Báo chí trong kỷ nguyên mới - giá trị gốc vẫn là 'chất lượng'

Thứ trưởng Thường trực Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Lê Hải Bình chia sẻ tại diễn đàn. (Ảnh: Đại biểu nhân dân)

Trong khuôn khổ Hội Báo toàn quốc năm 2025, chiều 19/6, diễn ra phiên thảo luận với chủ đề "Báo chí Việt Nam trong kỷ nguyên mới: Tầm nhìn kiến tạo không gian phát triển". Các diễn giả tham dự gồm: PGS. TS Lê Hải Bình - Thứ trưởng Thường trực Văn hóa, Thể thao và Du lịch; TS. Trần Đăng Tuấn, Chuyên gia Báo chí - Truyền thông; TS. Lê Quốc Vinh - Chuyên gia truyền thông, Chủ tịch Le Group of Companies; TS. Nguyễn Thanh Hòa - Chuyên gia báo chí truyền thông, Phó Giám đốc Trung tâm Chuyển đổi số TP Hồ Chí Minh và ông Hoàng Nam Tiến - Phó Chủ tịch Hội đồng Trường đại học FPT.

Tự hào về những đặc điểm riêng của báo chí cách mạng Việt Nam

Tại phiên thảo luận, Thứ trưởng Thường trực Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Lê Hải Bình cho biết, từ đầu thế kỷ 21 đến nay, báo chí thế giới đã trải qua nhiều giai đoạn vận động nhanh chóng chưa từng thấy. Nếu như trước đây, sự chuyển dịch về công nghệ, cách làm báo và tư duy truyền thông thường diễn ra trong vài chục năm thì ngày nay, sự thay đổi diễn ra chỉ trong vài năm, thậm chí vài tháng.

Giai đoạn chuyển giao báo chí cũng là giai đoạn chuyển giao từ thiên niên kỷ cũ sang thiên niên kỷ mới, chúng ta thấy sự xuất hiện của Internet, website… Sau đó từ năm 2006 - 2007, chúng ta chứng kiến câu chuyện tích hợp đa phương tiện, đa nền tảng và chính từ lúc này thuật ngữ tòa soạn hội tụ bắt đầu xuất hiện…

Tiếp nối là giai đoạn chuyển đổi số, có thể tính từ khoảng năm 2018 - 2020 và bùng nổ mạnh mẽ khi đại dịch COVID-19 xảy ra. Cùng lúc đó, những thành tựu vượt bậc của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư và sự phát triển vũ bão của các nền tảng số đã đẩy báo chí thế giới vào một guồng quay mới, nhanh, quyết liệt và đầy thách thức.

"Tuy nhiên, nhà báo Lê Quốc Minh đã từng chia sẻ, dù báo chí chịu tác động mạnh mẽ của công nghệ, truyền thông xã hội và vô vàn hình thức truyền tải mới, nhưng độc giả trên thế giới vẫn phải tìm một điểm neo đậu niềm tin - đó là báo chí chính thống. Độc giả vẫn mong ước được cầm trên tay tờ báo in, được ngửi mùi mực tỏa ra từ các tờ báo mới sản xuất, không chỉ diễn ra ở độc giả cao tuổi mà ngay cả ở giới trẻ...", Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch nhấn mạnh.

Theo ông Lê Hải Bình, ngoài những thách thức từ cơ chế tài chính, môi trường truyền thông cạnh tranh, đến yêu cầu chuyển đổi số, mỗi người làm báo cần thấy rõ những điểm đặc thù làm nên sức mạnh nội tại của báo chí cách mạng Việt Nam. Trước hết là tính cách mạng, là sự quan tâm sâu sắc của Đảng và Nhà nước....

"Nhìn lại một thế kỷ, chúng ta càng thêm tự hào về những phẩm chất rất riêng, không thể thay thế của báo chí cách mạng Việt Nam: Tính chiến đấu, tính bền bỉ, và sức sống mãnh liệt, kể cả trong những năm tháng chiến tranh khốc liệt, khi mỗi tờ báo được in ra là phải đánh đổi bằng xương máu của người làm báo.

Những tờ báo đến được tay đồng bào ở vùng bị chiếm đóng không đơn thuần là ấn phẩm thông tin, là ý chí, là lòng tin vào cách mạng. Chính từ dòng chảy ấy mà báo chí cách mạng Việt Nam có được một nền móng vững chắc để tiếp tục khẳng định vai trò trong thời đại mới”, Thứ trưởng Lê Hải Bình nhấn mạnh.

Báo chí trong kỷ nguyên mới giá trị gốc vẫn là chất lượng

Theo TS. Lê Quốc Vinh - Chuyên gia truyền thông, Chủ tịch Le Group of Companies, báo chí hiện đại đang đối diện với những thách thức lớn như: Sự bùng nổ của không gian số; thay đổi thói quen tiếp nhận thông tin của công chúng; thách thức về nguồn thu và mô hình kinh doanh; vấn đề niềm tin và tin giả.

TS. Vinh chỉ rõ, tốc độ thông tin trên mạng xã hội rất nhanh, báo chí không thể chạy đua với tốc độ của của mạng xã hội, Lý do là bởi báo chí mất thời gian tìm kiếm, kiểm chứng, kiểm duyệt và tác nghiệp lấy thông tin. Bên cạnh đó, thói quen của công chúng hiện nay không chủ động tìm kiếm thông tin mà được gợi ý qua các thuật toán của mạng xã hội, phù hợp với thói quen của từng người, trong khi đó báo chí lại không. Ngoài ra, trong nhiều năm qua, báo chí phụ thuộc vào quảng cáo, dẫn tới sự suy giảm nguồn lực tài chính khi thị phần quảng cáo dần dịch chuyển sang các nền tảng số.

Để định vị lại vai trò và sứ mệnh của báo chí, TS. Lê Quốc Vinh cho rằng, bài toán lớn nhất là tìm kiếm lại niềm tin của công chúng dựa trên sự thật. "Báo chí không thể là bản sao của mạng xã hội. Báo chí phải là người gác cổng, là ngọn hải đăng đối với độc giả. Khi công chúng đang hoang mang, phân vân về những thông tin trên mạng xã hội, họ cần tìm đến báo chí để củng cố niềm tin. Báo chí không chỉ dừng lại ở việc phản ánh sự kiện, mà phải đóng vai trò kiến tạo xã hội, đưa ra giải pháp, cung cấp các góc nhìn mới mẻ, và đồng thời trở thành trung tâm tương tác, kết nối cộng đồng của mình", vị chuyên gia này khẳng định.

Đồng tình với quan điểm trên, TS. Trần Đăng Tuấn, chuyên gia Báo chí - Truyền thông cho rằng: "Báo chí là một sản phẩm hàng hóa đặc biệt, không nên loay hoay về 'chỗ bán' nữa, mà cần quan tâm đến cốt lõi là nâng cao chất lượng. Báo chí chỉ có 1 con đường dẫn đến thắng lợi là nhìn lại chính mình và nâng cao chất lượng. Báo chí có rất nhiều cách làm và rất nhiều khả năng. Nhưng đi xa, hay đi gần thì cuối cùng vẫn phải quay về câu chuyện cốt lõi là chất lượng báo chí".

Minh Trang