Bài tập cho người bị ung thư thanh quản

Sara Mansfield (một huấn luyện viên thể dục điều trị ung thư dày dặn kinh nghiệm tại Chương trình Sống khỏe cùng Mayo Clinic) cho biết, việc hoạt động thể chất sẽ mang lại rất nhiều lợi ích cho những bệnh nhân trước, trong và đã qua giai đoạn chữa ung thư.

Mansfield khuyến nghị những người đang mắc bệnh ung thư hãy trao đổi với chuyên gia sức khỏe. Khi đã có được lời khuyên, hãy tích cực tập luyện hoạt động thể thao. Nếu bệnh nhân đã duy trì lối sống bị động trong khoảng thời gian dài, hãy bắt đầu tập luyện điều này sẽ giúp xây dựng cơ bắp cũng như củng cố độ bền bỉ.

Ghi nhận chia sẻ từ TS. Phạm Quang Trung (Khoa Xạ trị và Xạ phẫu – Bệnh viện Trung ương Quân đội 108) cho biết, hoạt động thể chất có lợi trước, trong và sau khi mắc bệnh ung thư. Khi hoạt động thể chất được duy trì đều đặn và đầy đủ sẽ làm giảm đáng kể nguy cơ phát triển căn bệnh này.

Mọi người nên tập thể dục với cường độ vừa đến mạnh tối thiểu ba mươi phút mỗi ngày, ít nhất năm ngày mỗi tuần cho người lớn và ít nhất một giờ mỗi ngày cho trẻ em. Tuy nhiên, đây là những khuyến cáo mức trung bình tổng thể và bất kỳ nỗ lực hoạt động thể chất nào cũng có lợi, thậm chí thời gian có thể ngắn hơn hoặc cường độ tập luyện ít hơn. Lợi ích về sức khỏe sẽ tăng thêm nếu thời gian tập luyện trên 300 phút (5 giờ) mỗi tuần cho hoạt động cường độ trung bình hoặc 150 phút (2 giờ 30 phút) mỗi tuần cho hoạt động cường độ cao.

Nếu không thể thực hiện các hoạt động thể chất theo khuyến nghị thì hãy luôn suy nghĩ về việc cố gắng di chuyển. Bạn nên nhắc nhở bản thân rời khỏi ghế để đi lại hoạt động trong nửa giờ.

Cũng theo TS. Phạm Quang Trung ngay cả khi bị ung thư, việc tiến hành các hoạt động thể chất cũng được khuyến nghị, tùy theo khả năng của bệnh nhân. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng luyện tập thể dục với cường độ thấp đến trung bình trong quá trình điều trị bệnh ung thư sẽ cải thiện chất lượng cuộc sống với lợi ích giải tỏa sự mệt mỏi, lo lắng, trầm cảm, giấc ngủ.

1. Lợi ích của các bài tập thể dục đối với bệnh nhân ung thư thanh quản

Tập thể dục là một phần quan trọng trong kế hoạch điều trị và phục hồi của người bệnh ung thư thanh quản. Nhiều nghiên cứu cho thấy, tập thể dục thường xuyên có thể giúp cải thiện sức khỏe thể chất và tinh thần trong mọi giai đoạn điều trị bệnh ung thư thanh quản.

Tập thể dục thường xuyên giúp cơ thể trở nên rạng rỡ, khỏe khoắn và năng động hơn. Với những người mắc bệnh ung thư thanh quản, các bài tập thể dục đúng khoa học giúp giảm mệt mỏi, lo lắng, cải thiện giấc ngủ cũng như ngăn ngừa nguy cơ tái phát.

Trong suốt quá trình điều trị bệnh nhân ung thư thanh quản thường phải nghỉ ngơi nhiều, nằm hoặc ngồi quá nhiều. Điều này có thể gây mất chức năng vận động của cơ thể, yếu cơ và giảm phạm vi chuyển động.

