữa thế kỷ này.

Hồi tháng 2-2022, Singapore đã thông báo rằng các cơ quan chính phủ sẽ phát hành tới 35 tỉ đô la Singapore trái phiếu xanh vào năm 2030 để tài trợ cho các dự án cơ sở hạ tầng khu vực công thân thiện với môi trường. Chính phủ kỳ vọng sẽ mang lại lợi ích môi trường lâu dài cho các thế hệ cư dân hiện tại và trong tương lai.

Tháng 6-2022, Singapore đã công bố khuôn khổ quản trị cho các đợt phát hành trái phiếu xanh của quỹ đầu tư thuộc chính phủ. Các quy chế về việc sử dụng tiền thu được, đánh giá và lựa chọn các dự án đủ tiêu chuẩn, cách tiếp cận để quản lý vốn huy động, phân bổ sau khi phát hành và thực hiện báo cáo kết quả.

Singapore cũng đang nghiên cứu việc sử dụng trái phiếu để đầu tư thích ứng với biến đổi khí hậu, bao gồm xây đê đắp kè để bảo vệ bờ biển của hòn đảo. Tình trạng ấm lên trên toàn cầu có thể làm dâng nước biển, nhấn chìm hòn đảo nhỏ này.

Hãng đánh giá tín dụng Fitch đánh giá rằng các kế hoạch phát hành trái phiếu xanh của Singapore sẽ được hỗ trợ bởi các hệ thống phân loại tài chính xanh và thông thường. Điều này cho phép các ngân hàng, tổ chức tài chính điều chỉnh các khoản đầu tư và cho vay trên cơ sở tính toán các tác động đến môi trường. Bộ quy tắc phân loại xanh xác định rõ tính bền vững của các hoạt động kinh tế khác nhau. Trên thực tế, đây là kim chỉ nam cho các nhà đầu tư. “Trái phiếu xanh do Chính phủ Singapore phát hành sẽ phù hợp với tiêu chí phân loại ASEAN. Nhưng thách thức của Singapore là phải phù hợp với cách phân loại của EU”, Jingwei Jia thuộc Fitch nói với Nikkei Asia.

Các thành viên ASEAN đang tìm ra con đường riêng để góp phần chống biến đổi khí hậu. Sau khi ra mắt Lộ trình tài chính bền vững vào năm 2021, Philippines vào đầu năm nay đã phát hành trái phiếu xanh đầu tiên để “tài trợ cho các dự án giảm thiểu và thích ứng với biến đổi khí hậu”. Trong tháng 3 và tháng 4 năm nay, Philippines tung ra 1 tỉ đô la trái phiếu xanh kỳ hạn 25 năm, bên cạnh đó là lượng trái phiếu xanh 600 triệu đô la với nhiều kỳ hạn tại thị trường Nhật Bản.

Là hai quốc gia có đông người dân theo đạo Hồi, Malaysia và Indonesia đã giới thiệu các trái phiếu Hồi giáo xanh, hay còn gọi là sukuk. Từ năm 2017 đến nay, Malaysia đã phát hành 1,9 tỉ đô la sukuk xanh để xây dựng các nhà máy điện mặt trời quy mô lớn. Trong khi đó, Indonesia bán tới 6,3 tỉ đô la sukuk xanh trong giai đoạn 2018-2021.

Thảo Nguyên