Ba tiểu đoàn S-400 trên tàu: Điều gì biến tàu tuần dương của Nga thành 'quái vật phòng không'?

Tàu tuần dương lớp Kirov của Nga và bệ phóng S-400. Ảnh: MW.

Chiến hạm mặt nước lớn nhất và được vũ trang mạnh nhất thế giới – tuần dương hạm lớp Kirov Admiral Nakhimov (Đô đốc Nakhimov) – đã chính thức bắt đầu các cuộc thử nghiệm trên Biển Trắng, sau 28 năm. Trước đó, vào tuần cuối cùng của tháng 7, chiến hạm được xác nhận đã hạ thủy trở lại.

Truyền thông Nga đặc biệt nhấn mạnh đến hỏa lực khủng khiếp của con tàu 28.000 tấn này, với kho vũ khí gồm 80 tên lửa hành trình, trong đó có các tên lửa tấn công mặt đất như 3M14T Kalibr, có khả năng tấn công chính xác mục tiêu trên bộ ở khoảng cách tới 2.500 km, cũng như tên lửa chống hạm Zircon thế hệ mới có thể đạt tốc độ Mach 9.

Tuy nhiên, thường bị bỏ qua là tiềm năng tác chiến phòng không khổng lồ của tuần dương hạm này, khi phần lớn trong tổng số 176 ống phóng thẳng đứng – 96 ống – được dành riêng cho biến thể hải quân của hệ thống phòng không tầm xa S-400.

Tên lửa hành trình Zircon được phóng từ tàu khu trục Nga. Ảnh: MW.

Admiral Nakhimov là tàu chiến đầu tiên được trang bị S-400 phiên bản hải quân, thay thế cho hệ thống S-300F từ thời Liên Xô vốn đã lạc hậu. S-300F chỉ có tầm đánh chặn giới hạn ở mức 90 km với tên lửa 5V55R, và dù từng có nỗ lực nâng cấp thành biến thể S-300FM với tầm bắn gấp đôi, đầu tư cho phòng không hải quân đã sụt giảm nghiêm trọng sau khi Liên Xô tan rã.

Hệ thống S-400 trên biển dự kiến mang lại tầm đánh chặn tới 400 km với tên lửa 40N6, đồng thời tích hợp nhiều lớp tên lửa tầm ngắn hơn để tạo lưới phòng thủ đa tầng. Nhờ hai lò phản ứng hạt nhân, lớp Kirov có thể nhanh chóng di chuyển kho vũ khí phòng không này đến khắp vùng Bắc Cực – nơi con tàu được bố trí – biến nó thành “quân bài thay đổi cuộc chơi” về năng lực phòng không tại khu vực.

Các ống phóng S-300F. Ảnh: MW.

Mặc dù dự kiến các tàu chiến Nga khác cũng sẽ được tích hợp S-400 hải quân trong tương lai, Admiral Nakhimov gần như chắc chắn vẫn vượt trội tuyệt đối về quy mô kho vũ khí phòng không.

Để so sánh, một tiểu đoàn S-400 trên bộ có 8 xe phóng, mỗi xe 4 tên lửa, tổng cộng 32 tên lửa. Trong khi đó, chỉ riêng một tuần dương hạm lớp Kirov đã mang số lượng tương đương ba tiểu đoàn – 96 quả. Kho vũ khí này còn vượt quá tổng số tên lửa phòng không tầm xa mà phần lớn các quốc gia trên thế giới sở hữu. Nếu quy đổi thành hệ thống mặt đất, giá trị ước tính khoảng 1,6 tỷ USD.

Việc tích hợp S-400 hải quân cũng được cho là yếu tố chính khiến chi phí hiện đại hóa Admiral Nakhimov trở nên khổng lồ, song nó mang lại hiệu quả bảo vệ không phận Bắc Cực vượt trội so với hệ thống phòng không mặt đất nhờ tính cơ động cao.

Phóng tên lửa đất đối không từ hệ thống S-400. Ảnh: MW.

Tên lửa 40N6 đã chứng minh khả năng bắn hạ các mục tiêu nhỏ, bay rất thấp ở giới hạn tầm bắn, cũng như đánh chặn mục tiêu siêu vượt âm tốc độ tới Mach 8 – trong khi bản thân nó có thể bay trên Mach 14. Tên lửa 40N6 cùng các biến thể khác thuộc hệ thống S-400 đã được thử lửa khốc liệt trong cuộc chiến Nga – Ukraine, cho thấy sự đa năng, từ phòng thủ tên lửa đạn đạo cho đến bảo vệ máy bay tiêm kích đồng minh bằng cách bắn hạ tên lửa phòng không đối phương.

Giới chức Nga nhấn mạnh tiềm năng hiện đại hóa to lớn của lớp Kirov, và một số nguồn tin trong nước đã suy đoán rằng trong tương lai, các tàu này có thể tiếp tục được tăng cường sức mạnh phòng không với việc tích hợp các loại tên lửa tầm siêu xa thuộc hệ thống S-500 và S-550 – vốn được thiết kế cho chiến tranh chống vệ tinh và đánh chặn tên lửa đạn đạo xuyên lục địa.

Huyền Chi