Bản lĩnh, trí tuệ, biến tư duy thành nguồn lực, biến thách thức thành động lực phát triển (*)

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính trình bày Báo cáo tổng kết công tác tại kỳ hop. (Ảnh: THỦY NGUYÊN)

Trong bối cảnh tình hình thế giới diễn biến phức tạp, khó lường, nhiều vấn đề vượt dự báo, đặc biệt là hậu quả nặng nề của đại dịch Covid-19; ở trong nước nhìn chung khó khăn, thách thức nhiều hơn thời cơ, thuận lợi; song với quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, chúng ta đạt và vượt 22/26 chỉ tiêu kinh tế-xã hội chủ yếu, xấp xỉ đạt 2/26 chỉ tiêu, trong đó vượt toàn bộ chỉ tiêu về xã hội, an sinh xã hội; các năm 2024, 2025 đạt và vượt toàn bộ 15/15 chỉ tiêu kinh tế-xã hội. Trong đó, 8 kết quả nổi bật là:

Kiểm soát thành công và khắc phục hiệu quả đại dịch Covid-19, được quốc tế ghi nhận, đánh giá cao.

Kinh tế Việt Nam khẳng định đủ sức chống chịu trước các cú sốc bên ngoài, duy trì tốc độ tăng trưởng thuộc nhóm cao hàng đầu thế giới: GDP năm 2025 dự kiến tăng trên 8%; bình quân giai đoạn 2021 - 2025 tăng 6,3%, cao hơn nhiệm kỳ trước (6,2%). Năm 2021 do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, tăng trưởng chỉ đạt 2,55%; giai đoạn 4 năm 2022 - 2025 tăng trưởng bình quân 7,2%/năm, vượt mục tiêu 6,5 - 7%. Quy mô nền kinh tế tăng từ 346 tỷ USD năm 2020 lên 510 tỷ USD năm 2025, tăng 5 bậc, lên vị trí 32 thế giới; GDP bình quân đầu người năm 2025 ước đạt khoảng 5.000 USD, gấp 1,4 lần năm 2020, vào nhóm thu nhập trung bình cao.

Kinh tế vĩ mô cơ bản ổn định; lạm phát được kiểm soát dưới 4%, các cân đối lớn của nền kinh tế được bảo đảm. Thu ngân sách nhà nước ước đạt 9,6 triệu tỷ đồng, gấp 1,36 lần nhiệm kỳ trước, vượt xa mục tiêu 8,3 triệu tỷ đồng; trong khi miễn, giảm, gia hạn thuế, phí, lệ phí... khoảng 1,1 triệu tỷ đồng; tăng thu, tiết kiệm chi 1,57 triệu tỷ đồng. Thị trường ngoại hối cơ bản ổn định; mặt bằng lãi suất cho vay bình quân giảm 2,5% so với năm 2022; bội chi ngân sách nhà nước bình quân giảm từ 3,53% GDP giai đoạn 2016 - 2020 xuống 3,1 - 3,2% GDP nhiệm kỳ này. Đến nay, có khoảng 1 triệu doanh nghiệp đang hoạt động, tăng trên 20% so với năm 2020. Các tổ chức quốc tế uy tín đánh giá cao kết quả chỉ đạo, điều hành, nâng hạng tín nhiệm và triển vọng tăng trưởng của Việt Nam.

Các động lực tăng trưởng truyền thống đều phát huy hiệu quả. Tổng vốn đầu tư toàn xã hội khoảng 33,2% GDP, đạt mục tiêu 32 - 34%. Vốn đầu tư công đạt khoảng 3,4 triệu tỷ đồng, tăng gần 55% so với nhiệm kỳ trước. Tổng vốn FDI đạt 185 tỷ USD, tăng gần 9% so với nhiệm kỳ trước. Quy mô thương mại tăng mạnh, từ 545,4 tỷ USD năm 2020 lên mức kỷ lục khoảng 900 tỷ USD năm 2025, thuộc nhóm 20 quốc gia dẫn đầu thế giới; xuất siêu lớn, đạt 88,3 tỷ USD, tăng hơn 2 lần so với nhiệm kỳ trước...

