Băn khoăn xử phạt vi phạm trong lĩnh vực tài sản mã hóa

“Quá nhẹ” với tổ chức vi phạm

Theo dự thảo, mức phạt tiền tối đa đối với hành vi vi phạm được đề xuất là 200 triệu đồng đối với tổ chức. Nhóm hành vi vi phạm gồm: vi phạm quy định về chào bán phát hành tài sản mã hóa; vi phạm quy định về tổ chức thị trường giao dịch tài sản mã hóa; vi phạm quy định về trách nhiệm của tổ chức cung cấp dịch vụ tài sản mã hóa…

Theo TS Trần Quý, Viện trưởng Viện Phát triển kinh tế số Việt Nam, Chủ tịch Nền tảng tài sản số MetaDAP, mức phạt này quá thấp và thiếu tính răn đe trong bối cảnh thực tế. Bởi vì một dự án lừa đảo (scam) hoặc thao túng giá token có thể thu lợi hàng triệu USD, trong khi mức phạt tối đa 200 triệu đồng chỉ tương đương như một khoản “phí vi phạm” rất nhỏ.

So sánh thêm trong lĩnh vực chứng khoán (thị trường có tính chất tương đồng) với mức phạt tối đa lên tới 3 tỷ đồng hoặc 10 lần khoản thu trái pháp luật, TS Trần Quý băn khoăn: “Sự chênh lệch này tạo ra lỗ hổng để các đối tượng lừa đảo chuyển từ chứng khoán sang thị trường cryto (nơi có chế tài nhẹ hơn) để hoạt động”.

Một nhà đầu tư tìm hiểu về sàn giao dịch tài sản mã hóa

Ông Phạm Đông, nhà sáng lập cộng đồng Saigon TradeCoin, cũng cho rằng, mức phạt nói trên đối với tổ chức vi phạm là quá nhẹ nếu không có hình thức xử phạt bổ sung. Bởi việc phát hành tài sản mã hóa thường thu về hàng triệu USD nhưng chỉ xử phạt tối đa 200 triệu đồng thì tổ chức vi phạm sẽ sẵn sàng vi phạm và nộp phạt để kiếm số tiền lớn hơn nhiều.

Siết quản lý nhà đầu tư cá nhân

Dự thảo nghị định cũng nêu xử phạt nhà đầu tư cá nhân từ 10-30 triệu đồng khi giao dịch tài sản mã hóa không thông qua tổ chức cung cấp dịch vụ do Bộ Tài chính cấp phép.

Với mức phạt này, theo không ít nhà đầu tư, trong bối cảnh chưa có sàn giao dịch nào được cấp phép tại Việt Nam mà xử “phạt” dễ khiến nhà đầu tư có tâm lý e ngại. Một nhà đầu tư có thâm niên giao dịch trên thị trường tài sản mã hóa cho biết, việc nhà đầu tư cần lúc này là hướng dẫn dịch chuyển khi có sàn trong nước chính thức hoạt động cũng như khuyến khích họ giao dịch trên sàn được Bộ Tài chính cấp phép.

Theo PGS-TS Nguyễn Hữu Huân, Trưởng Bộ môn Thị trường tài chính, Khoa Ngân hàng (ĐH Kinh tế TPHCM), trong giai đoạn đầu của thị trường tài sản mã hóa nên khuyến khích nhà đầu tư chuyển vào chơi ở các sàn do Bộ Tài chính cấp phép hơn là đưa ra quy định xử phạt hành chính vì đây vốn là thị trường tự do.

Đó là chưa kể có quy định nhưng cũng khó xử phạt vì cơ quan quản lý không thể xác định chủ sở hữu ví cá nhân. Ngay cả với những sàn lớn như Binance, nơi người tham gia phải cung cấp thông tin xác minh danh tính (KYC), luôn quy định về bảo mật danh tính nhà đầu tư nên không dễ gì cung cấp thông tin người tham gia cho cơ quan quản lý. Cùng quan điểm, TS Trần Quý kiến nghị, nên tạm hoãn quy định phạt tiền nhà đầu tư cá nhân trong giai đoạn thí điểm.

Thay vào đó, áp dụng cơ chế “safe harbor”, tạm gọi là bến cảng an toàn. Cụ thể, Nhà nước chỉ bảo vệ pháp lý cho các giao dịch trên sàn cấp phép, người giao dịch ngoài sàn tự chịu mọi rủi ro (mất mát, lừa đảo) mà không được pháp luật hỗ trợ. Điều này tạo động lực tự nhiên để nhà đầu tư tìm về kênh chính thống thay vì sử dụng mệnh lệnh hành chính khó thực thi.

THANH DUNG