Bản sắc Việt trong kỷ nguyên số: Khi công nghệ trở thành cầu nối văn hóa

Sự kiện "TikTok Food Fest 2025 - Đa tầng mỹ vị" diễn ra với quy mô lớn tại Thành phố Hồ Chí Minh.

Tại chuỗi sự kiện hợp tác này, Cục trưởng Bản quyền tác giả Trần Hoàng đã nhấn mạnh: Các nền tảng số nói chung và TikTok nói riêng đang đóng vai trò như nhịp cầu giúp những giá trị truyền thống hòa quyện với tinh thần sáng tạo đương đại, từng bước đưa văn hóa thành sợi dây kết nối con người, ký ức và bản sắc dân tộc và vươn ra thế giới.

Thông điệp đó phản ánh đúng xu thế công nghiệp văn hóa toàn cầu. Hàn Quốc đã biến K-pop và điện ảnh thành ngành mũi nhọn; Nhật Bản đưa manga và anime trở thành biểu tượng toàn cầu; Thái Lan khẳng định thương hiệu ẩm thực trên bản đồ quốc tế. Việt Nam, với nguồn "tài nguyên mềm" phong phú từ di sản, ẩm thực, nghệ thuật dân gian đến âm nhạc... hoàn toàn có thể làm điều tương tự nếu tổ chức hệ sinh thái sáng tạo một cách đồng bộ.

Cục trưởng Cục Bản quyền tác giả Trần Hoàng phát biểu tại sự kiện.

Tinh thần này được cụ thể hóa qua sự kiện "TikTok Food Fest 2025 - Đa tầng mỹ vị", vừa diễn ra tại Thành phố Hồ Chí Minh. Chỉ trong 2 ngày 19-20/9, hàng chục nghìn lượt khách đã hòa mình vào một lễ hội ẩm thực, nơi truyền thống và hiện đại cùng hiện diện, nơi các thương hiệu lớn song hành với nghệ nhân dân gian, đầu bếp trẻ và hàng trăm nhà sáng tạo nội dung.

Điểm nhấn của sự kiện chính là sự kết hợp giữa trình diễn trực tiếp và lan tỏa trực tuyến: Đầu bếp sao Michelin Võ Thành Vương cùng hơn 100 nhà sáng tạo TikTok đã trực tiếp giao lưu, trình diễn, tạo nên không gian văn hóa vừa sôi động vừa đậm đà bản sắc.

Trong đó, bức tranh sơn mài "Vị Việt" chủ đề về ẩm thực 3 miền với diện tích 50m², tái hiện 106 món ăn đặc trưng, do 50 nghệ nhân và sinh viên thực hiện cùng sự tham gia của 2.000 khán giả đã trở thành biểu tượng kết nối cộng đồng, đồng thời khẳng định giá trị của mỹ thuật truyền thống trong cách tiếp cận mới.

Ký kết Biên bản ghi nhớ giữa Cục Bản quyền tác giả và TikTok đánh dấu bước tiến quan trọng trong bảo vệ quyền lợi cho nghệ sĩ, doanh nghiệp và cộng đồng sáng tạo.

Bên cạnh sự kiện trực tiếp, chiến dịch hashtag #FoodFestOnTikTok đã thể hiện được sức mạnh lan tỏa của mô hình kết hợp trực tuyến và trực tiếp. Trước khi lễ hội khai mạc, chiến dịch đã đạt 416 triệu lượt xem với hơn 4.200 video, trong đó có 186 nhà sáng tạo tham gia thử thách 21 ngày liên tục.

Tín hiệu khả quan bước đầu cho thấy, nếu triển khai đúng hướng, các sự kiện văn hóa hoàn toàn có thể đạt hàng trăm triệu lượt lan tỏa, thu hút hàng trăm nghìn sản phẩm sáng tạo và quan trọng hơn cả là hình thành một cộng đồng sáng tạo bền vững. Sự tương tác ấy cũng ghi nhận dạng thức video ngắn đang là con đường nhanh nhất để đưa một sản phẩm văn hóa chạm tới hàng triệu công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ.

