'Bài kiểm tra va chạm đặc biệt' với ô tô ảnh hưởng tới đàm phán thương mại Nhật Bản - Mỹ

Một thử nghiệm an toàn được thực hiện tại Nhật Bản và những nơi khác liên quan đến việc một chiếc ô tô bị đâm bằng một vật tròn với tốc độ 35 km/giờ, để mô phỏng một vụ va chạm với người đi bộ. Ảnh: NASVA.

Ông Trump đã khiến các quan chức ở Tokyo bối rối khi nhắc đến bài kiểm tra "bóng bowling" của Nhật Bản. Bài kiểm tra này là thả một quả bóng bowling xuống ô tô và bất kỳ xe nào cũng sẽ không vượt qua nếu nắp ca-pô của xe bị móp khi va chạm.

Thực tế, trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình vào năm 2018, ông Trump đã cáo buộc rằng trong một cuộc thử nghiệm xe nước ngoài của Nhật Bản, một quả bóng bowling được thả từ độ cao 20 feet xuống mui xe. Tổng thống nhấn mạnh rằng nếu mui xe bị móp một chút, thì chiếc xe không đủ điều kiện. Ông cho biết cách người Mỹ bị đối xử là "khủng khiếp".

Thư ký báo chí Nhà Trắng vào thời điểm đó đã nói vào ngày hôm sau rằng ông Trump rõ ràng đang "nói đùa". Một tổ chức kiểm tra thực tế của Mỹ thậm chí đã kết luận rằng tuyên bố này là sai.

Tuy nhiên mới đây, đương kim Tổng thống Mỹ một lần nữa trích dẫn bài kiểm tra trên nền tảng Truth Social của mình như một ví dụ về "tiêu chuẩn kỹ thuật bảo vệ".

Vấn đề đáng chú ý là Bộ Giao thông Nhật Bản cho biết nước này không có bài kiểm tra tiêu chuẩn an toàn quốc gia nào như vậy. Nhật Bản không tiến hành các cuộc thử nghiệm như vậy đối với ô tô của mình, mặc dù một cuộc thử nghiệm được tiến hành ở quốc gia này và những nơi khác đòi hỏi phải đâm vào ô tô bằng một vật tròn với tốc độ 35 km/giờ, để mô phỏng một vụ va chạm với người đi bộ. Trong cuộc thử nghiệm, một vết lõm trên nắp ca-pô thường cho thấy khả năng hấp thụ sốc tốt và tác động có khả năng ít gây tử vong hơn.

Bộ Giao thông Vận tải Nhật Bản cũng thông tin rằng đối với việc sản xuất và bán mẫu xe mới trong nước, các nhà sản xuất ô tô có thể xin được chứng nhận cần thiết để sản xuất hàng loạt nếu đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn quốc gia.

Các mẫu xe mới được kiểm tra để xem chúng có đáp ứng 43 tiêu chuẩn an toàn hay không. Trong một thử nghiệm, một thiết bị hình cầu giống đầu người được sử dụng để xem chiếc xe được thử nghiệm có đáp ứng tiêu chuẩn được thiết kế để đảm bảo an toàn cho người đi bộ hay không. Thiết bị đập vào mui xe với tốc độ 35 km/giờ và lực tác động được đo lường.

Nhưng 43 tiêu chuẩn, bao gồm cả thử nghiệm này, không phải là tiêu chuẩn riêng của Nhật Bản. Quốc gia này áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế theo một thỏa thuận của Liên hợp quốc. Các quốc gia Liên minh châu Âu và Hàn Quốc cũng nằm trong số những quốc gia sử dụng các tiêu chuẩn tương tự. Mỹ trong khi đó sử dụng các tiêu chuẩn an toàn độc quyền, áp dụng ba trong số 43 tiêu chuẩn quốc tế.

