Băn khoăn xung quanh đề xuất Sở GD&ĐT bổ nhiệm, đánh giá nhà giáo

.t1 { text-align: justify; }

Vừa qua, Phó Thủ tướng Lê Thành Long làm việc với Bộ Giáo dục và Đào tạo về dự thảo Nghị định về phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương trong lĩnh vực giáo dục theo mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp và dự thảo Nghị định về phân cấp, phân quyền trong quản lý nhà nước lĩnh vực giáo dục.

Theo báo cáo của Bộ Giáo dục và Đào tạo, trên cơ sở rà soát hệ thống pháp luật hiện hành, Bộ đã xác định 69 nội dung quản lý nhà nước về giáo dục đang giao cho Ủy ban nhân dân cấp huyện cần điều chỉnh theo hướng phù hợp với mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.

Về phân định thẩm quyền trong lĩnh vực giáo dục, Bộ Giáo dục và Đào tạo đề xuất giao sở giáo dục và đào tạo toàn quyền quản lý đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục, bao gồm: tuyển dụng, sử dụng, bổ nhiệm, đào tạo, đánh giá, điều động - thống nhất toàn tỉnh. [1]

Điều động, tuyển dụng giao sở giáo dục và đào tạo là hợp lý

Đồng thuận với đề xuất giao sở giáo dục và đào tạo toàn quyền trong công tác tuyển dụng, điều động giáo viên, nhiều hiệu trưởng khẳng định đây là hướng đi đúng trong bối cảnh quản lý nhà nước hiện nay.

Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, cô Bùi Thị Nga - Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Đưng K'Nớ (huyện Lạc Dương, tỉnh Lâm Đồng) đánh giá: “Bộ Giáo dục và Đào tạo có đề xuất liên quan tới việc giao sở giáo dục và đào tạo toàn quyền quản lý đội ngũ nhà giáo. Trước tiên, điều này phù hợp với chính quyền hai cấp.

Trong số các nhiệm vụ mà sở giáo dục và đào tạo được giao, có nội dung tuyển dụng, sử dụng và điều động. Đây là đề xuất hoàn toàn hợp lý với thực tế tại các địa phương. Bởi để sở điều động thì sẽ cân bằng được giáo viên giữa nơi thừa nơi thiếu, giúp điều tiết giáo viên giữa các các vùng miền trong một tỉnh”.

Tuy nhiên cô Nga cũng bày tỏ sự băn khoăn trước quyền tuyển dụng của sở giáo dục và đào tạo đối với các trường từ cấp mầm non đến trung học cơ sở. Nữ hiệu trưởng cho hay, các cơ sở giáo dục sẽ phải liên hệ chặt chẽ với phía sở giáo dục và đào tạo để thực hiện. Bởi chỉ các trường mới hiểu rõ họ đang cần tuyển viên chức như thế nào, năng lực ra sao.

Tương tự, cô Trần Thị Thủy - Hiệu trưởng Trường tiểu học Cư M’lan (huyện Ea Súp, tỉnh Đắk Lắk) cũng cho rằng sau sáp nhập, quy mô tỉnh lớn hơn, tình trạng thừa - thiếu giáo viên sẽ diễn ra cục bộ. Việc giao cho sở giáo dục và đào tạo quyền tuyển dụng, điều động sẽ giúp đảm bảo sự thống nhất và khái quát hơn trong điều tiết nguồn lực.

Cô Trần Thị Thủy - Hiệu trưởng Trường tiểu học Cư M’lan. Ảnh: NVCC

“Ở cấp tỉnh, sở sẽ có cái nhìn toàn diện. Họ có thể luân chuyển, tuyển dụng từng vùng phù hợp, giúp giải quyết tình trạng thiếu giáo viên hiệu quả hơn. Sở giáo dục và đào tạo quản lý về mặt chuyên môn, do đó, các cán bộ ở sở sẽ tiến hành tuyển dụng một cách chuẩn chỉ, nâng cao chất lượng giáo viên từ phía đầu vào.

