Australia được lợi khi Mỹ - Trung Quốc căng thẳng về đất hiếm

Quan hệ giữa chính phủ Australia với chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump đang nguội lạnh khi người đứng đầu hai nước chưa có một cuộc gặp mặt chính thức kể từ khi Tổng thống Donald Trump bắt đầu nhiệm kỳ 2 vào đầu năm 2025 cho dù Australia đang là đồng minh của Mỹ.

Thủ tướng Australia Albanese. Ảnh: Ellinghausen.

Chính quyền Mỹ cũng đang để trống vị trí Đại sứ tại Australia, tiến hành đánh giá thỏa thuận AUKUS và không ngần ngại áp mức thuế 10% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Australia cho dù giữa hai nước đã có hiệp định thương mại tự do trong 10 năm qua. Thủ tướng Australia Anthony Albanese cũng đã nhiều lần công khai bày tỏ mong muốn được gặp trực tiếp Tổng thống Mỹ Donald Trump vào bất kỳ thời điểm nào thuận tiện cho phía Mỹ tuy vậy chỉ gần đây, đề xuất mới được đáp ứng khi Mỹ khẳng định thời điểm của cuộc gặp là ngày 20/10 tới.

Cuộc gặp sắp tới giữa Thủ tướng Australia với Tổng thống Mỹ đang được dư luận Australia quan tâm bởi Australia đang có nhiều nội dung cần nhận được sự ủng hộ và hợp tác nhiệt tình từ phía Mỹ, trong đó không thể không kể đến kế hoạch trang bị tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân trong khuôn khổ thỏa thuận AUKUS. Do cuộc cạnh tranh chiến lược trong khu vực ngày càng diễn biến phức tạp nên Australia không có nhiều thời gian để lãng phí và mong muốn sớm được sở hữu tàu ngầm để có thể gia tăng năng lực đảm bảo an ninh cho đất nước. Tuy vậy, những động thái từ phía chính quyền Mỹ trong thời gian qua lại khá hờ hững khiến cho Australia sốt ruột nên muốn sử dụng cuộc gặp giữa nhà lãnh đạo hai nước để thúc đẩy nội dung này.

Trong lúc Tổng thống Mỹ Donald Trump không mấy mặn mà với Australia thì các biện pháp trả đũa thuế quan qua lại giữa Mỹ và Trung Quốc lại đang tạo ra cơ hội để Australia khẳng định vị thế trong quan hệ với Mỹ.

Ngày 9/10/2025 Trung Quốc đã thông báo các biện pháp siết chặt hoạt động xuất khẩu đất hiếm - nguồn nguyên liệu quan trọng để sản xuất điện thoại thông minh, xe điện và nhiều thiết bị quân sự khác. Mỹ - quốc gia nhập khẩu tới 70% hợp chất và kim loại đất hiếm từ Trung Quốc đã rất không hài lòng trước quyết định mới của Trung Quốc. Tổng thống Mỹ Donald Trump ngay lập tức công bố mức thuế 100% với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc để trả đũa chính sách này của Trung Quốc.

Trong bối cảnh này, Australia, nơi có khoảng 4,2 triệu tấn đất hiếm có thể trở thành nguồn cung đất hiếm cho Mỹ trong lúc nguồn cung từ Trung Quốc bị hạn chế. Trên thực tế, trong cuộc gặp giữa Bộ trưởng Thương mại Australia Don Farrell với Đại diện Thương mại Mỹ Jamieson Greer tại Malaysia vào 3 tuần trước, ông Greer đã đề nghị Australia cung cấp các khoáng sản quan trọng (hàm ý bao gồm cả đất hiếm) cho Mỹ.

Hiện chưa rõ tại cuộc gặp sắp tới, Thủ tướng Australia Anthony Albanese và Tổng thống Mỹ Donald Trump có thể đạt được thỏa thuận nào trong các vấn đề mà hai bên cùng quan tâm hay không song một điều có thể thấy rõ đó là, khi Trung Quốc sử dụng quân bài “đất hiếm” với Mỹ thì Australia đang trở thành đối tác có giá trị hơn trong con mắt Mỹ.

Việt Nga/VOV-Australia