Chiến dịch #BanSacViet, do Cục Bản quyền tác giả chủ trì phối hợp cùng TikTok Việt Nam, chính là bước tiếp nối dài hạn từ những thành công trên. Được xây dựng trên nền tảng tư duy mới, lấy công nghệ số làm công cụ, lấy sáng tạo nội dung làm động lực, lấy cộng đồng làm hạt nhân, chiến dịch hướng đến quảng bá, lan tỏa 12 ngành công nghiệp văn hóa của Việt Nam, từ điện ảnh, âm nhạc, thời trang, mỹ thuật, đến du lịch, thủ công mỹ nghệ.

Giá trị của ẩm thực Việt Nam được lan tỏa qua công nghệ số.

Thông điệp "Bản sắc Việt - tỏa sáng toàn cầu" thể hiện khát vọng đưa văn hóa Việt Nam ra thế giới bằng hình thức gần gũi, hiện đại, dễ lan tỏa nhất. Đây không chỉ là một chiến dịch truyền thông, mà còn là định hướng dài hạn cho chiến lược phát triển công nghiệp văn hóa Việt Nam trong kỷ nguyên số.

Trong khuôn khổ sự kiện, Biên bản ghi nhớ giữa Cục Bản quyền tác giả và TikTok đã được ký kết, đánh dấu bước tiến quan trọng trong bảo vệ quyền lợi cho nghệ sĩ, doanh nghiệp và cộng đồng sáng tạo. Bản quyền vừa là câu chuyện pháp lý, đồng thời là nền tảng cho một thị trường văn hóa minh bạch, công bằng.

Như Cục trưởng Trần Hoàng khẳng định, thỏa thuận này sẽ tạo tiền đề thực chất để đưa công nghiệp văn hóa Việt Nam đến gần hơn với cộng đồng quốc tế, bằng sức mạnh của công nghệ và sáng tạo nội dung. Khi quyền lợi sáng tạo được bảo vệ, nghệ sĩ và doanh nghiệp mới có động lực đầu tư lâu dài, cống hiến những sản phẩm chất lượng, qua đó nâng cao vị thế của văn hóa Việt Nam trên không gian số.

Sự kiện đánh dấu bước phối hợp giữa nhiều đơn vị để cùng lan tỏa bản sắc Việt ra thế giới.

Từ sự kiện và chiến dịch này, có thể rút ra nhiều kinh nghiệm và giải pháp để giữ gìn, phát huy bản sắc Việt trong kỷ nguyên số. Trước hết, cần duy trì và mở rộng các chiến dịch truyền thông liên ngành, kết hợp giữa quản lý nhà nước, doanh nghiệp công nghệ và cộng đồng sáng tạo. Chính sự phối hợp này tạo nên hệ sinh thái hoàn chỉnh: Chính sách-công nghệ-sáng tạo-cộng đồng.

Bên cạnh đó, cần chú trọng đào tạo và nâng cao năng lực sáng tạo số cho nghệ sĩ, doanh nghiệp văn hóa. Những chương trình như vậy có thể trở thành không gian để nghệ sĩ học cách tiếp cận công chúng trẻ qua video ngắn, nơi doanh nghiệp học cách kể câu chuyện thương hiệu bằng công nghệ mới.

Đồng bộ hóa chính sách và truyền thông cũng là việc cần làm ngay. Các clip ngắn cập nhật chính sách, xu hướng quốc tế sẽ giúp cộng đồng sáng tạo nắm bắt kịp thời, tránh bị bỏ lại phía sau.

Và cuối cùng, cần coi cộng đồng sáng tạo nội dung là lực lượng tiên phong, những "đại sứ văn hóa số" góp phần đưa hình ảnh Việt Nam lan tỏa ra toàn cầu.

Hành trình giữ gìn và phát huy bản sắc Việt trên không gian mạng vẫn còn nhiều thách thức. Song, với sự đồng hành của cơ quan quản lý, sự sáng tạo của nghệ sĩ, sự vào cuộc của doanh nghiệp công nghệ và sự hưởng ứng của cộng đồng, con đường ấy hoàn toàn khả thi. Quan trọng hơn, hành trình quảng bá văn hóa cũng mở ra cơ hội để mỗi người Việt, dù ở trong nước hay xa xứ, càng thêm gắn bó, tự hào với bản sắc dân tộc.

THỤY PHƯƠNG