Ba đột phá chiến lược được triển khai quyết liệt, hiệu quả. Công tác xây dựng và thực thi pháp luật được đổi mới tư duy, cách làm; nhiều “điểm nghẽn” được kịp thời tháo gỡ; quyết liệt cải cách thủ tục hành chính. Hệ thống kết cấu hạ tầng phát triển đột phá; đến hết năm 2025, dự kiến hoàn thành 3.245 km đường bộ cao tốc (mục tiêu 3.000 km) và 1.711 km đường ven biển (mục tiêu 1.700 km); cơ bản hoàn thành Cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1 tiêu chuẩn 4F đầu tiên tại Việt Nam; đưa vào hoạt động các tuyến vành đai, đường sắt đô thị, cảng biển, cảng hàng không... Hoàn thành Đường dây 500 kV Quảng Bình-Hưng Yên và Lào Cai-Vĩnh Yên chất lượng cao trong thời gian ngắn kỷ lục. Tỷ lệ lao động qua đào tạo tăng từ 64,5% năm 2020 lên 70% năm 2025; triển khai đào tạo 100 nghìn kỹ sư chíp bán dẫn và trí tuệ nhân tạo đến năm 2030. Tốc độ tăng năng suất lao động toàn nền kinh tế năm 2025 ước đạt 6,85% (vượt mục tiêu 6,5%/năm).

Khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số được triển khai quyết liệt, đạt kết quả bước đầu quan trọng. Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu năm 2025 của Việt Nam xếp hạng 44/139 quốc gia, vùng lãnh thổ; Chỉ số phát triển Chính phủ điện tử năm 2024 xếp hạng 71/193, tăng 15 bậc so với năm 2020…

Nhiều dự án tồn đọng, kéo dài nhiều năm được xử lý quyết liệt, đạt kết quả tích cực, góp phần giải phóng nguồn lực cho phát triển; đang chỉ đạo rà soát, phân loại, đề xuất các cấp thẩm quyền tiếp tục xử lý gần 3.000 dự án các loại với tổng vốn hàng triệu tỷ đồng và quy mô sử dụng đất hàng trăm nghìn ha.

Các lĩnh vực văn hóa, xã hội có bước tiến bộ cả về nhận thức, hành động và kết quả; đời sống của Nhân dân được nâng lên. Chỉ số phát triển con người (HDI) tăng 18 bậc, xếp hạng 93/193 quốc gia và vùng lãnh thổ.

Các chính sách người có công, an sinh xã hội, giảm nghèo được triển khai toàn diện và đạt nhiều kết quả nổi bật. Tỷ lệ hộ nghèo đa chiều giảm từ 4,4% năm 2021 xuống 1,3% năm 2025. Hoàn thành mục tiêu cơ bản xóa nhà tạm, nhà dột nát sớm 5 năm 4 tháng với trên 334 nghìn căn nhà. Triển khai xây dựng 633 nghìn căn nhà ở xã hội. Theo Liên hợp quốc, Chỉ số hạnh phúc của Việt Nam năm 2025 xếp thứ 46, tăng 37 bậc so với năm 2020 (xếp thứ 83).

Triển khai quyết liệt, hiệu quả việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy của Chính phủ và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp gắn với đẩy mạnh phân cấp, phân quyền. Biên chế khối hành chính nhà nước giảm 145 nghìn người; chi thường xuyên giảm 39 nghìn tỷ đồng/năm. Hoạt động của chính quyền địa phương 2 cấp dần đi vào nền nếp. Công tác thanh tra, kiểm tra, phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực được đẩy mạnh...

Tiềm lực quốc phòng, an ninh được củng cố, tăng cường; độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ quốc gia được giữ vững; trật tự an toàn xã hội được bảo đảm. Đối ngoại và hội nhập quốc tế là điểm sáng; uy tín và vị thế quốc tế của Việt Nam được nâng cao…

Đạt được những thành tựu trên là nhờ sự lãnh đạo, chỉ đạo của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, mà trực tiếp, thường xuyên là Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đứng đầu là đồng chí Tổng Bí thư; sự giám sát, đồng hành, phối hợp hiệu quả của Quốc hội và các cơ quan trong hệ thống chính trị; sự chỉ đạo, điều hành quyết liệt, chủ động bám sát tình hình, phản ứng chính sách kịp thời, linh hoạt, phù hợp, hiệu quả của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các cấp, các ngành, các địa phương; sự ủng hộ, tham gia tích cực của Nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp; sự hợp tác, giúp đỡ của bạn bè quốc tế.

