Bắc Kinh hy vọng 'làm ấm' quan hệ Mỹ-Trung với chính quyền kế tiếp của Washington

Ứng viên đảng Dân chủ Joe Biden đang dẫn trước trong cuộc chạy đua tổng thống Mỹ. Ảnh: Reuters

Nhận xét của Le Yucheng, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Trung Quốc, là những dấu hiệu tích cực đầu tiên từ Bắc Kinh kể từ cuộc bầu cử hôm thứ Ba, điều mà các nhà quan sát coi là ảnh hưởng lớn nhất đối với Trung Quốc trong bối cảnh nước này đang tranh giành quyền lực với Mỹ.

Thông điệp từ Trung Quốc đến khi ứng cử viên đảng Dân chủ Joe Biden đang dẫn trước trong cuộc đua tổng thống, trong khi Tổng thống Donald Trump phát động các cuộc chiến pháp lý ở một số bang chiến trường để tìm cách chiến thắng.

Khi cuộc kiểm phiếu vẫn đang tiếp tục diễn ra, ông Le Yucheng nói rằng Bắc Kinh hy vọng cuộc bầu cử Mỹ "diễn ra suôn sẻ", không gặp bất kỳ trở ngại nào.

Ông nói trong một cuộc họp báo tại Bắc Kinh: “Bất chấp sự khác biệt giữa Trung Quốc và Mỹ, vẫn có những lợi ích chung và cơ hội hợp tác rộng rãi."

“Duy trì và thúc đẩy quan hệ Trung - Mỹ một cách lành mạnh và ổn định là vì lợi ích của nhân dân hai nước chúng ta và phản ánh những kỳ vọng chung của cộng đồng quốc tế”.

“Trung Quốc hy vọng rằng chính quyền mới của Mỹ sẽ cùng chúng tôi tập trung vào hợp tác và quản lý đúng đắn những khác biệt của chúng tôi, để đưa quan hệ Trung - Mỹ trở lại đúng hướng là không xung đột, không đối đầu, tôn trọng lẫn nhau và cùng có lợi- hợp tác cùng thắng”.

Thông điệp của ông Le phần lớn phù hợp với cách tiếp cận “không bình luận” của chính phủ Trung Quốc đối với cuộc bầu cử Hoa Kỳ. Nhưng nó "tích cực và chân thành hơn một chút" so với những nhận xét thông thường từ Bộ Ngoại giao trong những tuần gần đây, Pang Zhongying, giáo sư quan hệ quốc tế của Đại học Ocean Trung Quốc, cho biết.

Ông cho biết với việc Biden tiến gần hơn đến Nhà Trắng, Bắc Kinh tỏ ra lạc quan một cách thận trọng về những thay đổi tích cực mà cựu phó tổng thống có thể mang lại cho quan hệ song phương, đang ở mức thấp nhất trong nhiều thập kỷ.

Theo Pang, Bắc Kinh thực sự kỳ vọng rằng Biden có thể cải tổ chính sách đối đầu với Trung Quốc của Trump, mở lại cơ chế đối thoại chính thức và thậm chí hồi sinh một phần chính sách gắn bó hàng thập kỷ của Mỹ với Trung Quốc, điều mà Trump đã thực hiện một cách hiệu quả trong những tháng gần đây.

Ông nói: “Điều đó nói lên rằng, Trung Quốc biết rõ rằng không thể quay lại những ngày xưa tốt đẹp bởi vì cả hai quốc gia đều đã thay đổi. Và vẫn còn phải xem Biden có thể đi bao xa để khắc phục thiệt hại gây ra cho quan hệ song phương của chính quyền Trump và quay trở lại thời kỳ trước Trump."

Seth Jaffe, trợ lý giáo sư khoa học chính trị và các vấn đề quốc tế tại Đại học John Cabot ở Rome, cũng cho biết một nhiệm kỳ tổng thống của Biden có thể cung cấp phạm vi để thiết lập lại quan hệ Mỹ-Trung, nhưng nó sẽ không tồn tại lâu.

Jaffe nói: “Tôi nghi ngờ Bắc Kinh thích Biden hơn Trump vì ông ấy có thể đoán trước được, điều này sẽ cho phép lập kế hoạch chiến lược tốt hơn. Chính sách về Trung Quốc của Biden vẫn chưa được thể hiện rõ ràng, nhưng chắc chắn nó sẽ mang tính truyền thống hơn, dựa trên liên minh và thông báo thông minh hơn, nhưng cũng có thể là cứng rắn hơn”.

Căng thẳng gia tăng giữa Bắc Kinh và Washington dự kiến sẽ tiếp diễn khi Biden sẽ cố gắng sửa chữa hệ thống đồng minh của Mỹ và thành lập liên minh chống Trung Quốc trên các lĩnh vực chính sách đối ngoại quan trọng. Jaffe nói: “Nếu Biden thận trọng, ông ấy sẽ dành thời gian và sự chú ý cho Trung Quốc trong những ngày đầu của nhiệm kỳ tổng thống".

Wang Jiangyu, chuyên gia luật quốc tế tại Đại học Thành phố Hong Kong, cho biết Biden có thể học hỏi từ chính quyền Obama về cách đối phó với Trung Quốc hiệu quả hơn và tranh thủ các quan chức cũ từ thời đó.

“Barack Obama đã thất bại trong việc thay đổi Trung Quốc mặc dù đã dành nhiều thời gian và tâm sức cho nó. Nhưng sau khi Donald Trump lên nắm quyền, sau một vài đòn đánh thô bạo, Trung Quốc đã nhượng bộ về thương mại”, ông nói.

“Một số [trong nhóm của Biden] cũng có thể nghĩ rằng sử dụng một cây gậy lớn là cách thích hợp để xử lý Trung Quốc”.