Bà Tạ Thanh Bình: Việt Nam đã đạt các tiêu chí nâng hạng thị trường chứng khoán

Bà Tạ Thanh Bình

Nền tảng vững chắc đáp ứng nâng hạng

Theo bà Tạ Thanh Bình, nền kinh tế Việt Nam năm 2024 đã tăng trưởng tương đối ổn định nhờ chính sách điều hành linh hoạt của Chính phủ, đặc biệt trong lĩnh vực tiền tệ. Cụ thể, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tăng 3,66%, đạt mục tiêu Quốc hội đề ra, trong khi tăng trưởng GDP đạt 7,09%, với mức tăng trưởng quý sau cao hơn quý trước.

Mặc dù có ý kiến cho rằng diễn biến của thị trường chứng khoán chưa phản ánh đầy đủ mức tăng trưởng của nền kinh tế vĩ mô, nhưng các chỉ số chính vẫn ghi nhận sự tăng trưởng ổn định. Chỉ số VN-Index tăng 12%, quy mô vốn hóa thị trường cổ phiếu tăng 19,3%, đạt 69,3% GDP. Thanh khoản thị trường cổ phiếu đạt trên 21.000 tỷ đồng/phiên, tăng 20,4% so với mức trung bình năm 2023. Đáng chú ý, thị trường trái phiếu doanh nghiệp cũng phục hồi mạnh mẽ, với tổng giá trị phát hành đạt 438.531 tỷ đồng, tăng 32% so với năm trước.

Dù vậy, thị trường vẫn gặp phải một số thách thức, đặc biệt là việc nhà đầu tư nước ngoài bán ròng hơn 90.000 tỷ đồng trong năm 2024, cao gấp 4 lần so với năm trước. Ngoài ra, sự biến động mạnh của giá vàng, tiền kỹ thuật số và các chính sách khó lường từ chính quyền Mỹ cũng gây ra những tác động nhất định đến tâm lý thị trường.

Song, sự tăng trưởng của nhà đầu tư và nỗ lực trong chiến lược tái cấu trúc thị trường được thị trường đặc biệt quan tâm. Một trong những điểm sáng quan trọng là sự gia tăng số lượng nhà đầu tư trên thị trường. Tính đến cuối năm 2024, Việt Nam có hơn 9,3 triệu tài khoản nhà đầu tư, tăng 27,5% so với năm 2023. Trong hơn một tháng đầu năm 2025, số tài khoản mở mới tiếp tục tăng hơn 110.000, phản ánh xu hướng quan tâm mạnh mẽ của nhà đầu tư trong nước.

Tuy nhiên, cơ cấu nhà đầu tư vẫn nghiêng về cá nhân, chiếm hơn 99% tổng số tài khoản, trong khi số lượng nhà đầu tư tổ chức vẫn còn hạn chế. Do đó, trong chiến lược phát triển thị trường chứng khoán, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đặt mục tiêu tái cấu trúc nhà đầu tư nhằm gia tăng sự tham gia của các tổ chức lớn, qua đó tạo sự ổn định và bền vững hơn cho thị trường.

Về số lượng nhà đầu tư nước ngoài và chính sách hỗ trợ mới, theo số liệu từ VSDC, hiện có khoảng 41.000 nhà đầu tư nước ngoài trên thị trường chứng khoán Việt Nam, chiếm 0,57% tổng số nhà đầu tư nhưng sở hữu tới 7,35% tổng giá trị chứng khoán đăng ký tại VSDC. Mặc dù năm 2024 ghi nhận lượng bán ròng lớn từ khối ngoại, song giá trị danh mục chứng khoán mà họ nắm giữ vẫn tăng trưởng đáng kể.

Tính đến ngày 31/12/2024, nhà đầu tư nước ngoài sở hữu hơn 28,2 tỷ chứng khoán với tổng giá trị danh mục hơn 323.531 tỷ đồng, tăng 3,29% so với năm trước. Điều này cho thấy niềm tin của nhà đầu tư nước ngoài vào thị trường Việt Nam không chỉ dựa trên giao dịch ngắn hạn mà còn thể hiện ở xu hướng nắm giữ dài hạn.

