Bài học giáo dục qua nghệ thuật sân khấu

Sân khấu đầy sắc màu của “Ngày xửa ngày xưa 36”. Ảnh chụp buổi diễn phúc khảo

Mùa kịch hè rực rỡ sắc màu và bài học sống

Điểm sáng rõ nhất trong mùa kịch hè năm nay là nỗ lực đầu tư nghiêm túc, công phu ở nhiều sân khấu lớn. Từ IDECAF, sân khấu Quốc Thảo, Trương Hùng Minh đến sân khấu 5B…, mỗi đơn vị đều mang đến những sản phẩm nghệ thuật có chiều sâu, chạm đến các giá trị nhân văn cốt lõi: Gia đình, mái trường, tính trung thực, lòng nhân ái…

Một xu hướng đáng chú ý là việc lấy cảm hứng từ văn hóa dân gian và thần thoại phương Đông - phương Tây, rồi “chế biến” lại bằng lối dàn dựng hiện đại, gần gũi với tâm lý trẻ nhỏ. Điều này không chỉ giúp các em tiếp cận di sản văn hóa một cách tự nhiên, mà còn khơi gợi trí tưởng tượng và cảm thụ nghệ thuật sinh động.

Ở một xã hội ngày càng đề cao yếu tố giải trí số, việc đưa những thông điệp giáo dục đạo đức, nhân cách vào sân khấu thiếu nhi thực sự không dễ dàng.

Tuy nhiên, các nhà làm kịch năm nay đã thể hiện sự khéo léo khi lồng ghép những bài học như “không dùng bạo lực để giải quyết mâu thuẫn”, “nói thật dù trong hoàn cảnh khó khăn”, hay “bảo vệ động vật là bảo vệ chính mình”... vào từng tuyến truyện, không giáo điều mà vẫn đủ sức lay động.

Không phụ lòng khán giả nhí, mùa kịch hè 2025, Nhà hát Kịch IDECAF tiếp tục trở lại chuỗi kịch thiếu nhi đình đám “Ngày xửa ngày xưa”, với phần thứ 36 mang tên Hậu duệ Thần Mặt Trời, công diễn tại địa điểm quen thuộc - Nhà hát Bến Thành (quận 1, TP.HCM).

Theo Giám đốc sản xuất IDECAF Huỳnh Anh Tuấn, vở diễn lần này mang đậm thông điệp về tình cảm gia đình: Từ vai trò của từng thành viên đến sự gắn kết, yêu thương, nâng đỡ nhau trong hành trình trưởng thành. Chính yếu tố tình thân được đặt làm trung tâm đã tạo nên cao trào cảm xúc và chiều sâu giáo dục cho tác phẩm.

Đáng chú ý, IDECAF lần đầu tiên áp dụng hình thức tặng kèm một cuốn sách ảnh khổ lớn (24x33cm, 40 trang) cho mỗi vé xem kịch. Cuốn sách được thiết kế theo chuẩn Disney của Mỹ, giúp khán giả nhí lưu giữ kỷ niệm và mở rộng trải nghiệm nghệ thuật vượt khỏi không gian sân khấu. Sáng kiến này cũng sẽ được áp dụng cho các vở kịch lịch sử của Nhà hát trong thời gian tới, nhằm lan tỏa giá trị sân khấu đến đời sống học đường.

Hậu duệ Thần Mặt Trời (tác giả Mai Khắc Thảo; đạo diễn Vũ Đình Toàn) là tác phẩm thần thoại Hàn Quốc được Việt hóa với phong cách hài hước, sinh động nhưng vẫn chứa đựng nhiều thông điệp sâu sắc.

Câu chuyện xoay quanh cuộc chiến giữa loài người và yêu tinh Dokkaebi, cùng hành trình lập quốc của hậu duệ Thần Mặt Trời - Đàn Quân, người mang thiên mệnh trở thành vị vua đầu tiên của xứ sở Đàn Hương. Vở kịch hấp dẫn bởi cốt truyện thần thoại pha màu sắc dân gian, đồng thời còn lồng ghép khéo léo các bài học về lòng nhân ái, giá trị gia đình, bảo vệ môi trường và lựa chọn giữa cái thiện và cái ác.

Để tạo cho khán giả nhí thỏa sức tưởng tượng về một không gian đầy màu sắc, Nhà hát đầu tư khá lớn vào cảnh trí và trang phục, cảnh trí rực rỡ, sắc màu Hàn Quốc trên sân khấu được khai thác gần gũi với khán giả Việt.

Hậu duệ Thần Mặt Trời quy tụ các nghệ sĩ: Hồng Ánh, Thanh Thủy, Bạch Long, Đại Nghĩa, Mỹ Duyên, Hoàng Trinh, Quốc Thịnh, Quang Thảo, Đình Toàn, Đông Hải, Tâm Anh, Quốc Tuấn, Minh Dũng, Tuyển Mập, Trà Ngọc… cùng các nghệ sĩ trẻ và diễn viên múa rối từ Nhà hát Thiếu nhi Nụ Cười. Dự kiến suất diễn đầu tiên vào ngày 8.6.