Về nhiệm vụ, giải pháp từ nay đến cuối năm: Thực hiện hiệu quả các nghị quyết của Bộ Chính trị, Quốc hội và Chính phủ; tập trung thúc đẩy tăng trưởng trên 8% gắn với giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn; ứng phó kịp thời, hiệu quả các cú sốc từ bên ngoài; tập trung tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các dự án tồn đọng kéo dài; phấn đấu giải ngân 100% kế hoạch đầu tư công; chuẩn bị khởi công, khánh thành đồng loạt các công trình, dự án trọng điểm ngày 19/12; tiếp tục rà soát, triển khai hiệu quả chính quyền địa phương 2 cấp; làm tốt công tác an sinh xã hội; huy động mọi nguồn lực khắc phục kịp thời hậu quả thiên tai, bão lũ; nâng cao hiệu quả đối ngoại, hội nhập quốc tế…

Về Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2026: Mục tiêu tổng quát là ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế. Nâng cao tự chủ chiến lược, cơ cấu lại nền kinh tế, đổi mới mô hình phát triển, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, đô thị hóa. Ổn định tổ chức bộ máy, xây dựng nền hành chính hiện đại, thông minh, tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả. Đẩy mạnh xây dựng, hoàn thiện đồng bộ thể chế. Đột phá mạnh mẽ xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế-xã hội. Thực hiện tốt an sinh xã hội, nâng cao đời sống Nhân dân. Củng cố, tăng cường hơn nữa tiềm lực quốc phòng, an ninh; giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội; đẩy mạnh đối ngoại và hội nhập quốc tế. Các chỉ tiêu chủ yếu gồm 15 chỉ tiêu phát triển kinh tế-xã hội; trong đó tăng trưởng GDP phấn đấu đạt 10% trở lên; GDP bình quân đầu người đạt 5.400 - 5.500 USD; CPI bình quân tăng khoảng 4,5%; năng suất lao động xã hội bình quân tăng khoảng 8%; tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều giảm khoảng 1 - 1,5%...

Nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu: Tiếp tục ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng gắn với giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn; kiểm soát nợ công, bội chi ngân sách nhà nước. Phối hợp chặt chẽ chính sách tài khóa, tiền tệ và các chính sách khác; điều hành lãi suất, tỷ giá phù hợp, phấn đấu giảm mặt bằng lãi suất cho vay; tập trung tín dụng cho các lĩnh vực ưu tiên; quản lý hiệu quả thị trường vàng, trái phiếu doanh nghiệp, bất động sản. Phấn đấu tăng thu ngân sách nhà nước ít nhất 10%; triệt để tiết kiệm chi, tăng chi đầu tư phát triển lên 40%...

Làm mới và nâng cao hiệu quả các động lực tăng trưởng truyền thống; phấn đấu tổng vốn đầu tư toàn xã hội đạt 40% GDP. Phát triển mạnh thị trường trong nước, thương mại điện tử. Đẩy mạnh xuất khẩu, mở rộng ký kết các hiệp định FTA mới.

Thúc đẩy mạnh mẽ các động lực tăng trưởng mới; phát triển kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ, công nghiệp bán dẫn, trí tuệ nhân tạo…; xây dựng, hoàn thiện cơ chế thử nghiệm có kiểm soát các mô hình kinh doanh mới. Triển khai hiệu quả thí điểm thị trường tài sản mã hóa; thúc đẩy hình thành thị trường dữ liệu...; đẩy mạnh xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế tại Thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng và các khu thương mại tự do thế hệ mới tại một số địa phương.

Đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, cơ cấu lại nền kinh tế; thực hiện quyết liệt các quyết sách của Bộ Chính trị trên các lĩnh vực quan trọng, then chốt. Xây dựng Chương trình phát triển các ngành công nghiệp nền tảng, mũi nhọn, công nghiệp mới nổi; khai thác hiệu quả không gian vũ trụ, không gian biển, không gian ngầm…; phát triển công nghiệp hỗ trợ. Tiếp tục cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng gắn với xử lý nợ xấu; xử lý hiệu quả các tổ chức tín dụng yếu kém. Triển khai mạnh mẽ các cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt, phát huy ngay hiệu quả các quyết sách của Bộ Chính trị trên các lĩnh vực then chốt; thu hút chọn lọc các dự án FDI gắn với chuyển giao công nghệ tiên tiến.

