Bám sát xu thế, tháo gỡ mọi khó khăn, triển khai mạnh mẽ, hiệu quả công tác ngoại giao kinh tế

Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì hội nghị. (Ảnh: TRẦN HẢI)

Cùng dự có Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang; đại diện lãnh đạo các bộ, ban, ngành, cơ quan Trung ương; đại diện lãnh đạo các hiệp hội, tập đoàn kinh tế, doanh nghiệp chủ chốt. Hội nghị được truyền trực tuyến đến trụ sở Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; 94 Đại sứ, Trưởng Cơ quan đại diện, Tham tán Thương mại Việt Nam ở nước ngoài.

Tại hội nghị, Bộ Ngoại giao cho biết, triển khai Nghị quyết 21/NQ-CP ngày 20/2/2023 của Chính phủ ban hành Chương trình hành động giai đoạn 2022-2026 thực hiện Chỉ thị 15-CT/TW ngày 10/8/2022 của Ban Bí thư về công tác ngoại giao kinh tế phục vụ phát triển đất nước đến 2030; 6 tháng đầu năm 2024, công tác ngoại giao kinh tế đã được triển khai một cách bài bản và hiệu quả, đóng góp thực chất vào phát triển kinh tế-xã hội.

Về kết quả đạt được, đóng góp duy trì cục diện đối ngoại thuận lợi cho phát triển đất nước và đẩy mạnh thu hút nguồn lực phục vụ các động lực tăng trưởng. Trong 36 hoạt động đối ngoại cấp cao từ đầu năm 2024 đến nay, nội dung kinh tế tiếp tục trở thành trọng tâm, mang lại các kết quả cụ thể, thực chất, ký kết được nhiều cam kết, thỏa thuận hợp tác với các đối tác.

Quan hệ đối ngoại tiếp tục được mở rộng, nâng tầm, nâng cấp. Nội dung thúc đẩy mở cửa thị trường xuất khẩu, đàm phán FTA, tăng cường thu hút nguồn lực hợp tác đầu tư trong các lĩnh vực mới như kinh tế xanh, chuyển đổi năng lượng, nông nghiệp công nghệ cao, du lịch, lao động… được chú trọng lồng ghép và cụ thể hóa thành các cam kết, dự án cụ thể trong các mọi hoạt động đối ngoại cấp cao với các đối tác lớn tại Đông Bắc Á, châu Âu, Bắc Mỹ, các đối tác tiềm năng ở Trung Đông, châu Phi, Mỹ Latinh.

Quang cảnh hội nghị. (Ảnh: TRẦN HẢI)

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, công tác rà soát liên ngành các thỏa thuận, cam kết quốc tế ký kết nhân dịp các hoạt động đối ngoại cấp cao được thực hiện định kỳ hằng tháng dưới sự chủ trì của lãnh đạo Chính phủ, và ngày càng đi vào nề nếp. Đến nay, cơ chế này đã họp được 3 phiên, rà soát được gần 400 thỏa thuận của các bộ, ngành và các địa phương, góp phần tích cực đẩy nhanh tiến độ và tháo gỡ vướng mắc; góp phần củng cố động lực tăng trưởng thông qua rà soát triển khai các thỏa thuận tự do hóa thương mại vừa ký kết, nâng cấp thỏa thuận đã có và chủ động đàm phán thỏa thuận mới.

Sáu tháng đầu năm, Việt Nam đã rà soát và đẩy nhanh tiến độ thực thi các FTA chủ chốt, có tầm ảnh hưởng lớn với Việt Nam. Trong khuôn khổ CPTPP, ta đã chủ trì xây dựng dự thảo tài liệu thành lập Ban Thư ký CPTPP, thống nhất quy chế rà soát thực thi Hiệp định, trình Quốc hội xem xét phê chuẩn hồ sơ gia nhập của Anh, tham mưu chủ trương về hồ sơ gia nhập của các nền kinh tế khác.

Trong RCEP, ta phối hợp chặt chẽ với các nước thành viên về việc thiết lập Bộ phận hỗ trợ thực thi đặt tại Ban Thư ký ASEAN, tạo tiền đề cho việc thành lập Ban Thư ký.

Với EU, ta rà soát tiến độ thực thi EVFTA đối với nhiều mặt hàng, đồng thời quyết liệt vận động và nâng số thành viên EU phê chuẩn Hiệp định bảo hộ đầu tư (EVIPA) lên 18/27 nước. Với Anh, ta đang tích cực chuẩn bị để tổng kết 3 năm thực thi FTA song phương.