Nhật Bản có nhiều lợi ích trong các cuộc đàm phán thương mại với Mỹ, mà nhà đàm phán chính của Tokyo, Ryosei Akazawa, sẽ tiếp tục tại Washington vào tuần tới. Ông Trump đã đe dọa nền kinh tế hướng đến xuất khẩu của mình bằng cách áp dụng "thuế quan qua lại" 24% ngoài các khoản thuế đối với ô tô và kim loại, và trước đó đã gợi ý rằng ô tô sẽ là vấn đề được quan tâm hàng đầu trong chương trình nghị sự sắp tới.

“94% ô tô ở Nhật Bản được sản xuất tại Nhật Bản. Toyota bán một triệu ô tô sản xuất ở nước ngoài vào Mỹ và General Motors hầu như không bán được chiếc nào”, ông Trump phát biểu vào ngày công bố mức thuế quan qua lại vào đầu tháng 4 vừa qua.

Những lời phàn nàn của Mỹ về sự mất cân bằng với Nhật Bản trong xuất khẩu ô tô không phải là mới. “Có rất nhiều ô tô Nhật Bản ở Mỹ. Tôi cũng muốn thấy nhiều ô tô Mỹ hơn ở Nhật Bản”, ông Barack Obama trước đó từng phát biểu trong chuyến thăm Nhật Bản với tư cách là Tổng thống vào năm 2015.

Một số thương hiệu của Mỹ như Jeep và Tesla đã thâm nhập vào Nhật Bản nhưng doanh số bán hàng trong năm tài chính 2024 lên tới 17.207 chiếc cho các thương hiệu của Mỹ chỉ là một phần nhỏ trong số 4,57 triệu ô tô chở khách được bán tại Nhật Bản.

Một số nhà sản xuất ô tô Mỹ thừa nhận rằng điều đó không liên quan nhiều đến các rào cản phi thuế quan.

“Có những điểm kỳ quặc nhỏ nhưng chúng có phải là rào cản phi thuế quan không? Đúng vậy, vì phải mất nhiều thời gian và tiền bạc hơn để tuân thủ”, Pontus Häggström, người đã lãnh đạo Fiat Chrysler tại Nhật Bản trong hơn một thập kỷ và hiện là giám đốc khu vực của Alpine, thương hiệu xe thể thao của Renault, cho biết. “Đây có phải là lý do tại sao ô tô của Mỹ không bán được ở Nhật Bản không? Câu trả lời là hoàn toàn không phải”.

Một giám đốc quảng cáo cấp cao tại Tokyo, người đã làm việc về tiếp thị các thương hiệu ô tô của Mỹ tại Tokyo trong những năm 1990 và đầu những năm 2000, nói việc bán ô tô của Mỹ cho Nhật Bản là một thách thức vì những lý do như là chúng “quá lớn, tiêu thụ quá nhiều xăng và thiếu các chi tiết thiết kế nhỏ mà khách hàng ở đây tìm kiếm”.

Trong khi Nhật Bản vẫn đang tìm kiếm những sự thỏa hiệp có thể hấp dẫn ông Trump, thì bất kỳ sự thỏa hiệp nào về tiêu chuẩn an toàn có thể không được thủ tướng Shigeru Ishiba chấp nhận, người đang cố gắng củng cố vai trò của mình và đã nhiều lần cho rằng thuế quan của ông Trump là đã gây ra một “cuộc khủng hoảng quốc gia”.

“Dù là ô tô hay sản phẩm nông nghiệp, chúng tôi sẽ không làm bất cứ điều gì ảnh hưởng đến an toàn”, ông phát biểu tại phiên họp quốc hội tuần này.

Nhưng Nhật Bản có thể có lý do để nhượng bộ về các rào cản phi thuế quan khác đối với xe nhập khẩu, bao gồm cả trợ cấp có lợi cho các nhà sản xuất trong nước như Toyota và các tiêu chuẩn sạc nhanh độc đáo của Nhật Bản dành cho xe điện..

Ludwig Kanzler, giám đốc điều hành của Hanegi Solutions, một công ty tư vấn đã tư vấn cho Hyundai của Hàn Quốc về việc thâm nhập thị trường Nhật Bản, nói: "Nếu Nhật Bản muốn cung cấp thứ gì đó, thì họ có thể làm điều đó trên mặt trận xe điện vì có một số rào cản ở đó".

Nam Nguyễn