Bản sắc văn hóa truyền thống gắn kết với nhịp sống hiện đại

Nhờ triển khai thực hiện Dự án 6, nhiều câu lạc bộ múa hát Khmer ở tỉnh Cà Mau tổ chức các đợt biểu diễn phục vụ người dân và du khách. Ảnh: Mỹ Xuyên

Kết nối bản sắc văn hóa truyền thống, phát triển bền vững

Từ nguồn vốn Trung ương và địa phương, nhiều hoạt động bảo tồn văn hóa đã được thực hiện đồng bộ; đó là việc xây dựng cơ sở hạ tầng văn hóa, tổ chức lễ hội, phục dựng nghệ thuật truyền thống, truyền dạy nhạc ngũ âm; hỗ trợ nghệ nhân, đào tạo kỹ năng làm du lịch cho người dân...

Theo ông Nguyễn Thành Niệm, Phó Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Cà Mau, từ sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của tỉnh, được “tiếp sức” từ nguồn vốn Chương trình 1719, bản sắc văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số ở tỉnh Cà Mau đã và đang được bảo tồn, phát huy. Từ năm 2022 đến tháng 6/2025, các ngành, địa phương đã thực hiện, hoàn thành việc hỗ trợ trang thiết bị, cơ sở vật chất cho 18 Salatel và nhà sinh hoạt văn hóa của 125 ấp thuộc các xã, phường vùng dân tộc thiểu số và miền núi; thực hiện trùng tu, tôn tạo 19 chùa Phật giáo Nam tông Khmer; hỗ trợ sửa chữa 5 chiếc ghe ngo.

Cùng với đó, tổ chức 8 lớp tập huấn, đào tạo, truyền nghề nghệ thuật nhạc ngũ âm, nghệ thuật trình diễn dân gian múa Rom vong của đồng bào dân tộc Khmer tại các điểm chùa; phục dựng 2 lễ hội truyền thống của dân tộc Khmer (nghi thức đón Tết Chôl Chnăm Thmây và đắp núi cát); tổ chức 32 buổi trình diễn trang phục truyền thống lồng ghép với chương trình nghệ thuật trong các đợt lưu diễn và biểu diễn phục vụ đồng bào dân tộc thiểu số; hỗ trợ 10 bộ ngũ âm cho các điểm chùa và các thiết bị văn hóa cho vùng dân tộc thiểu số...

Tại xã Hưng Hội, tỉnh Cà Mau có 3 ngôi chùa Khmer nổi tiếng là Cù Lao, Cái Giá và Cái Giá Chót, cùng nằm trên một tuyến đường với khoảng cách chưa đến 1km, tạo nên không gian văn hóa Khmer thích hợp để phát triển du lịch. Tại đây thường xuyên diễn ra các lễ hội, hoạt động văn nghệ - thể thao đặc sắc nhân dịp lễ, Tết.

Thượng tọa Lý Quang Long, Trụ trì chùa Cái Giá chia sẻ, trong dịp lễ, Tết của đồng bào Khmer Nam Bộ, nhà chùa thường tổ chức giải đua ghe ngo mini truyền thống. Đây là hoạt động nhằm giữ gìn và phát huy văn hóa của địa phương, đồng thời phục vụ phát triển du lịch. Cùng với việc hào hứng xem đua ghe ngo mini, khách du lịch có điều kiện khám phá, trải nghiệm, tìm hiểu phong tục, tập quán, đời sống văn hóa của đồng bào dân tộc Khmer.

Được theo học lớp dạy nghệ thuật trình diễn dân gian múa Rom vong, em Hữu Duyên, ở ấp Cây Khô, xã Hồ Thị Kỷ, tỉnh Cà Mau phấn khởi nói: “Em rất thích các điệu múa dân tộc Khmer. Hồi nhỏ, em đã có niềm đam mê vì thấy các anh chị trong xóm múa hát vào các dịp lễ hội rất vui. Khi biết thông tin Đoàn Nghệ thuật Khmer tỉnh Cà Mau mở lớp truyền dạy nghệ thuật trình diễn dân gian múa Rom vong, em đăng ký tham gia học ngay. Đến nay, em đã học được một số động tác cơ bản của nghệ thuật múa và đang hướng dẫn cho các em học sinh gần nhà. Em cảm thấy rất vui”.

Từ thực tế triển khai Dự án 6, không chỉ là vùng đồng bào dân tộc thiểu số được thụ hưởng mà chính là chủ thể gìn giữ và phát huy văn hóa được lưu truyền. Đại đức Phạm Minh Thắng, Trụ trì chùa Tam Hiệp, xã Trần Văn Thời, tỉnh Cà Mau cho biết: “Chùa Tam Hiệp được đầu tư trùng tu, mở rộng nhiều hạng mục từ Dự án 6, các công trình chùa với lối kiến trúc rực rỡ, hoa văn tinh xảo là minh chứng sống động cho sự phong phú của văn hóa Khmer. Không chỉ đáp ứng được nguyện vọng của Phật tử, đồng bào dân tộc Khmer nơi đây, mà còn xây dựng điểm đến cho du khách trong và ngoài tỉnh”.

Phát huy các giá trị văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số

Với nguồn lực hỗ trợ từ Dự án 6, các địa phương vùng đồng bào dân tộc thiểu số đã có thêm điều kiện để triển khai công tác sưu tầm, bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số. Từ đó, đưa các giá trị văn hóa độc đáo về với đời sống cộng đồng, phục vụ các sinh hoạt văn hóa tinh thần của người dân. Đồng thời, đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa tinh thần của người dân, tăng cường tình đoàn kết, gắn bó giữa cộng đồng các dân tộc, góp phần phát triển kinh tế - xã hội.

Tuy nhiên, việc triển khai Dự án 6 sẽ còn nhiều khó khăn, nhất là giai đoạn thực hiện sáp nhập tỉnh. Ông Nguyễn Văn Đen, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Cà Mau trăn trở: “Nguồn lực đầu tư còn hạn chế, cán bộ văn hóa cấp cơ sở còn mỏng và yếu về chuyên môn, vì không còn cấp huyện. Sự phối hợp giữa các ngành khi mới sáp nhập chưa kịp thời; việc tuyên truyền, vận động tranh thủ sự đồng thuận của đồng bào ở một số nơi gặp phải khó khăn khi sắp xếp lại bộ máy và nguồn kinh phí hạn chế...”.

Chính vì lẽ đó, ở Cà Mau, những hạt mầm văn hóa đang được gieo lại bằng sự quan tâm, đầy trách nhiệm và cả tầm nhìn chiến lược, vì một tương lai bền vững cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Theo ông Ngô Vũ Thăng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau, để văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số duy trì sức sống lâu dài trong đời sống của người dân, đòi hỏi sự định hướng và đưa ra nhiều giải pháp đồng bộ của Trung ương, của tỉnh và sự quan tâm sâu sát trong triển khai thực hiện của cấp ủy, chính quyền các cấp. Quan trọng hơn, đồng bào cần phát huy ý thức tự hào dân tộc để ra sức khôi phục, giữ gìn tài sản độc đáo mà ông cha đã truyền lại.

Mỹ Xuyên