Tuy vậy, các thầy cô cũng lưu ý, song song với việc tập trung quyền điều động về sở giáo dục và đào tạo, vẫn cần cơ chế phối hợp với các địa phương, cấp xã, nhằm đảm bảo hiểu rõ nhu cầu thực tế và kịp thời hỗ trợ trường học trong công tác nhân sự.

Thầy Nguyễn Đình Sâm - Hiệu trưởng Trường phổ thông dân tộc bán trú tiểu học và trung học cơ sở Hướng Sơn (huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị) cho hay: “Điều động, luân chuyển nên để sở giáo dục và đào tạo chủ trì. Có những xã thiếu, xã thừa, không thể để hai xã làm việc trực tiếp với nhau được, cần có sự điều phối tổng thể từ cấp tỉnh.

Nhưng điều đó không có nghĩa cắt hoàn toàn hoạt động của địa phương trong việc quản lý giáo dục. Bởi từ trước đến nay, các trường đã quen với việc Ủy ban nhân dân huyện tuyển dụng viên chức. Cơ quan tại địa phương luôn gần gũi, thân thiết và thực hiện nhiệm vụ nhanh chóng, sát sao. Do đó, khi sở giáo dục và đào tạo thực hiện nhiệm vụ tuyển dụng, đây sẽ là một đầu việc mà đội ngũ cán bộ cấp tỉnh phải làm quen.

Lo nhiệm vụ quá tải nếu “ôm đồm” về một đầu mối

Dù ủng hộ một phần đề xuất của Bộ Giáo dục và Đào tạo, nhưng khi bàn đến nội dung giao sở giáo dục và đào tạo quyền bổ nhiệm và đánh giá cán bộ quản lý, giáo viên, các hiệu trưởng lại tỏ ra dè dặt. Vấn đề lớn nhất được chỉ ra chính là khối lượng công việc khổng lồ sau sáp nhập tỉnh.

Cô Bùi Thị Nga nêu rõ: “Sau khi sáp nhập địa giới hành chính, số lượng trường học trong tỉnh tăng lên rất nhiều. Nếu sở giáo dục và đào tạo nhận toàn quyền bổ nhiệm, đánh giá thì sẽ quá tải. Nhất là công tác đánh giá, nó đòi hỏi sự sát sao, cụ thể. Trong khi sở lại ở xa cơ sở".

Nữ nhà giáo đề xuất: Sở giáo dục và đào tạo có thể đánh giá cán bộ quản lý về mặt chuyên môn, còn đánh giá giáo viên nên giao cho nhà trường thực hiện trước, sau đó tổng hợp báo cáo lên sở. Bên cạnh đó, cô cũng bày tỏ lo ngại rằng việc tập trung hết các quyền về một đầu mối có thể dẫn đến tình trạng trì trệ, chậm xử lý nhiệm vụ.

“Nếu sở giữ toàn quyền thì quy trình sẽ chậm. Còn với các nhà trường, số lượng giáo viên, cán bộ quản lý rất lớn, sở đánh giá hết thì sẽ gây áp lực cho chính cấp tỉnh và gây ra sự chậm trễ trong vận hành", cô Nga e ngại.

Cô Trần Thị Thủy cũng cho rằng việc giao sở giáo dục và đào tạo quyền bổ nhiệm cán bộ quản lý là chưa thật sự phù hợp, nhất là trong bối cảnh các tỉnh sáp nhập, phạm vi quản lý sẽ mở rộng đáng kể.

"Điển hình như tỉnh Đắk Lắk sáp nhập với Phú Yên, thì sở giáo dục và đào tạo sẽ phải quản lý toàn bộ hệ thống trường học của cả hai tỉnh, đồng nghĩa với việc khối lượng công việc tăng lên rất nhiều. Nếu sở phải trực tiếp bổ nhiệm từng cán bộ quản lý cho từng trường thì sẽ quá tải, khó đảm bảo tính kịp thời và sát thực tế”, cô Thủy chia sẻ.