Bên cạnh đó, việc nằm nhiều hạn chế vận động cũng có thể dẫn đến nhiều hệ lụy nguy hiểm khác, đặc biệt trên người cao tuổi ví dụ như loét do tì đè, viêm phổi, tắc mạch, teo cơ… Chính vì vậy, bác sĩ thường khuyến khích bệnh nhân ung thư thanh quản tăng cường hoạt động thể chất trước, trong và sau khi điều trị ung thư.

Các bài tập thể dục cho bệnh nhân ung thư thanh quản thường đảm bảo an toàn và mang đến nhiều lợi ích như:

Cải thiện sức khỏe tim mạch.
Ngăn ngừa mất cơ, tăng sức mạnh cơ bắp và cải thiện khả năng giữ thăng bằng.
Duy trì cân nặng hợp lý.
Ngăn ngừa các bệnh mãn tính khác, chẳng hạn như bệnh tim và tiểu đường.
Giảm mệt mỏi, lo lắng, trầm cảm.
Tăng cường hệ thống miễn dịch.
Cải thiện chất lượng cuộc sống và khả năng hoạt động độc lập.
Nâng cao hiệu quả của việc điều trị.
Giảm biến chứng sau phẫu thuật và các tác dụng phụ sau điều trị ung thư, chẳng hạn như mệt mỏi, bệnh thần kinh, phù bạch huyết, loãng xương và buồn nôn.
Tăng khả năng phục hồi sau điều trị.
Cải thiện chất lượng giấc ngủ.
Giảm nguy cơ mắc các bệnh ung thư khác hoặc ung thư tái phát trong tương lai.
Giảm thời gian phải nằm viện.
Cải thiện tỷ lệ sống sót đối với một số bệnh ung thư.

Người bị ung thư thanh quản nên thường xuyên tập thể dục để nâng cao thể trạng.

2. Bài tập thể dục cho người bệnh ung thư thực quản

2.1. Tập thở nhịp nhàng, đều đặn

Mắc ung thư thanh quản, người bệnh có thể gặp phải triệu chứng thở gấp hoặc khó thở. Các bài tập thở giúp không khí vào và ra khỏi phổi được lưu thông tốt hơn, đồng thời nâng cao sức bền. Các bài tập này cũng có thể giúp giảm căng thẳng và lo lắng.

2.2 Bài tập thể dục kéo giãn cơ

Kéo giãn cơ thường xuyên có thể giúp cải thiện tính linh hoạt và sự dẻo dai của cơ thể, đặc biệt nếu bệnh nhân không thể hoạt động như bình thường do cơ bắp bị căng cứng sau điều trị ung thư. Các bài tập thể dục cho bệnh nhân ung thư thanh quản còn giúp tăng lưu lượng máu và oxy đến các cơ, hỗ trợ cơ thể tự phục hồi sau điều trị.

Bệnh nhân nên giữ một tư thế trong khoảng 15 đến 30 giây và thư giãn. Chẳng hạn như bài tập vươn người qua đầu, hít thở sâu và cúi người xuống để chạm vào các ngón chân để thư giãn tất cả các nhóm cơ trên cơ thể.

2.3. Bài tập thăng bằng

Mất thăng bằng và dễ té ngã có thể là một tình trạng thường gặp phải của người bệnh ung thư. Các bài tập thăng bằng có thể giúp bệnh nhân lấy lại chức năng và khả năng vận động cần thiết để nhanh chóng trở lại các hoạt động hàng ngày, ngăn ngừa chấn thương do té ngã.

2.4. Đi bộ

Đi bộ là hình thức tập thể dục đơn giản nhưng vô cùng hiệu quả, phù hợp với mọi lứa tuổi. Thường xuyên đi bộ sẽ giúp giảm mỡ, tăng cường sự linh hoạt cho xương khớp, cải thiện tuần hoàn để từ đó có cơ thể khỏe mạnh.

