Bài cuối: Huy động tổng lực để Khu kinh tế Vũng Áng rộng cửa đón thời cơ mới

Nhiều ý kiến nhận định, năm 2025 sẽ là khởi đầu giai đoạn bứt tốc của Khu kinh tế Vũng Áng khi Tập đoàn Vingroup đầu tư tổ hợp dự án công nghiệp - cảng biển - logistics. kỳ vọng những quyết sách mới từ Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XX nhiệm kỳ 2025-2030 cùng chiến lược phát triển từ Quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, Khu kinh tế Vũng Áng sẽ có thêm sự đồng hành của những cơ chế, chính sách, giải pháp mới để gánh vác vai trò đầu tàu đưa Hà Tĩnh trở thành tỉnh khá của cả nước.

Định hướng phát triển Khu kinh tế (KKT) Vũng Áng nhằm khai thác lợi thế cảng biển nước sâu Vũng Áng - Sơn Dương được Hà Tĩnh xác định từ Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XV nhiệm kỳ 2000-2005 và tiếp tục chọn là khâu đột phá phát triển xuyên suốt qua các kỳ đại hội XVI, XVII, XVIII.

Đại hội Đảng bộ tỉnh lần XIX nhiệm kỳ 2020-2025 và Quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 khẳng định: KKT Vũng Áng với hạt nhân là Khu liên hợp Gang thép Formosa và cụm cảng biển nước sâu Vũng Áng - Sơn Dương là trung tâm động lực tăng trưởng của tỉnh. Nghị quyết số 09-NQ/TU ngày 22/11/2021 của BCH Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX về phát triển KKT Vũng Áng giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030 đề ra mục tiêu: “Xây dựng KKT Vũng Áng với các trụ cột: công nghiệp luyện kim, năng lượng, chế biến, chế tạo; trung tâm logistics và dịch vụ cảng biển; phát triển thương mại - dịch vụ (TM-DV), tạo nền tảng vững chắc”.

Chính sách đồng bộ đã tạo đòn bẩy để Khu kinh tế Vũng Áng phát triển đúng định hướng với trụ cột là luyện kim, năng lượng, chế biến, chế tạo, trung tâm logistics và dịch vụ cảng biển, TM-DV.

KKT Vũng Áng là 1 trong 8 KKT ven biển được ưu tiên đầu tư phát triển từ nguồn ngân sách Nhà nước. Nắm bắt lợi thế, Hà Tĩnh đã sớm xây dựng chiến lược phát triển, ban hành những quyết sách và triển khai đồng bộ các giải pháp đưa KKT Vũng Áng từng bước phát triển với các trụ cột luyện kim, năng lượng, chế biến, chế tạo, công nghiệp sản xuất ô tô, trung tâm logistics và dịch vụ cảng biển, TM-DV. Sau hơn 18 năm đi vào hoạt động, KKT Vũng Áng đã thu hút 148 dự án, gồm 55 dự án có vốn đầu tư nước ngoài, 93 dự án đầu tư trong nước với số vốn đăng ký hơn 18 tỷ USD, giải quyết việc làm cho hơn 20 nghìn lao động, đóng góp hơn 95% kim ngạch xuất nhập khẩu và từ 50-60% tổng thu ngân sách của tỉnh; một số sản phẩm công nghiệp chủ lực như thép đóng góp 18% sản lượng cả nước, điện đóng góp hơn 3% sản lượng cả nước. Một số dự án hạt nhân đóng vai trò hết sức quan trọng đối với sự phát triển của tỉnh và khu vực như: Khu liên hợp Gang thép và cảng biển nước sâu Formosa Hà Tĩnh, Dự án Tổng kho Khí hóa lỏng, các dự án nhiệt điện Vũng Áng 1 và 2, các nhà máy sản xuất pin ô tô điện của Tập đoàn Vingroup…

Các doanh nghiệp trong KKT Vũng Áng đóng góp lớn vào nguồn thu ngân sách.

