'Bà hỏa' rình rập

Vụ cháy quán karaoke ở đường Trần Thái Tông, Hà Nội (ngày 1/11/2016).

Những vụ cháy kinh hoàng

Ngay sau vụ cháy kinh hoàng ở Bình Dương làm 32 người tử vong, chiều ngày 10/9 lại xảy ra vụ cháy tại xưởng chăn, ga, gối, đệm tại thôn Bạch Nao (xã Thanh Văn, huyện Thanh Oai, TP Hà Nội), khiến 3 mẹ con tử vong. Bước đầu, lực lượng chức năng nhận định nguyên nhân dẫn đến vụ cháy có thể xuất phát từ việc hàn xì.

Chúng ta cũng không quên câu chuyện đau lòng diễn ra vào ngày ngày 1/8, khi quán karaoke (số 231 phố Quan Hoa, quận Cầu Giấy, Hà Nội) xảy ra cháy lớn. Trong khi tham gia phòng cháy, chữa cháy và cứu hộ, cứu nạn, 3 cán bộ, chiến sĩ Đội phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn cứu hộ (thuộc Công an quận Cầu Giấy) đã hy sinh khi làm nhiệm vụ.

Trước đó, vụ cháy xảy ra ở quán karaoke 68 Trần Thái Tông (Cầu Giấy, Hà Nội) vào tháng 11/2016 khiến 13 người tử vong. Một vụ cháy quán karaoke khác ở Giảng Võ (Đống Đa, Hà Nội) cách đây 8 năm cũng khiến 5 người tử vong...

Nguyên nhân gây ra hỏa hoạn chắc chắn sẽ được điều tra và xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật. Thế nhưng, điều đáng nói ở đây là dù có xử lý như thế nào mất mát cũng đã xảy ra. Bao nhiêu người đã bỏ mạng oan uổng vì những vụ cháy bất ngờ.

Vì vậy, một số ý kiến cho rằng, để ngăn chặn những sự vụ đau lòng tương tự, cần phải tạo một hành lang pháp lý quy định, quy chuẩn rõ ràng, minh bạch hơn cho dịch vụ kinh doanh phòng hát.

Cháy do sự cố hệ thống thiết bị điện vẫn chiếm tỷ lệ cao nhất

Tháng 8/2022, toàn quốc xảy ra 134 vụ cháy làm chết 10 người, bị thương 7 người; thiệt hại tài sản ước tính 29,68 tỷ đồng. Còn từ đầu tháng 9-2022 đến nay, các địa phương trên cả nước liên tục xảy ra nhiều vụ cháy, có nhiều vụ gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, như: Vụ cháy quán karaoke ở Bình Dương làm 32 người tử vong; vụ cháy kho chăn ga gối đêm ở Hà Nội làm 3 mẹ con tử vong... Trong số 134 vụ cháy, có 62 vụ đã được điều tra làm rõ nguyên nhân, chiếm 47,76% do công tác điều tra nguyên nhân vụ cháy rất khó khăn, phức tạp. Nguyên nhân cháy do sự cố hệ thống thiết bị điện vẫn chiếm tỷ lệ cao nhất.

Vụ cháy quán karaoke ở Bình Dương (ngày 6/9/2022).

Xem xét để truy trách nhiệm cụ thể

Đại tá, PGS.TS Ngô Văn Xiêm - nguyên Phó hiệu trưởng Trường Đại học Phòng cháy, chữa cháy nhấn mạnh: Hầu hết các trường hợp hỏa hoạn xảy ra với cơ sở kinh doanh dịch vụ karaoke đều để lại những hậu quả hết sức đau lòng. “Nguy cơ cháy nổ đối với loại hình kinh doanh dịch vụ này rất cao bởi cả hai yếu tố chính là chất cháy và nguồn nhiệt” - Đại tá Xiêm nhận định và cho biết chất cháy tại các quán karaoke hiện nay đều có tải trọng rất lớn, bao gồm gỗ, xốp, lớp phủ trang trí vật liệu bằng nhựa. Đây đều là những chất dễ bắt lửa; đồng thời tỏa ra lượng khí lớn và rất độc hại cho sức khỏe con người.

“Theo nghiên cứu của chúng tôi, yếu tố tác động nguy hiểm nhất trong một vụ hỏa hoạn đầu tiên là khói. Bên trong đó có những loại khí cực độc mà chỉ cần 10-30mlg/m3 đã rất đáng sợ, có khả năng gây mất cảm giác, ảnh hưởng trực tiếp tới hệ thần kinh con người. Trong khi đó, các cơ sở kinh doanh karaoke để phục vụ kinh doanh đều làm hệ thống cách âm rất kín, bịt mọi lỗ thông ra bên ngoài bằng các vật liệu dễ cháy. Hầu hết các vụ hỏa hoạn, nạn nhân tử vong do ngạt khi hít phải khói” - Đại tá Xiêm phân tích.