Việt Nam đang nghiên cứu, thúc đẩy và tăng tốc đàm phán nâng cấp nhiều FTA đã có hiệu lực một thời gian dài như Hiệp định thương mại hàng hóa trong ASEAN (ATIGA), phấn đấu cùng các nước ASEAN hoàn tất theo lộ trình vào cuối 2024. Nhiều FTA giữa ASEAN và các đối tác như Trung Quốc, Ấn Độ, Australia-New Zealand, Hàn Quốc, Hồng Kông (Trung Quốc) cũng đang ở trong quá trình đàm phán nâng cấp hoặc nghiên cứu khả thi để tiến tới đàm phán nâng cấp.

Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn báo cáo tại hội nghị. (Ảnh: TRẦN HẢI)

Tích cực hỗ trợ địa phương, doanh nghiệp, quyết liệt tháo gỡ vướng mắc trong các dự án với tinh thần lấy người dân, địa phương, doanh nghiệp làm trung tâm phục vụ, lãnh đạo Chính phủ, bộ, ngành, địa phương tích cực gặp gỡ các tập đoàn nước ngoài để vận động đầu tư chất lượng cao, phát triển kinh tế xanh, thúc đẩy giải quyết vướng mắc để bảo đảm môi trường kinh doanh thuận lợi.

Đối với địa phương, Bộ Ngoại giao phối hợp tổ chức nhiều đoàn quảng bá cả ở trong và ngoài nước và hỗ trợ các tỉnh, thành phố ký kết hơn 20 Bản ghi nhớ với các đối tác quốc tế. Đồng thời, Bộ đã hỗ trợ các địa phương vận động thành công UNESCO công nhận thêm 3 Di sản thiên nhiên và văn hóa, nâng số lượng Di sản UNESCO lên 68, góp phần tạo thêm nguồn tài nguyên thúc đẩy phát triển du lịch.

Đại diện lãnh đạo các bộ, ngành Trung ương tham dự hội nghị. (Ảnh: TRẦN HẢI)

Đối với doanh nghiệp trong nước, ta chú trọng hỗ trợ các dự án của doanh nghiệp Việt vươn ra nước ngoài, tổ chức các sự kiện xúc tiến đầu tư quốc tế, và ứng phó với nhiều vụ kiện chống bán phá giá nhằm vào nông sản Việt tại các thị trường trọng điểm như tôm nước ấm đông lạnh, mật ong, đồ gỗ, ván dán; tiếp tục vận động các nước thành viên EU ủng hộ gỡ bỏ thẻ vàng IUU cho ta, tích cực vận động chính trị-ngoại giao để Mỹ công nhận Việt Nam là nền kinh tế thị trường.

Bộ Ngoại giao cùng các bộ, ngành ráo riết triển khai đề án Halal, ban hành kế hoạch hành động, phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ thành lập Trung tâm chứng nhận Halal quốc gia, đón đoàn doanh nghiệp Brunei về Halal, đàm phán ký kết thỏa thuận hợp tác Halal với Saudi Arabia.

Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt phát biểu ý kiến tại hội nghị. (Ảnh: TRẦN HẢI)

Đẩy mạnh công tác ngoại giao kinh tế hỗ trợ và kết nối các doanh nghiệp nước ngoài: tổ chức tọa đàm doanh nghiệp trong khuôn khổ Diễn đàn Tương lai ASEAN 2024 do Thủ tướng Phạm Minh Chính và Thủ tướng Lào đồng chủ trì với chủ đề “Cộng đồng doanh nghiệp ASEAN gắn kết, tự cường và bền vững: nắm bắt thời cơ trong thời đại số”.

Trong nửa đầu năm 2024, nhiều hiệp hội, doanh nghiệp lớn của Mỹ, châu Âu, đặc biệt là các tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới đã vào thăm và làm việc tại Việt Nam nhằm tìm kiếm các cơ hội mở rộng hợp tác, kinh doanh.