Sự phát triển của KKT Vũng Áng trong thời gian qua đã tạo nền tảng để Hà Tĩnh đón làn sóng đầu tư mới. Trong đó, Dự án Đầu tư xây dựng và kinh doanh kết cấu hạ tầng Khu công nghiệp Vinhomes Vũng Áng của Tập đoàn Vingroup quy mô gần 1.000 ha, tổng mức đầu tư hơn 13 nghìn tỷ đồng khi đi vào vận hành dự kiến giải quyết việc làm cho hơn 40.000 lao động, tạo ra động lực để thu hút nhiều dự án vào KKT Vũng Áng.

Mục tiêu đề ra giai đoạn 2025-2030 là thu hút vốn đăng ký đầu tư mới vào KKT Vũng Áng đạt từ 4-7 tỷ USD; tốc độ tăng giá trị sản xuất công nghiệp, dịch vụ đạt từ 15-20%/năm; tổng thu ngân sách cả giai đoạn từ 100-120 nghìn tỷ đồng; hàng hóa thông qua cảng trên 60 triệu tấn/năm; tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa cả giai đoạn đạt từ 12-14 tỷ USD. Để KKT Vũng Áng thực sự trở thành trung tâm động lực tăng trưởng của tỉnh và khu vực, thời gian tới, Hà Tĩnh tập trung thực hiện tốt công tác quy hoạch và quản lý quy hoạch. Điều chỉnh, mở rộng quy mô KKT Vũng Áng gắn với xây dựng TX Kỳ Anh, huyện NTM Kỳ Anh, từng bước hình thành thành phố công nghiệp - TM-DV phía Nam của tỉnh, kết nối với quy hoạch vùng Nam Hà Tĩnh - Bắc Quảng Bình và quy hoạch vùng Bắc Trung Bộ, duyên hải Trung Bộ theo định hướng Nghị quyết số 26-NQ/TW của Bộ Chính trị.

Hoạt động sản xuất tại Nhà máy Pin VinES Hà Tĩnh.

Ưu tiên quỹ đất xây dựng các khu chức năng, khu công nghiệp, TM-DV quy mô lớn theo hướng hiện đại, xanh, sạch, thân thiện với môi trường. Tập trung huy động nguồn lực, thu hút đầu tư hạ tầng cụm cảng Vũng Áng - Sơn Dương, trung tâm logistics, khai thác lợi thế cảng biển, vận tải biển, kết nối KKT Vũng Áng với Lào và vùng Đông Bắc Thái Lan. Đẩy mạnh cải cách hành chính; quan tâm phát triển nguồn nhân lực, đội ngũ công nhân có tay nghề cao; đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động của Ban Quản lý KKT tỉnh; tập trung giải quyết các tồn đọng, điểm nghẽn; đề ra các chính sách thu hút đầu tư, hỗ trợ pháp lý cho nhà đầu tư, thúc đẩy phát triển doanh nghiệp (DN); làm tốt công tác tái định cư (TĐC), GPMB; đảm bảo an ninh, an toàn, tạo môi trường, điều kiện thuận lợi, sức cạnh tranh cao để thu hút đầu tư.

Trước mắt, tỉnh tiếp tục phối hợp, tạo điều kiện để Dự án Nhiệt điện Vũng Áng 2, các dự án sản xuất pin ô tô điện hoàn thành đi vào vận hành ổn định; hỗ trợ nhà đầu tư sớm triển khai Dự án Đầu tư xây dựng và kinh doanh kết cấu hạ tầng Khu công nghiệp Vinhomes Vũng Áng; dự án sản xuất xe máy điện và ô tô điện.

Tin tưởng, với những quyết sách mới, KKT Vũng Áng sẽ tạo bứt phá mạnh mẽ, sớm trở thành KKT đa chức năng, trung tâm công nghiệp động lực, đưa Hà Tĩnh phát triển nhanh, bền vững, đóng góp quan trọng vào sự phát triển của tỉnh, của vùng và cả nước.