Yếu tố nguy cơ thứ hai phải kể tới, theo Đại tá Xiêm, là nguồn nhiệt, mà chủ yếu trong số đó là nhiệt điện; trong khi chủ các cơ sở kinh doanh karaoke không tuân thủ các quy định an toàn.

“Khi trình để xin cấp phép, hệ thống điện bao gồm loại dây, công suất tiêu thụ đều rất chuẩn, nhưng trong quá trình sử dụng, chủ các cơ sở lại tự ý cải tạo, nâng cấp và lắp thêm các thiết bị tiêu thụ điện khác dẫn tới tình trạng quá tải, vượt xa lúc thẩm định. Họ tìm mọi cách giấu kín việc này khiến cơ quan chức năng rất khó khăn để phát hiện và xử lý. Chưa kể có những cơ sở kinh doanh đến 20 năm nhưng vẫn sử dụng hệ thống điện cũ. Điều này rất nguy hiểm và gây ra nguy cơ cao” - Đại tá Xiêm chia sẻ.

Còn theo đại diện Phòng Cảnh sát Phòng cháy chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ (Công an TP Hà Nội), thực tế cho thấy cơ sở kinh doanh karaoke có đặc điểm kiến trúc thường rất kín để tránh tiếng ồn. Mặt trước công trình hầu như bị che chắn để làm biển hiệu quảng cáo; điều kiện thông gió gần như không có, khi xảy ra cháy sẽ gây hiện tượng tụ khói. Đây cũng là nơi tồn chứa nhiều chất dễ cháy như bàn ghế, phông rèm, cách âm, thảm nền bằng mút, xốp, cao su, bông vải sợi… do đó khi cháy có tốc độ cháy lan cực nhanh, tỏa nhiều khói, khí độc.

Ông Lưu Bình Nhưỡng - Phó trưởng Ban Dân nguyện của Quốc hội cho biết, khi Quốc hội khóa XIV giám sát tối cao về phòng cháy chữa cháy đã có Nghị quyết yêu cầu Chính phủ, Bộ Công an, địa phương rà soát, hoàn thiện pháp luật, thực hiện các biện pháp quản lý chặt chẽ, đầu tư cho con người và phương tiện phòng cháy.

"Vụ cháy nghiêm trọng xảy ra ở quán karaoke An Phú (Bình Dương) là bài học đau xót. Cơ quan chức năng sẽ điều tra và tìm nguyên nhân, song một phần lỗi phải từ công tác quản lý nhà nước" - ông Nhưỡng nói.

Về vấn đề xử lý trách nhiệm chính quyền địa phương, ông Nhưỡng cho rằng phải xem lại toàn diện các quy trình, quy định. Người đứng đầu đương nhiên phải chịu trách nhiệm nhưng cần xem xét từng khâu, từng lĩnh vực quản lý chuyên môn để truy trách nhiệm cụ thể.

"Bởi vậy, việc tổng kiểm tra, rà soát các cơ sở kinh doanh karaoke, quán bar, vũ trường nên được tiến hành thường xuyên chứ không phải làm sau mỗi vụ hỏa hoạn chết người. Cần cương quyết dẹp bỏ những cơ sở không đủ điều kiện hoạt động, bổ sung thêm những biện pháp đảm bảo an toàn cho khách hát. Nếu không, những câu chuyện đau lòng sẽ chưa dừng ở đây" - ông Nhưỡng nêu quan điểm.

Cần quan sát kỹ các lối thoát hiểm

Về các vụ cháy liên tiếp diễn ra gần đây và giải pháp nào để hạn chế thấp nhất thiệt hại về người, trao đổi với PV Báo Đại Đoàn Kết, Thượng tá Trần Văn Hướng - Phó Trưởng phòng Cảnh sát phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn cứu hộ Công an TP Đà Nẵng, cho rằng khi cơ sở đã đủ điều kiện phòng cháy chữa cháy thì nguyên nhân chủ yếu là do con người. Chủ cơ sở phải hướng dẫn nhân viên sử dụng thành thạo phương tiện chữa cháy tại chỗ, bình tĩnh hướng dẫn khách thoát hiểm, thông tin nhanh nhất đến lực lượng PCCC&CNCH.

Do các quán karaoke được thiết kế bằng vật liệu cách âm dễ cháy nên phần lớn người dân đến hát (sau khi đã sử dụng bia rượu) không tỉnh táo để phát hiện lửa, có khi là bỏ mặc cả chuông báo cháy. Đây là nguyên nhân khiến rủi ro khi cháy tại các quán karaoke rất cao. Vì vậy, để hạn chế thấp nhất rủi ro, người dân khi vào các cơ sở dịch vụ karaoke, siêu thị, nhà hàng nên quan sát trước lối thoát hiểm để chủ động thoát ra khi có sự cố.

Quang Lộc-Lê Khánh