Bác sĩ nội trú Phạm Thị Hải Yến nói gì về vấn đề bảo vệ sức khỏe tại talkshow 'Gen Z Giữ Thận'

“Gen Z Giữ Thận” là một talkshow sinh viên được triển khai theo hướng “phòng khám” phiên bản Gen Z. Mang không khí trẻ trung, kể chuyện về sức khỏe thận bằng ngôn ngữ chuyên gia cũng mang cảm giác trực quan hơn. Mở màn là khu trải nghiệm “Thận ơi nói gì?” - nơi người tham dự được “soi” lại những thói quen hằng ngày theo cách vui nhộn bằng những tấm thẻ kèm dòng chữ nhắc nhở về lối sống bản thân. Từ đó, chương trình chuyển mạch sang phần talkshow kiến thức thực tế, rồi nối tiếp bằng giao lưu tương tác để các bạn Gen Z đặt câu hỏi, chia sẻ nếp sống và quan điểm của mình.

Hình ảnh tại talkshow "Gen Z Giữ Thận".

Góc nhìn và cảm xúc từ sinh viên sau talkshow

Nguyễn Dương, 19 tuổi, sống tại Hà Nội chia sẻ "Mình thấy chương trình bám rất sát thực tế và nhắm đúng đối tượng Gen Z, vì toàn bộ nội dung xoay đúng những thói quen 'đặc sản' của tụi mình như thức khuya, ăn uống nhanh, ít vận động, chủ quan với khám định kỳ. Concept phòng khám và khu trải nghiệm làm kiến thức dễ hiểu, dễ nhớ, không bị khô như nghe lý thuyết. Nói chung chương trình 'take care' khá tốt: vừa tạo cảm giác gần gũi, vừa kéo người xem vào đúng vấn đề để tự nhìn lại mình".

Như phần trả lời của bạn Ngô Quang Tài, 21 tuổi, sống tại Hà Nội lại nhớ nhất một ý ngắn gọn nhưng “đánh thẳng tâm lý”: “Bệnh thận hay im lặng. Không đau không có nghĩa là không sao.” Bạn nói thêm, trước đây mình hay nghĩ khám sức khỏe định kỳ là tốn thời gian, nhưng sau talkshow thì thấy việc kiểm tra đều đặn giống như “mua bảo hiểm” cho chính mình.

Ảnh sinh viên giơ tay đặt câu hỏi/trao đổi trực tiếp.

Vai trò và ý nghĩa của thận đối với cơ thể

Vai trò của thận không chỉ là “lọc”. Mở đầu phần chuyên môn, ThS. BS nội trú Phạm Thị Hải Yến nhấn mạnh thận là cơ quan tham gia điều hòa nước - điện giải, giúp cơ thể duy trì trạng thái ổn định mỗi ngày. Vì làm việc âm thầm nên thận cũng dễ bị “bỏ quên”, cho đến khi cơ thể phát tín hiệu rõ rệt. Bác sĩ Hải Yến lưu ý khi thận suy yếu, hệ lụy có thể kéo theo nhiều vấn đề như rối loạn chuyển hóa, tăng huyết áp, mệt mỏi kéo dài; trường hợp nặng có thể phải lọc máu hoặc điều trị lâu dài.

Các bước xét nghiệm sức khỏe thận.

Bác sĩ nhắc đến một số triệu chứng phổ biến như sốt, tiểu buốt, tiểu dắt, đau hông lưng. Tuy nhiên, điểm đáng sợ là không phải ai cũng có dấu hiệu rầm rộ từ sớm; có người chỉ thấy “khác khác” trong sinh hoạt nhưng bỏ qua vì bận học, bận làm, bận chạy lịch. Thông điệp bác sĩ đưa ra khá rõ không tự chẩn đoán theo cảm tính, nhưng cũng không được xem nhẹ những bất thường lặp lại.