Kỳ họp thứ 20, HĐND tỉnh khóa XVIII thông qua nghị quyết thống nhất chủ trương điều chỉnh dự án Đường trục chính trung tâm nối Quốc lộ 1 đoạn tránh TX Kỳ Anh đến cụm cảng nước sâu Vũng Áng - Sơn Dương, tỉnh Hà Tĩnh.

Để thực hiện mục tiêu trên, đòi hỏi cả hệ thống chính trị phải vào cuộc đồng bộ, sự đồng thuận của các tầng lớp nhân dân, trong đó, vai trò của các cơ quan và đại biểu dân cử hết sức quan trọng trong việc nắm bắt, phản ánh tâm tư, nguyện vọng của người dân; kịp thời ban hành và giám sát việc thực hiện các cơ chế, chính sách đột phá, khả thi, tạo sức bật mạnh mẽ cho sự phát triển của KKT Vũng Áng.

Thời gian qua, khi Hà Tĩnh trở thành “bến đỗ” của nhiều nhà đầu tư, đặc biệt là các tập đoàn, DN lớn trong KKT Vũng Áng, DN tỉnh nhà đã có môi trường hoạt động sôi động hơn với cơ hội trưởng thành và hội nhập trên “sân nhà”. Cùng với nhiều chính sách đồng hành, hỗ trợ của cấp ủy, chính quyền các cấp và nỗ lực của cộng đồng DN địa phương, đến nay, toàn tỉnh có gần 12.000 DN và đơn vị trực thuộc đang hoạt động; tỷ lệ đóng góp của khu vực DN vào thu ngân sách nội địa chiếm 57% và khoảng 52% tổng vốn đầu tư toàn xã hội; các DN đã giải quyết việc làm cho gần 98.000 lao động. Riêng TX Kỳ Anh hiện có hơn 1.000 DN. Tuy vậy, nhìn chung hoạt động của DN tỉnh ta còn gặp nhiều khó khăn, những yếu kém nội tại chậm được tháo gỡ, việc nắm bắt tiềm năng, cơ hội để phát triển chưa được như kỳ vọng...

Nhiệm kỳ 2020-2025, BCH Đảng bộ tỉnh ban hành Nghị quyết số 08-NQ/TU ngày 22/11/2021 “Về việc đổi mới, phát triển, nâng cao hiệu quả hoạt động DN đến năm 2025 và những năm tiếp theo”; tiếp đó là Nghị quyết số 09-NQ/TU ngày 22/11/2021 “Về phát triển KKT Vũng Áng giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030”. 2 nghị quyết có sự liên kết trong chiến lược phát triển cũng như các mục tiêu, giải pháp và đều tạo động lực mới để DN vượt khó, phục hồi và phát triển SXKD, chuẩn bị hành trang cho chặng đường bứt phá mới. Cộng đồng DN mong muốn, song hành với những giải pháp trong lãnh đạo, chỉ đạo, HĐND tỉnh xem xét, ban hành cơ chế, chính sách cụ thể, bố trí nguồn lực để hiện thực hóa các nghị quyết quan trọng này.

Hiệp hội Doanh nghiệp Hà Tĩnh tham quan hoạt động sản xuất tại Công ty TNHH Sản xuất cấu kiện công nghệ cao Viết Hải (KKT Vũng Áng).

Một thuận lợi lớn để DN Hà Tĩnh phát triển trong giai đoạn mới là nhiều dự án đầu tư tầm cỡ đang được triển khai trên địa bàn, nhất là tại KKT Vũng Áng, giúp DN xây dựng chiến lược, giải pháp để hòa vào làn sóng đầu tư quy mô lớn. Để hỗ trợ các DN địa phương khắc phục hạn chế, nắm bắt các cơ hội hợp tác, phát triển, tỉnh cần tiếp tục có cơ chế, chính sách thông thoáng và đẩy mạnh triển khai các hoạt động hỗ trợ DN nâng cao năng lực tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu, đa dạng hóa đối tác kinh doanh trong và ngoài nước. Đồng thời sát cánh, chia sẻ khó khăn và kịp thời có giải pháp tháo gỡ, khơi thông nguồn lực cho DN đầu tư SXKD…

