Bước đi chưa từng có của 'ông lớn' Hollywood

Disney, Universal kiện công ty AI

Ngày 11/6, Disney và NBCUniversal đệ đơn kiện lên tòa án liên bang ở California, cáo buộc Midjourney, công ty khởi nghiệp về trí tuệ nhân tạo (AI), vi phạm bản quyền nghiêm trọng.

Trong đơn kiện, 2 hãng phim mô tả Midjourney là “kẻ đi xe không trả tiền” hay “hố đen đạo nhái bản quyền, từ đó nhấn mạnh hành vi vi phạm là tạo ra hàng trăm, thậm chí hàng nghìn, hình ảnh sao chép trái phép từ các tác phẩm có bản quyền của họ.

Nguyên đơn cung cấp cho tòa án vô số ví dụ về trường hợp vi phạm của Midjourney. Đó là hình ảnh AI của những nhân vật mang tính thương hiệu của Disney (siêu anh hùng Marvel, X-Men, nhân vật trong Star Wars, Frozen...) và Universal (quái vật xanh Shrek, Minion từ Despicable Me...).

Deadpool và Wolverine được tạo ra bằng công cụ AI của Midjourney.

"Vi phạm bản quyền là vi phạm bản quyền. Việc hình ảnh hoặc video vi phạm được tạo bằng AI hay công nghệ khác không làm cho nó ít vi phạm hơn. Hành vi của Midjourney chiếm đoạt tài sản trí tuệ của Disney và Universal, đe dọa đảo lộn nền tảng của luật bản quyền Mỹ, từ đó ảnh hưởng tiêu cực đến lĩnh vực phim ảnh, truyền hình và các nghệ thuật sáng tạo khác”, đơn kiện nhấn mạnh.

Phía nguyên đơn cảnh báo “mô hình kinh doanh lậu của Midjourney” không chỉ tấn công vào Disney, Universal và cộng đồng sáng tạo, mà còn trở thành mối đe dọa lớn cho ngành công nghiệp điện ảnh Mỹ - nơi tạo ra hàng triệu việc làm và đóng góp hơn 260 tỷ USD cho nền kinh tế quốc gia.

Disney và NBCUniversal yêu cầu khoản bồi thường 150.000 USD/tác phẩm vi phạm. Với hơn 150 tác phẩm trong đơn kiện, tổng mức phạt có thể vượt 20 triệu USD.

Bên cạnh đó, nguyên đơn cũng tìm kiếm các biện pháp khắc phục tạm thời và/hoặc vĩnh viễn nhằm ngăn chặn và hạn chế Midjourney xâm phạm hoặc phân phối tác phẩm có bản quyền của họ.

Theo Variety, nhiều chủ sở hữu IP (intellectual property - tài sản trí tuệ) từng đệ đơn kiện công ty AI, nhưng đây là lần đầu các ông lớn Hollywood lên tiếng. Động thái chưa từng có này nhận được sự hoan nghênh từ những người trong ngành.

Chủ tịch Hiệp hội Điện ảnh Mỹ Charles Rivkin cho rằng bảo vệ bản quyền là xương sống của ngành công nghiệp điện ảnh. Theo ông, Hollywood không bài trừ AI, nhưng phải đổi mới một cách có trách nhiệm và không vi phạm pháp luật, đồng thời phải lấy con người làm trung tâm.

“Thật là tin tức tuyệt vời. Tôi thích nhìn thấy Hollywood tham gia vào vấn đề mà tôi cho là quan trọng nhất về sở hữu trí tuệ của thế hệ chúng ta”, Matthew Butterick, luật sư từng đại diện cho các nghệ sĩ độc lập kiện Midjourney vào tháng 1/2023.

Hiệp hội Nhà văn Mỹ cũng chúc mừng Disney và Universal vì không còn đứng ngoài lề.

Tháng 12/2024, Hiệp hội Biên kịch Mỹ kêu gọi giám đốc điều hành cấp cao tại các hãng phim lớn ở Hollywood thực hiện hành động pháp lý chống lại công ty AI. Họ lên án việc cướp đoạt tài sản trí tuệ - kho tàng tác phẩm khổng lồ do nhiều thế hệ lao động tạo ra – để xây dựng hệ thống trí tuệ nhân tạo.

