Bài 2: Khi Đảng gần dân, hủ tục không còn chỗ đứng

Chính quyền gần dân, hủ tục dần được thay thế

Thực hiện Nghị quyết số 15 -NQ/TU của Tỉnh ủy, BCH Đảng bộ huyện đã xây dựng Kế hoạch số 240-KH/HU và thành lập Ban Chỉ đạo (BCĐ) thực hiện Nghị quyết số 15-NQ/TU huyện gồm 38 đồng chí; chỉ đạo 10/10 xã, thị trấn thành lập BCĐ cùng cấp. Chỉ đạo các xã, thị trấn rà soát, thống kê các hủ tục, phong tục, tập quán lạc hậu còn tồn tại trong các dân tộc trên địa bàn huyện, bước đầu huyện xác định có 8 hủ tục, phong tục, tập quán lạc hậu. Đưa các hủ tục, phong tục tập quán lạc hậu đã được thống kê bổ sung vào quy ước, hương ước của bản, tổ dân phố.

Bản Tạng Đán (xã Thân Thuộc) tổ chức họp dân triển khai mô hình xóa bỏ tập quán thả rông gia súc.

Ngay sau đó, huyện chỉ đạo triển khai các mô hình điểm về xóa bỏ hủ tục, phong tục, tập quán lạc hậu. Cụ thể tháng 11/2024, huyện triển khai thực hiện mô hình điểm cấp huyện về xóa bỏ tập quán thả rông gia súc, xây dựng nếp sống văn minh (NSVM) tại bản Nà Phát (xã Nậm Cần) và nhận được sự đồng tình hưởng ứng của nhân dân. Tại buổi triển khai, 128/128 hộ ký cam kết thực hiện mô hình. Năm 2025, BCĐ huyện tiếp tục triển khai thực hiện mô hình điểm về xóa bỏ tình trạng tảo hôn, xây dựng NSVM tại bản Mít Nọi (xã Hố Mít).

Hai mô hình này được huyện thực hiện điểm và tiếp tục nhân rộng ra các xã. Minh chứng tại xã Thân Thuộc đã xây dựng mô hình điểm xóa bỏ tập quán thả rông gia súc tại bản Chom Chăng; mô hình “Xóa bỏ tình trạng tảo hôn, xây dựng NSVM” tại bản Nà Ban. Đến nay, Đảng ủy các xã, thị trấn đã và đang xây dựng, thực hiện 17 mô hình điểm về xóa bỏ hủ tục, phong tục, tập quán lạc hậu, xây dựng NSVM theo các hủ tục, phong tục, tập quán lạc hậu trên địa bàn còn tồn tại.

Huyện ủy Tân Uyên triển khai mô hình thí điểm "xóa bỏ tình trạng tảo hôn, xây dựng nếp sống văn minh tại bản Mít Nọi (xã Hố Mít).

Ông Lò Văn Đanh – Trưởng bản Nà Phát cho biết: Trước khi triển khai mô hình, bà con dân bản chăn nuôi với tổng đàn gia súc lên tới 500 con, nhiều hộ vẫn còn thói quen thả rông gia súc, thế nhưng sau khi triển khai mô hình điểm xóa bỏ tập quán thả rông gia súc, xây dựng NSVM bà con đều hiểu và chấp hành, trong đó đảng viên trong chi bộ phải làm mẫu, làm trước. Đến nay, các gia đình đều làm chuồng trại kiên cố, chăn dắt cẩn thận không còn tình trạng thả rông gia súc.

Còn với mỗi tổ chức đoàn thể, căn cứ chức năng nhiệm vụ thực hiện một mô hình. Ví như Hội Liên hiệp Phụ nữ huyện xây dựng mô hình “Hội nàng dâu họ Giàng tiên phong xóa bỏ hủ tục lạc hậu” tại xã Hố Mít; Ủy ban MTTQ Việt Nam huyện xây dựng mô hình “Xóa bỏ tập quán lạc hậu trong việc tang tại bản Nà Ún, xã Pắc Ta”; Đoàn Thanh niên huyện với mô hình “CLB nữ sinh mở đường đến tương lai” tại xã Mường Khoa; Hội Nông dân huyện phát động mô hình “Câu lạc bộ Nông dân thi đua sản xuất kinh doanh giỏi gắn với không hủ tục và xây dựng NSVM”…

Đánh giá hiệu quả sau hơn 1 năm thực hiện, đồng chí Lò Văn Học – Phó Bí thư Thường trực Huyện ủy, Phó Chủ tịch HĐND huyện khẳng định: Nghị quyết 15-NQ/TU đã từng bước đi vào cuộc sống, làm thay đổi từ nhận thức đến hành động, tạo nền tảng vững chắc để xóa bỏ hủ tục, phong tục, tập quán lạc hậu, xây dựng NSVM trong nhân dân trên địa bàn huyện. Một số hủ tục, phong tục tập quán lạc hậu đã được xóa bỏ như: tang lễ không quá 48 giờ; việc đi viếng bằng vòng hoa, bức trướng, rải vàng mã; nhận lễ bằng trâu, bò; cúng dài ngày sau lễ tang…

Đồng chí Lò Văn Học - Phó Bí thư Thường trực Huyện ủy, Phó Chủ tịch HĐND huyện trao đổi với phóng viên.