Trước khi chia tách địa giới hành chính, 11 xã phía Nam của huyện Kỳ Anh cũ (nay là các xã, phường của TX Kỳ Anh) nằm trong vùng khí hậu khắc nghiệt “ống gió, túi mưa”, cuộc sống người dân quẩn quanh trong nghèo khó. Sự ra đời và phát triển của KKT Vũng Áng đã tạo cơ sở thúc đẩy sự ra đời của TX Kỳ Anh vào năm 2015 gắn với chiến lược phát triển trung tâm đô thị động lực phía Nam tỉnh nhà. TX Kỳ Anh có 9/11 đơn vị hành chính thuộc KTT Vũng Áng, bởi vậy, chiến lược phát triển của KKT động lực và trung tâm đô thị phía Nam là một khối gắn kết, song hành, thúc đẩy lẫn nhau. Gần 10 năm ra đời, nhờ có sự phát triển sôi động của KKT Vũng Áng, bức tranh KT-XH của TX Kỳ Anh đã có sự đổi thay vượt bậc. Cùng với những thành quả đạt được trong phát triển đô thị, xây dựng NTM, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân, TX Kỳ Anh cũng đã và đang tạo nền tảng, động lực cho KKT Vũng Áng cất cánh.

Thị xã Kỳ Anh được Quy hoạch tỉnh xác định là hạt nhân Trung tâm đô thị phía Nam gắn với KKT Vũng Áng và các vùng phụ cận. Ảnh: Thành Nam

Tranh thủ thời cơ, quyết tâm tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, TX Kỳ Anh đã huy động toàn lực để thực hiện công tác GPMB phục vụ các dự án trọng điểm với mục tiêu, lộ trình được xác định cụ thể theo từng giai đoạn (2021-2025 là trên 2.500 ha, giai đoạn 2026-2030 trên 3.000 ha...). Để đi đúng quỹ đạo và hoàn thành mục tiêu đặt ra, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân TX Kỳ Anh tiếp tục phát huy nội lực; đoàn kết, đồng lòng, quyết liệt, sáng tạo, đồng hành với sự phát triển của KKT Vũng Áng. Bên cạnh đó, mong muốn nhận được sự quan tâm đặc biệt của Tỉnh ủy, HĐND, UBND, ủy ban MTTQ và các sở, ban, ngành cấp tỉnh bằng những chủ trương, quyết sách hiệu quả; cơ chế, chính sách sát thực, để TX Kỳ Anh thực hiện tốt nhiệm vụ, đáp ứng yêu cầu phát triển của KKT Vũng Áng. Trong đó, phối hợp xử lý những tồn đọng trong quá trình thực hiện các chương trình, dự án trên địa bàn; rà soát, đánh giá kết quả thực hiện các dự án đầu tư tại KKT Vũng Áng để hỗ trợ các nhà đầu tư tháo gỡ khó khăn; đồng thời thu hồi dứt điểm các dự án chậm tiến độ hoặc kém hiệu quả. Trên cơ sở các nghị quyết về cơ chế, chính sách đã được HĐND tỉnh ban hành, ưu tiên bố trí nguồn lực để GPMB, xây dựng các công trình hạ tầng TĐC, hạ tầng đô thị, các công trình phúc lợi xã hội phục vụ nhà đầu tư và công nhân làm việc tại KKT Vũng Áng…