Tập trung xây dựng, hoàn thiện đồng bộ thể chế phát triển. Năm 2026, cắt giảm, đơn giản hóa 100% điều kiện kinh doanh không cần thiết; cắt giảm 50% thời gian, chi phí tuân thủ thủ tục hành chính so với năm 2024. Đẩy mạnh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực…

Tiếp tục hoàn thiện tổ chức bộ máy hành chính nhà nước; tập trung xử lý các dự án tồn đọng kéo dài. Tăng cường tính chủ động, tự chủ, kiến tạo phát triển của địa phương; bảo đảm vận hành đồng bộ, hiệu quả chính quyền địa phương 2 cấp. Đẩy nhanh xây dựng Chính phủ số, chính quyền số, công dân số.

Tập trung đầu tư xây dựng các công trình hạ tầng chiến lược. Đẩy nhanh tiến độ triển khai tuyến đường sắt kết nối với Trung Quốc, các tuyến đường sắt đô thị Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh; phấn đấu khởi công đường sắt tốc độ cao Bắc- Nam... Triển khai Cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 2, đường giao thông kết nối sân bay Tân Sơn Nhất…; các cảng biển trung chuyển quốc tế Cần Giờ, Liên Chiểu và Cảng Hòn Khoai. Bảo đảm tiến độ các dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và 2. Đẩy mạnh triển khai hạ tầng 5G, internet vệ tinh và các trung tâm dữ liệu; phấn đấu khởi công nhà máy sản xuất chíp bán dẫn… Có cơ chế, chính sách đột phá khai thác hiệu quả không gian biển, không gian vũ trụ, không gian ngầm.

Tập trung phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao; đào tạo nhanh 100 nghìn kỹ sư lĩnh vực chíp bán dẫn, trí tuệ nhân tạo. Triển khai các chương trình, đề án nghiên cứu khoa học đột phá, tập trung vào 11 nhóm ngành công nghệ chiến lược.

Chú trọng phát triển văn hóa, bảo đảm an sinh xã hội, nâng cao đời sống Nhân dân; thực hiện hiệu quả các Chương trình mục tiêu quốc gia.

Chủ động ứng phó biến đổi khí hậu, phòng, chống thiên tai, tăng cường quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường. Xây dựng Đề án xử lý cơ bản tình trạng ô nhiễm môi trường không khí, ùn tắc giao thông tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh; điều chỉnh phù hợp lộ trình áp dụng tiêu chuẩn, quy chuẩn khí thải phương tiện giao thông cơ giới đường bộ.

Củng cố, tăng cường quốc phòng, an ninh; bảo đảm trật tự, an toàn xã hội; tăng cường đối ngoại, hội nhập quốc tế. Bảo đảm an toàn tuyệt đối các sự kiện quan trọng của đất nước, đặc biệt là Đại hội lần thứ XIV của Đảng, bầu cử Quốc hội khóa XVI. Đẩy mạnh ngoại giao kinh tế, công nghệ; chuẩn bị tổ chức tốt APEC 2027.

Nhiệm kỳ vừa qua là hành trình của ý chí kiên cường, bản lĩnh vững vàng, trí tuệ sáng tạo; là chặng đường của niềm tin, khát vọng và tinh thần vượt khó vì nước, vì dân. Trong muôn vàn khó khăn, thách thức, dưới sự lãnh đạo của Trung ương, mà trực tiếp, thường xuyên là Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đứng đầu là đồng chí Tổng Bí thư, chúng ta đã biến nguy thành cơ; biến tư duy thành nguồn lực; biến thách thức thành động lực; quý trọng thời gian, huy động sức mạnh từ Nhân dân, đạt được những thành tựu rất đáng trân trọng, tự hào, để lại dấu ấn sâu đậm trong tiến trình phát triển đất nước và trưởng thành về mọi mặt…

(*) Đầu đề là của Báo Nhân Dân