Công tác nghiên cứu, tham mưu chiến lược phục vụ điều hành kinh tế-xã hội tiếp tục được chú trọng, bám sát yêu cầu phát triển của đất nước, đặc biệt công tác nghiên cứu phục vụ xây dựng văn kiện Đại hội Đảng XIV, kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội giai đoạn 2026-2030 là một trong những ưu tiên hàng đầu. Thể chế hóa các cơ chế điều hành, phối hợp trong triển khai ngoại giao kinh tế được tăng cường tạo sức mạnh tổng hợp…

Lãnh đạo Bộ Công thương phát biểu ý kiến tại hội nghị. (Ảnh: TRẦN HẢI)

Tại hội nghị, các Đại sứ, Trưởng Cơ quan đại diện Việt Nam tại nước ngoài, lãnh đạo một số bộ, ngành hiệp hội phát biểu ý kiến đánh giá cao kết quả công tác ngoại giao kinh tế thời gian qua, đóng góp tích cực vào công cuộc phát triển kinh tế-xã hội đất nước; kiến nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ nhiều giải pháp tháo gỡ mọi khó khăn, vướng mắc, thúc đẩy ngoại giao kinh tế thời gian tới đạt hiệu quả nhiều hơn nữa.

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu ý kiến chỉ đạo Hội nghị.

Phát biểu ý kiến kết luận hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, Hội nghị này nhằm phát triển kinh tế đối ngoại, kết nối với kinh tế thế giới, hỗ trợ sản xuất, kinh doanh, tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu, góp phần thực hiện Chỉ thị 15-CT/TW của Ban Bí thư về thúc đẩy ngoại giao kinh tế, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng đã đề ra.

Thủ tướng khái quát về những kết quả tích cực của kinh tế-xã hội 6 tháng đầu năm: ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng; nợ công, nợ Chính phủ, nợ nước ngoài được kiểm soát tốt; bảo đảm các cân đối lớn, thị trường lao động được bảo đảm. Thủ tướng nhấn mạnh, có được thành quả như vậy là nhờ sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, dưới sự lãnh đạo của Đảng, mà thường xuyên, trực tiếp là Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đứng đầu là Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, sự đồng hành của Quốc hội, sự điều hành tích cực của Chính phủ, sự vào cuộc của người dân, doanh nghiệp, sự ủng hộ của bạn bè quốc tế.

Nhân dịp này, Thủ tướng cũng biểu dương sự đóng góp tích cực của các Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài, cộng đồng doanh nghiệp và người dân. Thủ tướng nhận định tình hình ngày càng có nhiều khó khăn, thách thức vì tình trạng cạn kiệt tài nguyên, biến đổi khí hậu, già hóa dân số; cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn; hậu quả của đại dịch Covid-19 chưa hết; lạm phát ở các nước lớn ảnh hưởng đến chính sách tiền tệ của Việt Nam; vấn đề liên quan đứt gãy các chuỗi cung ứng, chuỗi sản xuất toàn cầu; vấn đề năng lượng, xăng dầu biến động, tăng giá; giá thành logistics tăng do bị ảnh hưởng bởi các cuộc xung đột, chiến tranh, căng thẳng địa chính trị… Vì vậy, Thủ tướng nhấn mạnh không được lơ là, chủ quan, mất cảnh giác vì những thành tựu đạt được 6 tháng đầu năm rất đáng trân trọng, hoan nghênh, nhưng tình hình còn nhiều khó khăn vì vấn đề sản xuất, chuỗi cung ứng, cạnh tranh hàng hóa. Tuy nhiên càng khó khăn, áp lực thì càng phải nỗ lực hơn; phải quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, có trọng tâm, trọng điểm, làm việc nào dứt việc đó, phân công công việc “rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thời gian thực hiện, rõ hiệu quả, rõ sản phẩm”; khi tổ chức thực hiện phải thường xuyên kiểm tra, đánh giá, đôn đốc, rút kinh nghiệm.

Thủ tướng đánh giá, thực tế vừa qua, các Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài có kinh nghiệm hơn, bài bản hơn, chuyên nghiệp hơn; tin tưởng thời gian tới, các Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài sẽ làm tốt hơn thời gian tới.

Thủ tướng nêu rõ, thời gian tới, chúng ta đặt ra mục tiêu tăng trưởng GDP cao hơn (từ 6,5-7%), nếu đạt được mục tiêu này thì sẽ góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu Đại hội lần thứ XIII của Đảng đã đề ra. Chúng ta đang tích cực thực hiện 3 đột phá chiến lược, trong đó đột phá hạ tầng, nhất là phấn đấu mục tiêu hoàn thành 3.000km đường cao tốc đến cuối năm 2025; cải tạo các tuyến đường sắt, xây dựng mới các tuyến đường sắt tốc độ cao; xây dựng các cảng biển lớn. Thủ tướng đánh giá, Việt Nam có vị trí trung tâm địa chính trị ở châu Á, do đó chúng ta đang tiếp tục đầu tư phát triển các sân bay mới như Cảng hàng không quốc tế Long Thành, mở rộng các sân bay hiện hữu như Nội Bài, Tân Sơn Nhất…; chúng ta đang đẩy mạnh hạ tầng xanh, hạ tầng số, hạ tầng chống biến đổi khí hậu…