Theo cô Thủy, việc bổ nhiệm cán bộ nên giao cho chính quyền cấp xã là phù hợp hơn, bởi cấp xã nắm rõ con người, năng lực lãnh đạo và đặc điểm nhân sự tại địa phương. Trong khi đó, sở giáo dục và đào tạo với phạm vi quản lý quá rộng sẽ rất khó nắm bắt sát sao từng cá nhân.

Thận trọng hơn khi nhìn nhận đề xuất của Bộ Giáo dục và Đào tạo, thầy Nguyễn Đình Sâm cho rằng, dù giao cho cấp nào cũng có ưu và nhược điểm, quan trọng là cần chuẩn bị tốt về nguồn lực.

Thầy Nguyễn Đình Sâm - Hiệu trưởng Trường phổ thông dân tộc bán trú tiểu học và trung học cơ sở Hướng Sơn. Ảnh: Website Trường

“Nếu muốn giao toàn quyền cho sở giáo dục và đào tạo, thì phải tính đến việc bổ sung nhân lực. Sở giáo dục và đào tạo hiện nay vốn đã mỏng người lại kiêm nhiệm thêm rất nhiều đầu việc như bổ nhiệm, đánh giá toàn bộ đội ngũ nhà giáo toàn tỉnh mà không có sự tăng cường", thầy Sâm khẳng định.

Vị hiệu trưởng cũng gợi ý, để giải quyết bài toán khối lượng công việc quá tải, có thể ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số trong quản lý, đánh giá: “Báo cáo giờ đây có thể làm online, chỉ vài phút là hoàn thành và sở giáo dục và đào tạo đã có dữ liệu để xem xét. Nếu tăng cường họp trực tuyến, báo cáo trực tuyến, cơ quan cấp tỉnh sẽ có thể nắm được tình hình các trường ở xa mà không cần làm việc trực tiếp, đỡ vất vả mà vẫn hiệu quả".

Thầy Sâm cũng đưa ra mô hình hợp lý hơn trong việc phân quyền: để hiệu trưởng đánh giá giáo viên; để sở giáo dục và đào tạo đánh giá các cán bộ quản lý cấp trường. Như vậy sẽ vừa bảo đảm quản lý tập trung về chuyên môn, vừa không làm đứt gãy chuỗi quản lý hiện hành.

Từ các ý kiến thực tế ở cơ sở, có thể thấy đề xuất giao sở giáo dục và đào tạo toàn quyền về nhân sự ngành giáo dục không hoàn toàn bất hợp lý, nhất là trong công tác tuyển dụng, điều động. Tuy nhiên, việc bổ nhiệm và đánh giá là nghiệp vụ đòi hỏi sự sâu sát, đặc thù và có yếu tố con người rất lớn. Nếu dồn hết về một đầu mối cấp tỉnh trong khi địa bàn mở rộng sau sáp nhập sẽ rất dễ quá tải và tạo áp lực ngược lại cho toàn hệ thống.

Để chính sách đi vào thực tiễn hiệu quả, nhiều hiệu trưởng trường học cho rằng cần xây dựng một cơ chế phối hợp chặt chẽ, linh hoạt và đa tầng giữa sở giáo dục và đào tạo, nhà trường và chính quyền cấp xã. Trong đó, cấp tỉnh đóng vai trò điều tiết, định hướng và quyết định cuối cùng và không thể thiếu sự tham gia của cấp cơ sở, nơi hiểu rõ nhất con người, nhu cầu, điều kiện thực tế tại đơn vị mình.

Tài liệu tham khảo:

[1] https://baochinhphu.vn/phan-cap-phan-quyen-nhieu-hon-cho-cap-xa-trong-linh-vuc-giao-duc-102250523174541957.htm

Ngọc Huyền