Ban hành khung nội dung thí điểm giáo dục AI cho học sinh

Trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo (AI) đang thâm nhập nhanh vào mọi lĩnh vực của đời sống, Bộ GD-ĐT đã ban hành Quyết định số 3439/QĐ-BGDĐT về Khung nội dung thí điểm giáo dục trí tuệ nhân tạo cho học sinh phổ thông.

Khung nội dung mới được xây dựng trên nền tảng Chương trình giáo dục phổ thông 2018, tham chiếu Khung năng lực AI cho học sinh phổ thông của UNESCO, hướng tới mục tiêu giúp học sinh “biết dùng AI” nhưng đồng thời “biết kiểm soát AI”, sử dụng công nghệ vì lợi ích chung, an toàn và nhân văn.

Các em học sinh trong tiết học thực hành trên máy tính

Đặt con người ở vị trí trung tâm của giáo dục AI

Bộ khung giáo dục AI cho học sinh được phát triển dựa trên bốn mạch kiến cốt lõi:

Thứ nhất, tư duy lấy con người làm trung tâm, nhấn mạnh mục đích của AI là phục vụ con người, dạy học sinh cách xác định nhu cầu và đánh giá giải pháp AI.

Thứ hai, đạo đức AI, trang bị khả năng nhận diện và phân tích các vấn đề đạo đức, pháp lý, hướng tới việc sử dụng AI một cách có trách nhiệm.

Thứ ba, các kỹ thuật và ứng dụng AI, cung cấp kiến thức cơ bản về cách AI hoạt động và kỹ năng sử dụng các công cụ AI trong thực tế.

Thứ tư, thiết kế hệ thống AI, phát triển năng lực từ mức độ sử dụng đến tự tạo ra các hệ thống AI đơn giản, tập trung vào kỹ năng giải quyết vấn đề.

Mục tiêu rõ cho từng cấp học

Ở cấp tiểu học, học sinh chủ yếu trải nghiệm các ứng dụng AI đơn giản, trực quan để hình thành khái niệm ban đầu và nhận biết vai trò của AI trong cuộc sống. Trong giai đoạn này, các em được giáo dục về việc bảo vệ dữ liệu cá nhân và tôn trọng bản quyền.

Ở cấp trung học cơ sở, học sinh học cách sử dụng các công cụ AI để tạo ra sản phẩm số, giải quyết các vấn đề học tập. Các em được trang bị kiến thức nền tảng về nguyên lý hoạt động của AI và bắt đầu hình thành ý thức về đạo đức và trách nhiệm công dân trong xã hội số.

Ở cấp trung học phổ thông, học sinh được khuyến khích khám phá, thiết kế và cải tiến các công cụ AI đơn giản thông qua các dự án khoa học. Chương trình tập trung vào việc phát triển tư duy giải quyết vấn đề, khả năng sáng tạo và làm chủ công cụ AI, giúp học sinh vận dụng AI để tạo ra các sản phẩm phục vụ cộng đồng và định hướng nghề nghiệp tương lai.

Linh hoạt triển khai, khuyến khích giáo dục AI trong nhà trường

Quyết định định hướng giáo viên áp dụng các hình thức dạy học tích cực, chú trọng trải nghiệm, thực hành, dự án; khuyến khích dạy học liên môn, gắn với định hướng STEAM/AI và các dự án cộng đồng tại địa phương. Các bài học cần được tổ chức linh hoạt, tạo hứng thú nhưng vẫn bảo đảm an toàn, hiệu quả cho học sinh.

Khung nội dung AI được thiết kế với tinh thần “mở”: xác định các thành phần cốt lõi bắt buộc và các nội dung mở rộng để nhà trường, giáo viên chủ động lựa chọn, điều chỉnh theo điều kiện cơ sở vật chất, định hướng giáo dục và nhu cầu học sinh. Văn bản nhấn mạnh không phụ thuộc vào một nền tảng hay phần mềm cụ thể, khuyến khích sử dụng công cụ và học liệu đa dạng, đặc biệt là các nền tảng mã nguồn mở; nội dung sẽ được rà soát, cập nhật thường xuyên theo tốc độ phát triển nhanh của công nghệ.

Công tác đánh giá cũng được yêu cầu bám sát năng lực AI của học sinh, coi trọng khả năng vận dụng kiến thức, kỹ năng để tạo ra sản phẩm ứng dụng có ích, đồng thời đánh giá tư duy logic, sáng tạo và khả năng nhận diện, xử lý rủi ro khi làm việc với AI.

Phương Anh