Chúng ta cũng quyết tâm tạo đột phá về thể chế. Kỳ họp thứ 7 Quốc hội khóa XV vừa qua đã dành nhiều thời gian cho công tác xây dựng thể chế, ban hành các luật quan trọng, nhờ đó làm tăng tính hấp dẫn của môi trường đầu tư kinh doanh của Việt Nam. Do đó các Đại sứ, Trưởng Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài cần tăng cường tuyên truyền công tác này.

Chúng ta đang tích cực nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, kỹ năng nghề phục vụ các lĩnh vực mới nổi như kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế số, trí tuệ nhân tạo, bán dẫn, điện toán đám mây; lấy đổi mới sáng tạo, khoa học công nghệ, Cách mạng công nghiệp lần thứ tư làm động lực cho sự phát triển.

Thủ tướng nêu rõ, chúng ta phải tiếp tục đẩy mạnh 3 đột phá chiến lược; xác định ưu tiên cho tăng trưởng, do đó phải tập trung làm mới các động lực tăng trưởng truyền thống gồm tiêu dùng, đầu tư và xuất khẩu. Do đó, các Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài cần tập trung vào động lực xuất khẩu, muốn vậy phải thúc đẩy thị trường xuất khẩu; cải thiện môi trường hợp tác; thúc đẩy hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư, giao lưu nhân dân, đẩy mạnh du lịch. Thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới là kinh tế số, kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh, kinh tế chia sẻ, kinh tế tri thức, lấy đổi mới sáng tạo, khoa học công nghệ, Cách mạng công nghiệp lần thứ tư làm nền tảng cho sự phát triển. Tập trung kêu gọi đầu tư, mở rộng tăng trưởng cho các động lực tăng trưởng mới; kết nối với trong nước; lắng nghe ý kiến của các địa phương về nhu cầu và mục tiêu phát triển đất nước; kết nối các nước, khu vực kinh tế, nền kinh tế thế giới với kinh tế nước ta; kết nối doanh nghiệp thế giới với doanh nghiệp Việt Nam; kết nối các địa phương với các địa phương của các nước để tận dụng cơ hội để phát triển.

Chúng ta có cơ hội lớn vì thực hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, là đối tác tin cậy, thành viên có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế; chúng ta đang tích cực đàm phán các FTA; thúc đẩy quan hệ chính trị, ngoại giao tạo môi trường thuận lợi cho phát triển kinh tế, thương mại, đầu tư. Các doanh nghiệp phải tích cực kết nối với các Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài để truyền tải thông tin, hàng hóa, khả năng cạnh tranh hàng hóa, quảng bá sản phẩm của Việt Nam với thế giới với chất lượng cao, giá thành cạnh tranh, tập trung vào những gì thị trường thế giới cần, đang khan hiếm, vừa giải quyết bài toán trước mắt và cả lâu dài.

Thủ tướng yêu cầu những những sản phẩm, mặt hàng truyền thống cần phải nâng cao chất lượng sản phẩm, bao bì, mẫu mã, vệ sinh môi trường, các sản phẩm xanh theo yêu cầu của thị trường các nước, bảo đảm xuất khẩu lâu dài, bền vững, xuất khẩu xanh. Các địa phương cũng phải tăng cường kết nối, tập trung cho các sản phẩm có thế mạnh, có khả năng cạnh tranh.

Chính phủ, các bộ, ngành phải thực hiện tốt công tác quản lý nhà nước, định hướng sự phát triển; quy hoạch vùng nguyên liệu để hàng hóa đủ khả năng cạnh tranh, phù hợp xu thế của thế giới. Thủ tướng mong các Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài phải nắm chắc thông tin, phản ứng chính sách hiệu quả, cùng phối hợp chặt chẽ trong nước, ngoài nước với tinh thần luôn sẵn sàng, chặt chẽ, kịp thời, hiệu quả với tinh thần nắm chắc tình hình, bám sát xu thế, quyết liệt triển khai, hành động sáng tạo, mang lại hiệu quả thiết thực.

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu ý kiến tại hội nghị.