Theo các bác sĩ, bệnh nhân ung thư thanh quản có thể đi bộ từ 30-50 phút/ngày, duy trì 3 - 4 buổi/tuần với tốc độ vừa phải.

Trước khi đi bộ tập thể dục, người bệnh nên khởi động kỹ trước khi thực hiện. Việc khởi động trước khi đi bộ giúp các mạch máu lưu thông cũng như kéo giãn xương, khớp nhằm tạo độ dẻo dai cho cơ thể. Ngăn ngừa tình trạng căng cứng cơ, dễ dẫn đến các chấn thương không đáng có.

Người bị ung thư thanh quản nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi luyện tập thể dục.

2.5. Luyện tập sức bền

Trong quá trình điều trị và phục hồi, bệnh nhân ung thư thanh quản ít vận động hơn do đó dẫn đến tình trạng mất cơ. Một số phương pháp điều trị cũng gây ra tác dụng phụ là yếu cơ. Các bài tập luyện tập sức bền sẽ giúp bệnh nhân duy trì và xây dựng sức mạnh cơ bắp, tăng khả năng giữ thăng bằng.

Các bài tập thể dục cho bệnh nhân ung thư thanh quản cũng có thể giúp chống lại chứng loãng xương và sự suy yếu của xương mà một số phương pháp điều trị ung thư có thể gây ra.

3. Khi nào người bệnh ung thư nên tránh tập thể dục?

Dù tập thể dục được chứng minh là kế hoạch quan trọng trong quá trình điều trị và phục hồi cho bệnh nhân ung thư thanh quản. Tuy nhiên, các bài tập thể dục cho bệnh nhân ung thư nên được xây dựng dựa trên:

Giai đoạn và loại ung thư.

Tuổi tác.
Các phương pháp điều trị đang được sử dụng.
Các tác dụng phụ đang gặp phải.
Sức khỏe thể chất tổng thể.
Các bệnh lý đi kèm.
Các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn khác.

3.1 Một số trường hợp sau đây cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi tham gia tập luyện:

Người có bệnh tim hoặc phổi mãn tính.
Người có hậu môn nhân tạo hoặc đang đặt ống thông tĩnh mạch.
Bệnh lý thần kinh ngoại biên, bị mất cảm giác, hoặc cảm giác tê bì ở bàn tay và bàn chân.
Mệt mỏi nghiêm trọng.
Chân không đứng vững hoặc có các vấn đề về thăng bằng.
Yếu xương, loãng xương hoặc ung thư đã di căn vào xương.
Viêm khớp và các vấn đề về cơ xương khớp.

Ngoài ra, bệnh nhân nên tham khảo ý kiến bác sĩ xem liệu bất kỳ loại thuốc nào đang dùng điều trị ung thư có thể ảnh hưởng đến mức độ hoạt động thể chất hay không.

3.2 Những lưu ý bệnh nhân ung thư thanh quản cần nắm được khi tập thể dục

Khi áp dụng các bài tập thể dục người bệnh ung thư cần lưu ý:

Tham khảo ý kiến bác sĩ để lựa chọn những bài tập phù hợp với tình trạng sức khỏe.
Sau khi phẫu thuật, hãy hỏi ý kiến bác sĩ xem khi nào bắt đầu tập thể dục để đảm bảo an toàn.
Từ từ tăng thời gian cũng như cường độ tập thể dục sau khi cơ thể ổn định.
Đối với những bài tập vừa phải, chỉ được tập luyện tối đa 150 phút và 75 phút với bài cường độ mạnh trong một tuần.
Không sử dụng các bề mặt gồ ghề để tập luyện, có thể gây té ngã.
Khi tập thể dục ngoài trời, hãy tìm nơi an toàn, đủ ánh sáng và người thân đi cùng.
Luôn khởi động trước khi tập khoảng 2 - 3 phút như nhún vai, lắc hông, chạy bước nhỏ tại chỗ…
Luôn lắng nghe cơ thể và nghỉ ngơi khi cần thiết.

L.Vũ