Bài toán nhà ở khu vực tam giác kinh tế phía Nam - Bài 3: Doanh nghiệp 'chờ' cơ chế để làm NOXH Tp.HCM

Mục tiêu xây dựng nhiều nhà ở xã hội

Tp.HCM là nơi tập trung dân số đông nhất khu vực và lượng người dân có nhu cầu về nhà ở trên địa bàn ngày càng tăng cao. Ngoài việc phát triển về kinh tế, Tp.HCM cũng đang triển khai hàng loạt các chương trình an sinh xã hội, đặc biệt quan tâm đến xây dựng nhà ở xã hội (NOXH) phục vụ nhu cầu an cư của người dân.

Thời gian qua, Nghị quyết 98/2023/QH15 đã được Tp.HCM triển khai và khơi thông nhiều điểm nghẽn về hỗ trợ an sinh xã hội; thúc đẩy các hoạt động thu hút đầu tư kết cấu hạ tầng kinh tế xã hội, cải thiện môi trường sản xuất kinh doanh…

Một khu NOXH tại Bình Tân, Tp.HCM.

Trong Đề án "Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 – 2030", Tp.HCM được Thủ tướng Chính phủ giao chỉ tiêu đến năm 2030 phát triển 69.700 căn nhà ở xã hội (NOXH) (riêng giai đoạn đến năm 2025 phát triển 22.600 căn).

Tuy nhiên, Tp.HCM thực hiện việc đăng ký kế hoạch cao hơn chỉ tiêu Thủ tướng giao là 83.000 căn. Đến năm 2025, Tp.HCM phải hoàn thành 35.000 căn, trong đó có khoảng 7.000 căn nhà ở cho thuê, 4.500 căn nhà lưu trú công nhân.

Báo cáo của Sở Xây dựng Tp.HCM cho thấy, trong giai đoạn 2021 – 2025, Thành phố đặt mục tiêu xây dựng khoảng 26.200 - 35.000 căn, giai đoạn 2026 - 2030 xây dựng khoảng 43.300 - 58.000 căn.

Lũy kế từ đầu nhiệm kỳ 2021 đến tháng 6 năm 2024, Tp.HCM đã hoàn thành 4 dự án, gồm 3 dự án nhà ở xã hội và 1 dự án lưu trú công nhân với quy mô 1.233 căn hộ, tổng diện tích sàn xây dựng 112.385m2.

Tại Tp.HCM, có những khu vực người dân chia ca để ngủ và chỉ mong sớm xây dựng NOXH, hoặc khu vực tái định cư đẻ di dời, an cư ổn định cuộc sống.

Ngoài ra, Tp.HCM có 6 dự án nhà ở xã hội đang thi công, trong đó 5 dự án nhà ở xã hội và một dự án nhà lưu trú công nhân với quy mô 4.386 căn hộ. Gồm: huyện Bình Chánh (1.344 căn); quận Tân Bình (168 căn); quận 6 (390 căn); quận 10 (1.254 căn); Tp.Thủ Đức (1.230 căn).

Tập trung tháo gỡ khó khăn, hoàn thành mục tiêu nhà ở xã hội

Trong cuộc họp kinh tế xã hội về việc cung cấp thông tin cho báo chí về NOXH tại Tp.HCM trong nửa đầu năm 2024, Sở Xây dựng Tp.HCM cho biết, trong giai đoạn 2021 - 2025 Tp.HCM đưa ra mục tiêu xây mới 35.000 căn NƠXH (bao gồm nhà ở, nhà lưu trú công nhân, ký túc xá sinh viên), tương đương 37 với 2,5 triệu m2 sàn xây dựng.

Tuy nhiên công tác phát triển NOXH đang gặp những khó khăn vướng mắc liên quan đến 5 nhóm vấn đề lớn như: Về công tác chấp thuận chủ trương đầu tư; Về công tác quy hoạch; Về các dự án đầu tư công; Về công tác đấu thầu; Về tài chính.

Theo ông Huỳnh Thanh Khiết, Phó Giám đốc Sở Xây dựng Tp.HCM, từ đầu năm 2024 UBND Tp.HCM đã chủ trì 5 cuộc họp về chuyên đề nhà ở xã hội để tháo gỡ vướng mắc khó khăn trong thực hiện thủ pháp lý đầu tư dự án và đã có các Thông báo kết luận chỉ đạo và giao trách nhiệm cho các sở, ngành, Ủy ban nhân dân 21 quận (huyện) và Tp.Thủ Đức tổ chức thực hiện.