Nâng cao nhận thức cộng đồng

Khám thận đừng “làm cho có”. Một điểm bác sĩ đề cập khá thẳng là bất cập trong thói quen khám của nhiều người: đi khám ở nơi không chuyên sâu hoặc kiểm tra chưa đầy đủ, đôi khi chỉ xét nghiệm máu. Bác sĩ khuyến nghị mọi người nên trao đổi rõ mục tiêu kiểm tra và cân nhắc thực hiện các xét nghiệm phù hợp theo tư vấn chuyên môn, trong đó có tổng phân tích nước tiểu (bên cạnh xét nghiệm máu) để tăng khả năng phát hiện sớm bất thường. Bác sĩ cũng gợi ý nếu có điều kiện, nên ưu tiên cơ sở có chuyên khoa thận - tiết niệu hoặc tuyến có kinh nghiệm để việc đọc chỉ số và hướng dẫn theo dõi sát hơn.

Lý do chính dẫn tới việc bệnh thận đang ngày càng "trẻ hóa"

Trong phần chia sẻ khiến cả hội trường chú ý nhất, bác sĩ Hải Yến nói về thực tế lâm sàng: số ca bệnh liên quan thận ở người trẻ xuất hiện nhiều hơn, thậm chí có bệnh nhân rất trẻ tuổi. Điều bác sĩ muốn nhấn mạnh không phải để tạo hoang mang, mà để “gõ hồi chuông” cho các bạn trẻ thường tự tin vì còn trẻ: tuổi trẻ không đồng nghĩa với miễn nhiễm, nhất là khi thói quen sinh hoạt đang đẩy cơ thể vào trạng thái quá tải.

ThS. BS nội trú Phạm Thị Hải Yến chia sẻ tại talkshow.

Phát hiện sớm là chìa khóa. Bác sĩ giải thích: nếu bệnh thận được phát hiện sớm và can thiệp kịp thời, nhiều người vẫn có thể sống khỏe mạnh và sinh hoạt gần như bình thường. Ngược lại, bệnh thận thường chỉ bộc lộ triệu chứng nặng khi đã tiến triển về sau, khiến người trẻ dễ chủ quan ở giai đoạn đầu. Khi đó, bệnh có thể diễn biến nhanh và việc điều trị trở nên khó khăn hơn, thậm chí ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe lâu dài.

Nguyên nhân chủ quan: lối sống “đặc sản sinh viên”. Theo bác sĩ, lối sống là một nguyên nhân rất đáng nói ở người trẻ: ăn đồ nhanh, thực phẩm nhiều muối/đường khó kiểm soát; thức đêm chạy deadline; uống ít nước; ngủ không đủ và không đúng giờ. Những thói quen này không làm thận “hỏng ngay”, nhưng nếu kéo dài sẽ khiến cơ thể phải bù trừ liên tục. Bác sĩ nhấn mạnh thay đổi nhỏ nhưng đều đặn - ngủ đúng hơn, ăn giảm mặn hơn, uống nước đều hơn.

Ảnh card liên quan đến sức khỏe thận.

Bác sĩ Hải Yến chia sẻ thêm: "Đừng tự tin mù quáng với thuốc và thực phẩm chức năng. Bác sĩ cũng cảnh báo về việc gần đây xuất hiện nhiều sản phẩm “lạ”, quảng cáo tràn lan trên mạng. Người trẻ cần tỉnh táo, nâng kỹ năng đọc hiểu thông tin y tế và hỏi ý kiến chuyên môn khi cần, tránh tình trạng dùng theo trào lưu rồi lãnh hậu quả".

Bên cạnh lối sống, bác sĩ nói thêm yếu tố di truyền cũng đáng lưu ý. Nếu gia đình có người từng mắc bệnh thận hoặc các vấn đề liên quan như tăng acid uric, hoặc có những yếu tố nguy cơ khác, việc sàng lọc sớm và đều đặn càng quan trọng. Bác sĩ nhấn mạnh chăm sóc sức khỏe cho thận không chỉ là chuyện cá nhân, mà còn là chuyện giữ sức khỏe cho những gia đình và xa hơn là cho tương lai của chính mình.

Kết lại, thông điệp lớn nhất là hành động “nhỏ nhưng đều”. Talkshow khép lại bằng một lời nhắc thực tế, đừng đợi cơ thể lên tiếng thật to mới bắt đầu lắng nghe. Với sinh viên, việc giữ thận khỏe không nằm ở những điều xa vời, mà bắt đầu từ lịch sinh hoạt, khẩu vị ăn uống, thói quen khám định kỳ và sự tỉnh táo trước thông tin y tế trên mạng.

Ảnh chụp cuối BTC với talkshow.

(Ảnh: NVCC)