Việc Bộ Tài chính ban hành Thông tư 68, trong đó có quy định về cơ chế "non-prefunding" (cho phép nhà đầu tư nước ngoài đặt lệnh mua chứng khoán mà không cần có tiền tại thời điểm đặt lệnh), đã tạo ra những chuyển biến tích cực. Chỉ sau ba tháng áp dụng, đã có hơn 1.200 nhà đầu tư nước ngoài tổ chức đăng ký sử dụng cơ chế này với giá trị giao dịch chiếm 11,16% tổng giao dịch của khối ngoại.

Kỳ vọng đột phá trong năm 2025

Bà Tạ Thanh Bình nhận định, năm 2025 sẽ là năm có nhiều điểm sáng với thị trường chứng khoán Việt Nam. Trước tiên, khả năng nâng hạng thị trường là rất khả quan khi Việt Nam đã đáp ứng các tiêu chí cần thiết của FTSE Russell. Điều quan trọng lúc này là việc theo dõi và đánh giá mức độ thực thi chính sách cũng như sự đón nhận từ các nhà đầu tư quốc tế.

Bên cạnh đó, việc vận hành hệ thống công nghệ thông tin KRX trong năm 2025 sẽ giúp thị trường triển khai thêm nhiều sản phẩm mới, gia tăng tính thanh khoản và tối ưu hóa giao dịch. Ngoài ra, với Luật Chứng khoán sửa đổi và các cơ chế mới từ Nghị định 155, Chính phủ sẽ tiếp tục hỗ trợ các doanh nghiệp chất lượng tham gia thị trường, tạo thêm nguồn cung cổ phiếu chất lượng cao.

Về thị trường phái sinh, cơ quan quản lý cũng đang lên kế hoạch triển khai thêm một số sản phẩm mới nhằm đa dạng hóa danh mục đầu tư. Đây là một bước quan trọng trong chiến lược nâng tầm thị trường chứng khoán Việt Nam.

Với tư cách là một đơn vị tham gia vận hành thị trường, VSDC đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo hệ thống đăng ký, lưu ký và thanh toán hoạt động trơn tru theo các tiêu chuẩn quốc tế. Một trong những bước tiến quan trọng là triển khai cơ chế thanh toán CCP (Central Counterparty Clearing), đáp ứng yêu cầu nâng hạng của MSCI.

Bên cạnh đó, VSDC cũng đang nâng cấp hệ thống giao tiếp điện tử để hỗ trợ nhà đầu tư nước ngoài giao dịch thuận lợi hơn. Dự kiến, hệ thống này sẽ hoàn thành vào tháng 3/2025, giúp tăng tốc độ xử lý lệnh và đảm bảo bảo mật cao hơn so với phương thức truyền thống.

Ngoài ra, VSDC còn lên kế hoạch nâng cấp các dịch vụ quỹ đầu tư nhằm thu hút thêm các quỹ nước ngoài tham gia thị trường. Điều này được kỳ vọng sẽ giúp thị trường chứng khoán Việt Nam sẵn sàng đón nhận làn sóng đầu tư mới khi chính thức được nâng hạng.

Theo bà Tạ Thanh Bình, thị trường chứng khoán Việt Nam đang có triển vọng phát triển mạnh mẽ trong năm 2025, đặc biệt với khả năng nâng hạng lên thị trường mới nổi. Các yếu tố hỗ trợ bao gồm chính sách kinh tế vĩ mô ổn định, sự gia tăng số lượng nhà đầu tư, cải cách hạ tầng công nghệ và những giải pháp chiến lược từ cơ quan quản lý. Nếu tận dụng tốt cơ hội này, Việt Nam sẽ không chỉ nâng cao vị thế trên thị trường tài chính quốc tế mà còn tạo ra động lực phát triển bền vững cho nền kinh tế.

Trần Hương