Tại hội nghị này, các Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài đã được lắng nghe các ý kiến, từ đó cần chủ động phản ứng chính sách, hành động kịp thời theo tinh thần “rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thời gian thực hiện, rõ hiệu quả, rõ sản phẩm” để đôn đốc, kiểm tra và thúc đẩy.

Chính phủ nỗ lực thực hiện cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh với tinh thần năm sau tốt hơn năm trước, nhiệm kỳ sau tốt hơn nhiệm kỳ trước, quý sau tốt hơn quý trước. Tại hội nghị này, các bên đã nắm được yêu cầu, vấn đề là phải hành động, tiếp tục hâm nóng những gì đang có đà, giữ lửa và thúc đẩy lên; những gì hạn chế, bất cập thì phải nhanh chóng có giải pháp khắc phục; cùng mở rộng thị trường Trung Đông, Nam Mỹ, thúc đẩy xuất khẩu sản phẩm Halal; tiếp tục đàm phán ký kết các FTA với Trung Đông, châu Phi, Nam Mỹ. Phải hoàn thiện các khung pháp lý; mong các Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài theo dõi sát tình hình về các biện pháp phòng vệ thương mại của các nước áp dụng đối với sản phẩm xuất khẩu của Việt Nam để có biện pháp ứng phó từ sớm, từ xa.

Tiếp tục tận dụng đà phục hồi du lịch vì du lịch đã vượt qua thời kỳ khó khăn của đại dịch Covid-19, Bộ Công an phối hợp chặt chẽ với Bộ Ngoại giao miễn visa cho một số nước, tạo thuận lợi cho phát triển du lịch, góp phần tăng cường sản xuất, kinh doanh, tạo sinh kế cho người dân. Các Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài, doanh nghiệp, các bộ, ngành tập trung nghiên cứu các giải pháp mới, đột phá trong thu hút đầu tư, tài chính trong phát triển, nhất là phát triển các ngành mới nổi như kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, trong đó kêu gọi vốn, tài chính của các nhà đầu tư, đối tác; kêu gọi chuyển giao công nghệ, đổi mới sáng tạo, cách mạng công nghiệp lần thứ tư; hợp tác để phát triển lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI), điện toán đám mây theo tinh thần “bắt kịp, tiến cùng và vượt lên” dựa vào khoa học-công nghệ, chuyển đổi số; tham gia tích cực lĩnh vực biến đổi khí hậu, kêu gọi sự hỗ trợ, tiếp tục thực hiện Tuyên bố chính trị thiết lập quan hệ đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng (Tuyên bố JETP); tiếp thu những quản trị thông minh, hiện đại.

Phải có đội ngũ cán bộ thông minh, có tài, có đức, năng lực để triển khai nông thôn đối ngoại; hoàn thiện thể chế, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh thường xuyên; hoàn thiện các Nghị định liên quan thuế tối thiểu toàn cầu, hỗ trợ đầu tư…; tích cực phát triển hạ tầng cho phát triển số, phát triển xanh, kinh tế tuần hoàn, đào tạo nguồn nhân lực, nâng cao kỹ năng nghề; mở rộng thị trường xuất khẩu lao động ra các nước, tận dụng những cơ hội có thể. Do đó mong các Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài phát hiện, tận dụng mọi cơ hội, tập trung cho các động lực tăng trưởng mới.

Sau hội nghị này, Thủ tướng yêu cầu tăng cường kết nối trong nước với nước ngoài chặt chẽ, hiệu quả, thực chất hơn, mang lại lợi ích cho người dân, doanh nghiệp, tinh thần phải nắm bắt từ sớm, từ xa các xu thế phát triển khoa học công nghệ, kỹ năng quản lý thông minh để áp dụng trong nước tốt hơn. Thủ tướng mong quý sau, chúng ta sẽ kiểm điểm và đánh giá công việc làm được sẽ nhiều hơn quý trước; khắc phục các sự đứt gãy chuỗi cung ứng, chuỗi sản xuất, kết nối và tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu; mong các doanh nghiệp, Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài tiên phong trong thu hút vốn đầu tư, chuyển giao công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực, nhất là khai thác hiệu quả hơn cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài với 6 triệu người. Đây vừa là nguồn lực, vừa là cầu nối của Việt Nam với thế giới; các Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của người Việt Nam ở nước ngoài với tinh thần chủ động, hiệu quả, chia sẻ những khó khăn, thúc đẩy thuận lợi để người Việt Nam ở nước ngoài ổn định sinh sống, làm ăn, vừa có điều kiện hỗ trợ trong nước.