Tháng 7/2009, tôi là một trong những hộ dân đầu tiên di dời lên khu TĐC ở thôn Liên Phú (nay là tổ dân phố (TDP) Liên Sơn). Gần 16 năm xây dựng cuộc sống mới ở nơi này, không như lo lắng ban đầu, gia đình tôi cũng như mọi người dân trong diện di dời TĐC xây dựng KKT Vũng Áng đều cảm nhận được sự thay đổi vượt bậc. Một vùng quê bao năm “ngủ yên” trong khó khăn, nghèo đói, nay chỉ còn trong ký ức. Như TDP Liên Sơn chúng tôi, từ một vùng đồi núi hoang sơ, nay hệ thống hạ tầng đã được khang trang, bề thế; các tiêu chí đô thị văn minh đã được hoàn thành; toàn TDP có 295/319 người trong độ tuổi lao động có việc làm ổn định tại KKT Vũng Áng; số con em làm ăn xa quê hiện không đáng kể; thu nhập bình quân đầu người đến nay đã đạt 59 triệu đồng/năm.

Diện mạo khu TĐC tổ dân phố Liên Sơn, phường Kỳ Liên.

Thực tế phát triển ở phường Kỳ Liên nói riêng và các địa phương trong KKT Vũng Áng nói chung đã khẳng định chủ trương đúng đắn trong thu hút đầu tư, phát triển công nghiệp, TM-DV và cũng cho thấy sự chia sẻ, đồng thuận của người dân trong quá trình thực hiện GPMB, TĐC. Khó khăn ban đầu là không thể tránh khỏi, nhưng sự đồng thuận, đồng hành với địa phương, DN để triển khai các chương trình, dự án trên địa bàn đã sớm đem lại cuộc sống mới tốt hơn cho mỗi gia đình, mỗi khu dân cư và góp phần vào sự phát triển chung của tỉnh.

Chúng tôi tin tưởng và mong muốn bước vào giai đoạn mới, các cấp, ngành tiếp tục quan tâm đặc biệt đến việc thực hiện GPMB, di dời, TĐC, đảm bảo cho người dân có cuộc sống tốt hơn nơi ở cũ; ở đâu có dự án, ở đó người dân có việc làm, nâng cao thu nhập. Hiện nay, tại các vùng TĐC, còn có nhiều lao động ngoài độ tuổi gặp khó khăn khi không còn nghề nông, ngư nghiệp, trong khi diện tích đất vườn nhỏ hẹp, bởi vậy, mong muốn các cấp, ngành tiếp tục xem xét, có chính sách hỗ trợ lâu dài. Đồng thời, không ngừng chăm lo phát triển giáo dục, đầu tư các công trình phúc lợi văn hóa - thể thao, để người dân có điều kiện tham gia xây dựng đời sống văn hóa, nếp sống văn minh, tăng cường khối đại đoàn kết trong cộng đồng dân cư.

NHÓM P.V - C.T.V

Bài 1: Khơi động lực bứt phá, tạo đồng thuận để phát triển bền vững

Từ năm 2008 (khi Tập đoàn Formosa triển khai dự án tầm cỡ tại Khu kinh tế Vũng Áng) đến năm 2020 là giai đoạn có nhiều thăng trầm đối với khu kinh tế trọng điểm quốc gia. Để đảm bảo song hành 2 mục tiêu chính: nâng tầm khu kinh tế động lực và nâng cao chất lượng cuộc sống người dân, cấp ủy, chính quyền và hệ thống chính trị các cấp ở Hà Tĩnh đã có nhiều chủ trương, quyết sách sát đúng cùng những giải pháp sáng tạo, quyết liệt.

Bài 2: Cơ chế, chính sách rộng mở, “đón đầu” thời cơ mới

Giai đoạn 2020-2025, tập trung thực hiện định hướng phát triển Khu kinh tế Vũng Áng theo hướng đa ngành nghề, đa lĩnh vực, trở thành trung tâm kinh tế và đô thị phía Nam của tỉnh, Hà Tĩnh tiếp tục ban hành nhiều nghị quyết, với các cơ chế, chính sách rộng mở, tạo đòn bẩy để khu kinh tế trọng điểm mạnh mẽ vươn mình đón thời cơ mới.

Nhóm PV - CTV