Báo chí làm gì để giải bài toán nguồn thu?

Các diễn giả chia sẻ nhiều quan điểm, đề xuất các giải pháp nhằm giúp báo chí thích ứng, phát triển bền vững trong thời đại số.

"Quảng cáo truyền thống đang tụt dốc, dịch vụ truyền thông tiềm ẩn rủi ro, thu phí chưa lên được tầm, ngân sách nhà nước cần có nhưng không phải là chỗ dựa duy nhất. Làm thế nào để có đủ tiền cho báo chí hoạt động, và xa hơn là liệu báo chí có thể đứng vững bằng chính giá trị của mình mà không bị lệ thuộc", đó chính là những câu hỏi được ông Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Tổng Biên tập báo Nhân Dân, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam dẫn lại những tâm tư của giới báo chí tại Diễn đàn báo chí toàn quốc 2025, vừa diễn ra chiều 20/6.

Cũng trong ngày 20/6, tại tọa đàm “Nguồn thu trong thời đại số: Không chỉ quảng cáo, báo chí phải bán được nhiều thứ hơn!” diễn ra sáng 20/6, các diễn giả đã chia sẻ nhiều quan điểm sâu sắc, đề xuất các giải pháp nhằm giúp báo chí thích ứng, phát triển bền vững trong thời đại số.

Đổi mới sáng tạo và đa dạng hóa nguồn thu

Tại tọa đàm, các diễn giả đều thống nhất rằng báo chí hiện đại không thể tiếp tục phụ thuộc vào các nguồn thu truyền thống như quảng cáo trên báo in hay ngân sách Nhà nước.

Nhà báo Mai Ngọc Phước, Tổng biên tập Báo Pháp luật TP HCM, chia sẻ: “Sau khi mạng xã hội lên ngôi, nguồn thu quảng cáo truyền thống của báo chí sụt giảm mạnh. Chúng tôi buộc phải tìm kiếm các nguồn thu mới, trong đó quảng cáo trên báo điện tử và mạng xã hội, tổ chức sự kiện chuyên ngành pháp luật và các hoạt động xã hội trở thành nguồn thu chủ lực".

Ông Phước nói rằng tổ chức sự kiện không chỉ giúp báo chí tăng nguồn thu mà còn tạo cơ hội kết nối doanh nghiệp, cộng đồng, đồng thời nâng cao uy tín của tờ báo.

“Chúng tôi tổ chức các hội thảo, tọa đàm về những vấn đề nóng của xã hội, pháp luật, giúp doanh nghiệp tiếp cận đúng đối tượng, đồng thời hỗ trợ cộng đồng thông qua các chương trình trợ giúp pháp lý, tuyên truyền pháp luật cho người dân”.

Không chỉ dừng lại ở đó, các cơ quan báo chí còn phối hợp với các công ty công nghệ để đổi mới công nghệ, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) vào sản xuất nội dung, dù chi phí đầu tư khá lớn.

“Đổi mới công nghệ là hướng đi tất yếu để báo chí tồn tại và phát triển trong thời đại số”, nhà báo Mai Ngọc Phước khẳng định.

Văn hóa trả tiền mua nội dung và vai trò của độc giả

Một chủ đề được nhiều diễn giả đề cập là làm sao để báo chí “sống được bằng sự chi trả của bạn đọc”. Nhà báo Trần Xuân Toàn, Phó tổng biên tập Báo Tuổi trẻ TP HCM, chia sẻ: “Chỉ khi báo chí sống được bằng sự chi trả của độc giả thì mới thực sự phát triển bền vững. Ngoài nguồn thu truyền thống, chúng tôi đã mở rộng sang đào tạo, bán bản quyền nội dung, phát triển sản phẩm số mới, nhưng thói quen trả tiền cho nội dung báo chí ở Việt Nam vẫn còn hạn chế”.

Ông Toàn nhấn mạnh, báo chí phải giữ vững tính phản biện, độc lập, không để nguồn thu chi phối nội dung, kể cả khi phải từ chối những hợp đồng quảng cáo lớn để bảo vệ uy tín.

“Chúng ta phải giữ được bản sắc, giá trị cốt lõi là thông tin trung thực, phản biện, phục vụ lợi ích công chúng. Đó là điều kiện tiên quyết để độc giả sẵn sàng trả tiền cho báo chí” – nhà báo nhấn mạnh.