Nơi gieo mầm cảm xúc và nhân cách

Tương tự, sân khấu Quốc Thảo khai thác hình tượng Na Tra với thông điệp truyền tải tư tưởng giải quyết xung đột bằng lý trí thay vì “nắm đấm”, điều rất cần thiết trong giáo dục cảm xúc trẻ em hiện đại. Việc đầu tư vào kỹ thuật bay lượn, hiệu ứng hình ảnh cũng cho thấy xu hướng sân khấu đa phương tiện, hấp dẫn mà vẫn giữ được cốt lõi truyền thống.

Suất đầu tiên của Na Tra đại náo long cung (kịch bản Sân khấu Quốc Thảo, đạo diễn Quốc Thảo) vào ngày 1.6 tại sân khấu kịch Phú Nhuận và sẽ phục vụ khán giả nhí tại đây trong suốt mùa hè.

Trong khi đó, sân khấu 5B và Trương Hùng Minh vẫn bền bỉ với mảng kịch Việt và châu Âu cổ điển, tạo nên sự đa dạng trong lựa chọn cho khán giả. Những tác phẩm như: Bộ lạc Nanh Trắng, Trạm cứu hộ động vật, Công chúa Mũi To và Vương quốc Meo Meo... mang đến một thế giới tưởng tượng phong phú nhưng luôn neo lại bằng giá trị thật: Bảo vệ môi trường, sống đoàn kết, biết yêu thương và sống chân thật.

Được biết, năm nay chương trình Truyện thần tiên của sân khấu Trương Hùng Minh bước vào số thứ ba với vở Công chúa Mũi To và Vương quốc Meo Meo (tác giả Võ Tín, đạo diễn Chánh Trực).

Truyện lấy bối cảnh châu Âu thời Phục hưng, xoay quanh xung đột giữa hai vương quốc, nhấn mạnh bài học về lòng trung thực, được kể bằng không gian huyền thoại cùng bối cảnh hoành tráng như cung điện, hang động, thạch nhũ...

Vở diễn thu hút hơn 50 diễn viên tham gia, trong đó vai chính do nghệ sĩ Bình Tinh đảm nhận, bên cạnh Minh Nhí, Chánh Trực, Hoàng Mèo, Hứa Minh Đạt… Suất diễn đầu tiên diễn ra lúc 15h ngày 1.6.

Nhà hát Kịch sân khấu nhỏ (Nhà hát Kịch 5B) tiếp tục đồng hành cùng thiếu nhi qua hai vở diễn Bộ lạc Nanh Trắng và Trạm cứu hộ động vật, đều là những tác phẩm đã dàn dựng trước đó nhưng được tái diễn với nội dung gần gũi, giàu tính giáo dục.

Bộ lạc Nanh Trắng (tác giả Vương Huyền Cơ, đạo diễn Huy Hoàng) kể về hành trình các nhân vật lạc vào khu rừng kỳ lạ, nơi một bộ lạc bị điều khiển bởi pháp sư chuyên săn lùng động vật để “tế thần”. Vở đặt ra vấn đề về sự thức tỉnh của cộng đồng trước những niềm tin sai lầm.

Trạm cứu hộ động vật (tác giả Vương Huyền Cơ, đạo diễn Minh Quốc - Trần Tuấn Kiệt) lại nhẹ nhàng mà cảm động, kể về cô y tá Từ Tâm hết lòng chăm sóc, bảo vệ muông thú giữa đại ngàn. Khi cô vắng mặt, bọn săn trộm xuất hiện, giăng bẫy bắt các loài quý hiếm. Sự đoàn kết thông minh của các loài thú đã giúp phá tan âm mưu, đưa ra thông điệp rõ ràng về trách nhiệm bảo vệ thiên nhiên.

Đáng chú ý, nhân Ngày Quốc tế Thiếu nhi 1.6, NSND Mỹ Uyên cùng ê kíp Trạm cứu hộ động vật tổ chức một chương trình biểu diễn - giao lưu đặc biệt tại Hùng Vương Plaza (Quận 5), với sân khấu lộ thiên và hình thức tương tác trực tiếp với khán giả, mang lại trải nghiệm gần gũi, sinh động cho các em nhỏ và gia đình.

Trước áp lực cạnh tranh từ giải trí số và sự thay đổi thị hiếu khán giả nhỏ tuổi, kịch thiếu nhi TP.HCM vẫn cho thấy những nỗ lực đáng ghi nhận qua từng mùa diễn.

Với nội dung ngày càng sâu sắc, hình thức dàn dựng hiện đại và tinh thần nghệ thuật đậm chất nhân văn, các sân khấu đang từng bước xây dựng lại thói quen đưa người trẻ đến rạp, không chỉ để xem kịch - mà còn để cảm, để sống và để lớn lên qua từng câu chuyện.

THÙY TRANG