Một khu vực căn hộ tái định cư tại Tp.Thủ Đức, Tp.HCM.

Ngoài việc tháo gỡ vướng mắc về chủ trương và chính sách chung trong tổ chức thực hiện. Tp.HCM cũng đã xem xét từng vướng mắc trong các dự án cụ thể và đã có chỉ đạo hướng tháo gỡ trong thực hiện các thủ tục đầu tư với 45 lượt giải quyết, tương ứng với 21 dự án.

Ngoài ra, UBND Tp.HCM đã ban hành trình tự thủ tục thực hiện dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội trên địa bàn Tp.HCM (Công văn số 3013/UBND-ĐT ngày 26 tháng 8 năm 2022). Ban hành Quy định nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan trong thực hiện các dự án có sử dụng đất trên địa bàn Tp.HCM.

Ban hành quy chế phối hợp giữa Sở Xây dựng, Sở Tư pháp, Sở Tài nguyên và Môi trường, Cục thuế Thành phố, UBND Tp.Thủ Đức và các quận - huyện trong công tác cung cấp thông tin của đối tượng mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội và chế độ hậu kiểm để đảm bảo đối tượng mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội trên địa bàn Tp.HCM.

Cũng theo ông Huỳnh Thanh Khiết, hiện nay UBND Tp.HCM đang phối hợp với Bộ Xây dựng để góp ý Nghị định về quy định chi tiết về một số điều của Luật nhà ở về phát triển và quản lý nhà ở xã hội.

Khu vực tái định cư tại Tp.Thủ Đức, Tp.HCM xây dựng rất khang trang nhưng hàng nghìn căn chưa có người ở.

Mặt khác, tiếp tục kiến nghị các cơ quan Trung ương để giải quyết các khó khăn vướng mắc liên quan đến việc đầu tư phát triển nhà ở xã hội. Đồng thời, sẽ tiếp tục chỉ đạo các Sở ngành khẩn trương giải quyết các vướng mắc thuộc thẩm quyền giải quyết.

Trong cuộc họp thường kỳ kinh tế xã hội 6 tháng đầu năm; nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm 6 tháng cuối năm 2024, Chủ tịch UBND Tp.HCM ông Phan Văn Mãi đã yêu cầu các đơn vị phải tập trung giải pháp trọng tâm với mục tiêu phát triển nhà ở cho người dân Tp.HCM.

Ông Mãi nhấn mạnh, đến năm 2025, Tp.HCM phải thực hiện ít nhất 26.200 căn NOXH theo chỉ tiêu Thủ tướng Chính phủ giao và nhiều nhất 35.000 căn theo kế hoạch đăng ký của Tp.HCM. Do đó, các Sở, ban, ngành phải rà soát kế hoạch, xác định nhiệm vụ cụ thể, tiến độ cụ thể để thực hiện.

Chủ tịch UBND Tp.HCM cũng yêu cầu các Sở, ngành phải quan tâm đẩy nhanh việc thực hiện thủ tục đầu tư, cập nhật quy hoạch, giải quyết vấn đề liên quan đến quỹ đất 20% xây dựng NOXH tại các dự án.

Vận dụng tinh thần Nghị quyết số 98/2023/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách phát triển Tp.HCM để rút ngắn thời gian thủ tục đầu tư dự án. Các Sở, ngành phải nhanh chóng tháo gỡ những bất cập hiện nay trong quy hoạch, sử dụng đất để đẩy nhanh tiến độ các dự án. Phải đi vào những vấn đề cụ thể để tháo gỡ, rà soát để mời gọi các thành phần kinh tế cùng tham gia phát triển NOXH.

