Australia lo ngại khi Mỹ rút tài trợ cho các hoạt động nghiên cứu chung
Quan hệ hợp tác giữa Australia và đồng minh Mỹ tiếp tục xuất hiện những trở ngại mới khi Mỹ rút các nguồn tài trợ cho các dự án nghiên cứu chung giữa hai nước.
Cuối tháng 3 vừa qua, Viện Khoa học xã hội Australia và Viện Khoa học Australia đã ra văn bản chính thức phản đối việc chính phủ Mỹ can thiệp vào hợp tác nghiên cứu giữa hai nước.
Đại học Quốc gia Australia (ANU) là trường đại học duy nhất tại nước này thông báo về việc Mỹ rút nguồn tài trợ cho các dự án nghiên cứu chung. Nguồn: ANU
Tuyên bố của Viện Khoa học Australia cho biết các nhà khoa học của nước này tham gia dự án nghiên cứu chung với Mỹ đã được yêu cầu tham gia khảo sát để tìm hiểu về mức độ tương thích của tổ chức của mình đối với chính sách đối ngoại và đối nội của Mỹ. Viện Khoa học Australia cho rằng, việc Mỹ khảo quan điểm của các nhà khoa học Australia có thể tác động tiêu cực đến năng lực chiến lược và sự phát triển của Australia cũng như trái với pháp luật Australia và các quy định quốc tế về quản lý công tác nghiên cứu khoa học.
Trong tuyên bố của Viện Khoa học xã hội Australia, giáo sư Kate Darian Smith, Chủ tịch Viện cho hay hành động của Mỹ có thể dẫn đến việc Mỹ rút nguồn tài trợ đối với các dự án hợp tác khoa học chung và điều này sẽ tác động lớn đến các dự án này, trong đó có cả những dự án liên quan đến y tế, phát triển kinh tế, giáo dục, năng lượng và an ninh quốc gia.
Mỹ hiện là đối tác nghiên cứu nước ngoài lớn nhất của Australia. Trong năm 2024, chính phủ Mỹ đã chi khoảng 386 triệu AUD để tài trợ cho các dự án nghiên cứu chung giữa hai nước trong đó có nhiều dự án trọng điểm. 40% các công trình nghiên cứu được xuất bản trong lĩnh vực vật lý của Australia có hợp tác với Mỹ, trong đó bao gồm cả khoa học lượng tử, khoa học không gian, các dự án trong khuôn khổ trụ cột II của AUKUS và các công nghệ quan trọng khác. Đồng thời 25% các nghiên cứu khoa học về y sinh và lâm sàng của Australia có hợp tác với Mỹ. Các nhà khoa học Australia hợp tác với Mỹ để phát triển vaccine và sản phẩm y tế giúp củng cố an ninh y tế của Australia.
Trong lĩnh vực khoa học xã hội như kinh tế, giáo dục, tâm lý, trong năm 2024, các dự án nghiên cứu chung giữa Australia và Mỹ nhận được khoản tiền tài trợ lên đến 100 triệu AUD và tổng cộng trong 1 thập kỷ qua số tiền tài trợ cho các dự án chung giữa hai nước lên đến gần 600 triệu AUD.
Theo truyền thông Australia, vào khoảng giữa tháng 3/2025, nguồn tài trợ từ phía Mỹ cho 7 trường đại học hàng đầu của nước này đã bị ngừng lại sau khi một số người tham gia các dự án nghiên cứu chung giữa hai nước được yêu cầu tham gia cuộc khảo sát phải trả lời 36 câu hỏi trong đó có những câu hỏi về việc liệu các trường đại học này có liên quan gì đến Trung Quốc, có nhận tài trợ từ Trung Quốc, hay có các biện pháp bảo vệ phụ nữ cũng như tuân thủ mệnh lệnh hành chính của Mỹ về việc công nhận hai giới tính nam và nữ…
Trước thực tế này, các nhà khoa học Australia đang đề nghị chính phủ Australia can thiệp để hạn chế rủi ro đối với các dự án nghiên cứu nói riêng cũng như những tác động tiêu cực đến các sự phát triển khoa học ở cả Australia và Mỹ.