Hành trình dài còn không ít gian nan

Đối với 8 hủ tục, phong tục, tập quán lạc hậu được thống kê và cần phải xóa bỏ, huyện đã chỉ đạo các xã, thị trấn bổ sung vào quy ước, hương ước bản, tổ dân phố. Đến nay, toàn huyện có 26/93 bản, tổ dân phố đã đưa các hủ tục, phong tục, tập quán lạc hậu vào quy ước cộng đồng dân cư để thực hiện xóa bỏ và được UBND xã quyết định công nhận. 67 bản, tổ dân phố còn lại đang triển khai xin ý kiến nhân dân về việc bổ sung các hủ tục, phong tục, tập quán lạc hậu vào quy ước bản, tổ dân phố. Có 88/93 bản đã tổ chức cho nhân dân ký cam kết thực hiện xóa bỏ các hủ tục, phong tục, tập quán lạc hậu.

Nhiều diện tích rừng của doanh nghiệp đầu tư trồng tại Tân Uyên đang rất cần sự chung tay bảo vệ của cấp ủy, chính quyền cũng như toàn thể nhân dân.

Đồng chí Lò Văn Học cho biết thêm: Trong 8 nội dung đã xác định thì tảo hôn là hủ tục khó xóa bỏ nhất. Vì tảo hôn chủ yếu phổ biến ở đồng bào dân tộc thiểu số, do trình độ nhận thức của nhân dân về tảo hôn còn hạn chế. Cùng với đó, do một số quy định của pháp luật hiện hành về xử lý vi phạm hành chính đối với các trường hợp tảo hôn ở mức rất thấp, không đủ sức răn đe, ngăn chặn kịp thời nên việc xóa bỏ hủ tục này trong thời gian ngắn là bài toán khó, cần có sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị”.

Năm 2025, huyện Tân Uyên thực hiện mục tiêu xóa bỏ trên 30% hủ tục, phong tục, tập quán lạc hậu trên địa bàn. Để thực hiện được mục tiêu đó, BCĐ thực hiện Nghị quyết 15 từ huyện đến xã hướng dẫn sửa đổi, bổ sung, thay thế quy ước, hương ước, đảm bảo 100% các bản, tổ dân phố đưa các hủ tục, phong tục, tập quán lạc hậu vào quy ước, hương ước cộng đồng dân cư.

Nhiều hộ dân xã Thân Thuộc đã nuôi nhốt gia súc tập trung, có kiểm soát.

Tổ chức đồng loạt cho nhân dân các bản, tổ dân phố ký cam kết thực hiện xóa bỏ các hủ tục, phong tục, tập quán lạc hậu đã được xác định. Thành lập, duy trì và nhân rộng các tổ, nhóm, ban vận động bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc gắn với thực hiện xóa bỏ hủ tục, phong tục, tập quán lạc hậu, xây dựng NSVM gắn với phát triển du lịch. BCĐ huyện yêu cầu cấp ủy các cấp đưa các nội dung thực hiện Nghị quyết 15-NQ/TU vào nội dung sinh hoạt của chi bộ, các đoàn thể; đưa nội dung thực hiện Nghị quyết gắn với xem xét, đánh giá chất lượng và xếp loại tổ chức đảng, đảng viên hằng năm; xử lý cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức vi phạm Nghị quyết 15-NQ/TU.

Thay đổi một tập tục, thói quen trong đời sống sinh hoạt, văn hóa không thể là việc làm ngay trong chốc lát mà cần có quá trình. Vì vậy, rất cần sự chung tay vào cuộc của cả hệ thống chính trị để Nghị quyết 15 -NQ/TU lan tỏa, đi vào cuộc sống trong mỗi bản làng của huyện Tân Uyên.

Huyện Tân Uyên xác định 8 hủ tục, phong tục, tập quán lạc hậu cần xóa bỏ: Thả rông gia súc; tảo hôn, hôn nhân cận huyết; cúng khi ốm đau và kiêng không ra khỏi nhà; người chết hỏa táng không hợp vệ sinh; chôn cất người chết và hỏa táng không đảm bảo; lễ cúng ma khô; tự sinh con ở nhà; tổ chức lễ cưới, thách cưới cao.

Thu Trang Nhấn để tìm kiếm tin cùng tác giả