Người dân, doanh nghiệp kỳ vọng mọi thủ tục NOXH thông suốt

Luật Đất đai, Luật Kinh doanh bất động sản; Luật Nhà ở có hiệu lực từ ngày 1/8/2024, trong đó Luật Nhà ở đã bổ sung và quy định 12 nhóm đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ về NOXH tại Điều 76 như: thân nhân liệt sĩ; người thu nhập thấp tại khu vực đô thị; công chức, viên chức quốc phòng; công nhân, lao động, hộ gia đình nghèo, cận nghèo tại khu vực đô thị…

Ngoài ra, điều kiện cư trú khi mua NOXH đã được bãi bỏ. Cụ thể, Điều 78 Luật Nhà ở 2023 (thay đổi bổ sung) quy định về điều kiện được hưởng chính sách hỗ trợ về NOXH không còn yêu cầu điều kiện cư trú, chỉ nêu một số điều kiện về nhà ở và thu nhập.

Chia sẻ với PV, chị Phạm Thu Quỳnh (Đức Linh, Bình Thuận) cho hay: "Chúng tôi rất mong những dự án nhà ở dành cho người có thu nhập thấp được xây dựng nhiều và nhanh chóng. Đặc biệt, mong mỏi lớn nhất chính là hàng loạt các thủ tục để mua NOXH được giảm thiếu, thống nhất, không còn phải đi quá nhiều nơi để xin giấy tờ, xin chứng minh".

Nhưng khu nhà, khu thuê trọ tại khu vực quận 1, Tp.HCM chật chội, nguy cơ mất an toàn PCCC, đời sống người dân, người lao động gặp nhiều cản trở trong sinh hoạt.

Theo tìm hiểu của Người Đưa Tin, tại Tp.HCM khi Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản có hiệu lực cùng với Nghị quyết 98 của Quốc hội đang tạo điều kiện để Tp.HCM có thêm nhiều cơ chế để phát triển NOXH. Thành phố này đang triển khai nhiều giải pháp gỡ vướng thủ tục cho việc làm NOXH, cải tạo chung cư cũ, nhà ở trên ven kênh rạch để tăng nguồn cung nhà ở.

Chia sẻ tại Tọa đàm "Phát triển nhà ở xã hội trong bối cảnh chính sách mới", ông Trương Anh Tuấn, Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam, Chủ tịch HĐQT Công ty Địa ốc Hoàng Quân cho rằng: "Hiện nay đối với việc phát triển nhà ở xã hội để cho thuê, quy định mới dù có hướng hỗ trợ cho doanh nghiệp, nhưng thực sự vẫn cần chính sách lớn hơn từ phía Chính phủ, Quốc hội mới có thể làm được. Nhất là về nguồn vốn bởi hiện nay, các doanh nghiệp đều cần vốn".

"Việc luật thông qua sớm và đi vào cuộc sống, đồng bộ từ nhà ở đến kinh doanh bất động sản là động lực rất lớn cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, đề nghị trong thời gian tới, cơ quan có thẩm quyền tiếp tục lắng nghe ý kiến từ đơn vị trực tiếp thực thi để ngày càng hoàn thiện các quy định. Để doanh nghiệp có thêm động lực trong việc đồng hành phát triển NOXH", ông Tuấn cho hay.

Nhiều những khu nhà trọ xập xệ, không đảm bảo an toàn an ninh. "Giấc mơ" có nhà ở xã hội, nhà lưu trú công nhân luôn được nhiều người lao động hướng tới.

Chia sẻ với PV, ông Lê Hữu Nghĩa, Giám đốc Công ty TNHH TM-XD Lê Thành nhấn mạnh: "Nhiều năm nay, chúng tôi luôn tập trung phát triển NOXH trên địa bàn Tp.HCM, chỉ cần được tạo điều kiện cơ chế thì doanh nghiệp sẽ xây dựng thần tốc dự án".

Theo tìm hiểu của Người Đưa Tin, hiện nay với nhiều chính sách tạo điều kiện thông suốt, cơ chế riêng biệt. Tp.HCM đang là địa phương phát triển và xây dựng được nhiều dự án NOXH, nhà công nhân dành cho người có thu nhập thấp.

Kỳ vọng trong thời gian tới, lãnh đạo Tp.HCM tiếp tục có những cơ chế giải quyết bài toán về pháp lý, mang đến cho cư dân nhiều dự án NOXH với môi trường sống an lành, tiện nghi và văn minh góp phần thay đổi diện mạo cũng như thúc đẩy an sinh xã hội của thành phố mang tên Bác.

(Còn nữa)

Phùng Sỹ Sơn