Nhà báo Lê Quốc Minh chia sẻ ý kiến tại tọa đàm

Đại diện Tạp chí Kinh tế Việt Nam, bà Nguyễn Thị Ngọc Diệp, Ủy viên Hội đồng biên tập, Phó tổng giám đốc kinh doanh khẳng định tầm quan trọng của đổi mới sáng tạo và khai thác tài nguyên dữ liệu.

“Chúng tôi không chỉ sản xuất tin bài mà còn tạo ra các sản phẩm phái sinh từ kho dữ liệu khổng lồ, như xuất bản sách, hợp tác với công ty công nghệ, xây dựng câu lạc bộ kết nối doanh nhân, tận dụng bất động sản để tạo nguồn thu. Đổi mới sáng tạo là yếu tố sống còn của báo chí hiện nay”, bà Diệp nói.

Truyền thông chính sách và thị trường ngách - Hướng đi mới cho báo chí

Một điểm nhấn quan trọng tại tọa đàm là vai trò ngày càng lớn của truyền thông chính sách. Đại diện các báo Tuổi Trẻ, Pháp luật TP HCM, Thời báo Ngân hàng, Báo Đồng Nai đều xác nhận nguồn thu từ phối hợp truyền thông chính sách với các bộ, ngành, địa phương đang tăng lên và có tiềm năng phát triển mạnh.

Tuy nhiên, để tận dụng tốt nguồn thu này, các diễn giả cho rằng cần tháo gỡ vướng mắc về thủ tục, định mức kinh tế kỹ thuật và đảm bảo sự minh bạch, khách quan trong truyền thông chính sách.

Nhà báo Lê Thị Thúy Sen, Tổng biên tập Thời báo Ngân hàng nhấn mạnh: “Chúng tôi tập trung vào thị trường ngách, chuyên sâu về lĩnh vực tài chính – ngân hàng, xuất bản ấn phẩm tiếng Anh với hàm lượng khoa học cao, phục vụ chuyên gia, nhà đầu tư trong và ngoài nước. Đơn vị không nhận quảng cáo để giữ sự độc lập và chuyên môn hóa, đồng thời ứng dụng mạnh mẽ công nghệ AI để nâng cao chất lượng nội dung”.

Bà Tạ Thị Ninh Thư, Giám đốc marketing công ty cổ phần Phúc Long Heritage (thành viên tập đoàn Masan) nói rằng báo chí, đặc biệt là báo điện tử, vẫn là kênh truyền thông quan trọng trong các chiến dịch xây dựng thương hiệu, ra mắt sản phẩm mới. Doanh nghiệp mong muốn báo chí ứng dụng công nghệ, hiểu sâu về hành vi người dùng để truyền tải thông điệp đúng đối tượng, đúng thời điểm, tạo kết nối cảm xúc thực sự với công chúng.

Thời cơ và thách thức lớn

Các diễn giả tại tọa đàm đều thống nhất rằng báo chí Việt Nam đang đứng trước cả thời cơ lẫn thách thức lớn. Để phát triển bền vững, báo chí cần chủ động đa dạng hóa nguồn thu thay vì phụ thuộc vào một kênh duy nhất, đồng thời đẩy mạnh đổi mới sáng tạo và ứng dụng công nghệ hiện đại vào hoạt động nghiệp vụ.

Việc xây dựng văn hóa trả tiền cho nội dung báo chí cũng được xem là yếu tố then chốt để nâng cao giá trị sản phẩm và đảm bảo nguồn lực phát triển lâu dài. Bên cạnh đó, báo chí cần tận dụng các nguồn thu mới như truyền thông chính sách, tổ chức sự kiện, phát triển các sản phẩm phái sinh từ dữ liệu sẵn có. Dù mở rộng hoạt động kinh doanh, các cơ quan báo chí vẫn phải giữ vững giá trị cốt lõi, bản sắc nghề nghiệp, đảm bảo tính độc lập, phản biện và luôn đặt lợi ích công chúng lên hàng đầu.

Theo các diễn giả, sự phối hợp chặt chẽ giữa báo chí, doanh nghiệp, cơ quan quản lý và các nền tảng công nghệ sẽ là chìa khóa giúp báo chí phát triển bền vững trong tương lai, đáp ứng tốt hơn nhu cầu ngày càng đa dạng của xã hội hiện đại.

Đăng Khoa