Ba nước châu Âu quyết khởi động tiến trình tái trừng phạt chương trình hạt nhân Iran, Tehran gửi 'tâm thư', LHQ ra lời hòa giải

E3 quyết định kích hoạt cơ chế tái áp đặt trừng phạt nhằm vào chương trình hạt nhân Iran. (Nguồn: Anadolu)

Trong tuyên bố chung trên trang web chính phủ Anh, E3 cho biết đã quyết định kích hoạt cơ chế “snapback” (tái áp đặt trừng phạt) trước thời hạn giữa tháng 10 nhằm khôi phục các biện pháp được dỡ bỏ theo thỏa thuận hạt nhân năm 2015 (JCPOA). Động thái này có nguy cơ làm gia tăng căng thẳng, diễn ra hai tháng sau khi Israel và Mỹ tấn công Iran.

Trong thư gửi Hội đồng Bảo an LHQ, E3 nhấn mạnh “cam kết sử dụng mọi công cụ ngoại giao có sẵn để bảo đảm Iran không bao giờ phát triển vũ khí hạt nhân", đồng thời bày tỏ hy vọng Tehran sẽ đưa ra các cam kết của mình vào cuối tháng 9 để thuyết phục nhóm này hoãn hành động cụ thể.

Nhận định việc tái áp đặt lệnh trừng phạt của LHQ có thể đánh dấu sự khởi đầu của một giai đoạn mới trong các cuộc đàm phán ngoại giao với Iran, Ngoại trưởng Đức Johann Wadephul cùng ngày kêu gọi Tehran hợp tác toàn diện với Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) và cam kết rõ ràng về việc đàm phán trực tiếp với Mỹ.

E3 đã tổ chức một số vòng đàm phán với Tehran kể từ khi Israel và Mỹ tấn công các cơ sở hạt nhân của Iran vào giữa tháng 6. Cuộc gặp nhằm mục đích đồng ý hoãn cơ chế trên, song các cuộc đàm phán không đưa ra được những cam kết thực tế đầy đủ từ Iran.

Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi đã đưa ra phản ứng với quyết định trên, khẳng định động thái của E3 là "vô căn cứ và không hợp pháp". Trước đó, Iran cũng đã cảnh báo về "phản ứng cứng rắn" nếu lệnh trừng phạt được tái áp dụng.

Bên cạnh đó, ông Araghchi đã gửi một bức thư tới Đại diện cấp cao Liên minh châu Âu (EU) phụ trách chính sách an ninh và đối ngoại Kaja Kallas nhấn mạnh “sự sẵn sàng của Iran nhằm nối lại những cuộc đàm phán ngoại giao thẳng thắn và công bằng, với điều kiện là các bên khác thể hiện tinh thần nghiêm túc và thiện chí, cũng như tránh những hành động gây hại cho cơ hội thành công”.

Cũng trong ngày 28/8, người phát ngôn LHQ Stephane Dujarric dẫn lời Tổng thư ký Antonio Guterres kêu gọi các bên tham gia JCPOA ưu tiên các nỗ lực ngoại giao nhằm giải quyết những quan ngại liên quan chương trình hạt nhân của Iran.

“Tổng thư ký kêu gọi các bên tham gia JCPOA và Hội đồng Bảo an tiếp tục đàm phán để tìm ra giải pháp ngoại giao, bảo đảm tính chất hòa bình của chương trình hạt nhân Iran và mang lại lợi ích kinh tế cho nhân dân Iran”, ông Dujarric nói rõ.

Lưu ý Tổng thư ký LHQ đã nắm được thông tin về bức thư do nhóm E3 gửi Hội đồng Bảo an LHQ, tổ chức đa phương lớn nhất hành tinh kêu gọi nhóm duy trì động lực để đạt được thỏa thuận hạt nhân trong 30 ngày trước khi tái áp đặt các biện pháp trừng phạt.

Bảo Minh