Lời thách thức từ Midjourney

Hơn một tuần kể từ khi Disney và Universal hành động, Midjourney chưa có phát ngôn chính thức nào liên quan đến đơn kiện hay nội dung cáo buộc. Tuy nhiên, công ty AI này có động thái được cho là thách thức Hollywood.

Ngày 18/6, Midjourney tung ra công cụ tạo video AI đầu tiên mang tên V1, đánh dấu bước chuyển hướng từ ảnh sang video ngắn.

Video được tạo từ V1.

Tính năng Image to Video cho phép người dùng có thể tạo video 5 giây từ ảnh tĩnh. Khi có video ưng ý, người dùng có thể nhấn nút tạo thêm bốn lần, mỗi lần bốn giây, tức video cuối cùng có thể đạt tổng cộng 21 giây.

Vì điều này, mức phí tạo video cao gấp 8 lần tạo ảnh không trở thành rào cản với người sử dụng. Công ty tuyên bố mức giá "rẻ hơn 25 lần" so với những gì đã có trên thị trường trước đây.

“Mục tiêu của chúng tôi là mang đến cho bạn thứ gì đó vui vẻ, dễ dàng, đẹp mắt và giá cả phải chăng để ai cũng có thể khám phá. Chúng tôi nghĩ rằng chúng tôi đã đạt được sự cân bằng vững chắc”, người sáng lập kiêm giám đốc điều hành của Midjourney, David Holz, chia sẻ.

Trong bối cảnh kiện tụng đang diễn ra, hành động của Midjourney được cho là làm trầm trọng thêm hành vi vi phạm. Công ty bị cáo buộc không chỉ phát tán ảnh vi phạm, mà còn mở thành thành video với cùng cách thức “ăn cắp bản quyền”.

Được thành lập vào năm 2021 ở San Francisco, Midjourney có doanh thu hơn 200 triệu USD vào năm 2023 và 300 triệu USD vào năm 2024, với gần 21 triệu người dùng tính đến tháng 9/2024.

Midjourney lần đầu tiên ra mắt trình tạo hình ảnh AI vào tháng 2/2022. Đến tháng 8 cùng năm, ông Holz nói với trang công nghệ Register công ty đã có lãi.

Trong khi Hollywood ủng hộ hành động pháp lý từ Disney và Universal, ngành trí tuệ nhân tạo lại đặt ra câu hỏi tại sao các ông lớn Hollywood lại nhắm vào công ty nhỏ (Midjourney có 11 nhân viên) với những vi phạm tương đối nghiêm trọng.

“Nhìn chung, các hãng phim vừa muốn có tiếng, vừa muốn có miếng. Họ tích cực bảo vệ IP trong khi sử dụng công nghệ AI để cắt giảm chi phí sản xuất”, Ben Brooks, cựu giám đốc chính sách công tại Stability AI, nhận định.

Những người trong cuộc đánh giá ít nhất cho đến hiện tại, cuộc chiến toàn diện chống lại AI chưa bắt đầu. Disney và Universal chỉ muốn bảo vệ điểm yếu lớn nhất của họ - các nhân vật mang tính biểu tượng, chứ không phải bài trừ AI. Điều này có thể hiểu là họ muốn vạch ra ranh giới mà công ty AI không được phép xâm phạm.

Disney và Universal không muốn loại bỏ AI khỏi ngành sản xuất phim ảnh, nhưng nhận thấy cần phải đặt ra giới hạn.

Roma Murphy, đồng chủ tịch ủy ban AI tại Animation Guild, chỉ ra Midjourney giống như nhà cung cấp áo phông nhái. Hollywood chỉ phản đối sản phẩm sao chép, không đào sâu vào quy trình tạo ra chúng.

“Việc chỉ tập trung vào đầu ra cho thấy họ vẫn đang tìm cách tiếp tục sử dụng AI theo cách này hay cách khác. Tôi không coi đây là sự từ chối 100% đối với AI từ các hãng phim", ông Murphy nói.

Tú Oanh